معنای «بضعة» چیست؟


جمله «فاطمة بضعة منی»، معنای بلند و عمیقی را بیان می كند و نشان می دهد كه حضرت زهرا در نزد آن حضرت از جایگاه خاص و ویژه ای برخوردار است.

فیومی در «مصباح المنیر» در معنای واژه «بضعة» می نویسد:
«بضعة» تكه از گوشت است و جمع آن (بَضْعٌ و بَضَعَاتٌ و بِضَعٌ و بِضَاعٌ) می اید.

ابن منظور یكی دیگر از لغت شناسان معنای واژه «بضعه» را با قرائت های مختلف آن بیان كرده است:
« بَضَعَ اللحمَ»؛ یعنی گوشت را قطعه كرد. «بَضْعةُ» به معنای تكه از گوشت است. وقتی می گویی: تكه از گوشت را به او دادم، این جمله زمانی درست است كه تكه به هم پیوسته را به او داده باشید. این معنای «بضعه» با فتح باء است و در روایت رسول خدا «فاطِمةُ بَضْعة منِّی» از همین معنا است.
گاهی این واژه با كسر «با» می آید. معنایش این است كه فاطمه جزء از من است؛ چنانچه تكه از گوشت جزئی از آن گوشت است.

ابن اثیر روایت را این گونه معنی كرده است:
در روایت «فاطمة بضعة منی» بضعه به فتح باء، به معنای قطعه از گوشت است گاهی با كسر باء هم می آید معنایش این است كه فاطمه جزء از بدن من است؛ چنانچه یك قطعه از گوشت جزء از آن گوشت است.

بنابراین، واژه «بضعة» با فتح با و كسر آن، به معنای پاره از بدن و جزء از بدن است. وقتی رسول خدا می فرماید: «فاطمة بضعة منی» معنایش این است كه فاطمه پاره تن من و جزئی از بدن من است.
از این جهت می بینیم كه رسول خدا در ادامه این جمله فرموده است: هر كه او را اذیت كند مرا اذیت كرده و هر كه مرا اذیت كند خدا را اذیت كرده است.
و یا می فرماید: هر او را به خشم آورد مرا به خشم آورده و هر كه مرا به خشم آورد خدا را به خشم آورده است. و یا در تعبیرات دیگر آمده است: رضای فاطمه رضای من و رضای من رضای خداوند است.
با دقت در این معنا، روشن می شود آنهایی كه بعد از رحلت رسول خدا صلی الله علیه وآله با گرفتن حق فاطمه، و اذیت و آزار، كتك زدن، آتش زدن خانه، و سقط فرزندش آن حضرت را اذیت كردند، مورد خشم خداوند و پیامبرش قرار گرفته است و در حقیقت خدا و پیامبر را اذیت كردند.

مصباح المنیر فی غریب الشرح الكبیر للرافعی، ص: 51،
، لسان العرب، ج 8، ص 13
النهایة فی غریب الحدیث والأثر، ج1، ص133،



[ سه شنبه 19 اسفند 1393  ] [ 8:08 AM ] [ زارع-مرادیان ]