نه افراط نه تفریط....

 

امام رضا (ع) :پیامبر (ص) میانه رو بااعتدال ویکسان بود...[1]

اعتدال عامل وعلت اقوام جهان وجامعه ونفس انسانی است، و انسان به عنوان پدیده ای ازجهان، با دیگر پدیده ها دراین جهت فرقی ندارد. انسان هرچه کامل تر باشد اعتدال وهماهنگی نیروهای درونی او بیشتر است ، و در همه ی گرایش ها وگزینش ها از چارچوب عدل و اعتدال گامی فراتر و فروتر نمی گذارد.
امام علی (ع) :فضیلت ها چهار نوع است: نخست حکمت (و دانایی) است، و قِوام (و برپایی) آن به اندیشه بستگی دارد... چهارم عدل است،و قوام (و برپایی) آن در اعتدال (و تعادل یابی) قوای نفس نهفته است.[2]
افراط و زیاده روی ، تفریط و کم انگاری در همه ی کارها زیان بخش و نشانه ی نقص است. نمونه ی روشن آن در ثروت اندوزی و تهیدستی که هردو زیان بار است برای نفس آدمی و سیر و صعود آن و برای مردم جامعه ومردم. همچنین افراط در خوردن و آشامیدن یا نخوردن و دست کشیدن ازغذا- چنانکه دربرخی مکاتب ریاضتی وجود دارد- هردو برای بدن وروح زیان دارد و بستر مناسب رشد انسانی را که اعتدال و تعادل است برهم می زند.
امام رضا (ع) :تن (انسان) مانند زمین پاکیزه است که آباد گردد و آبیاری شود؛ به گونه ای که درآب زیاد غرق نگردد و با آب اندک تشنه نشود(اگرچنین شد)همواره آباد می ماند...و اگر از رسیدگی به آن غفلت شود ،تباه گردد...آری تن آدمی چنین است...[3]
 

افراط و زیاده روی ، تفریط و کم انگاری در همه ی کارها زیان بخش و نشانه ی نقص است.


شخصیت ها وانسان های متعادل کسانی هستند که همه ی قوای درونی و بیرونی و تن و روان آنان ازاعتدال و تناسب لازم برخوردار است وهرکس درهمه ی این نیروهای دورنی و بیرونی تناسب و اعتدال بیشتری داشته باشد به کمال نزدیکتراست.
آن انسان آرمانی و بی مانند ، و یا بسیار کم مانندی که بتواند اعتدال وحد میانه را در همه ی قوای درونی وروحی و بیرونی وتنی نگه دارد و همواره معتدل باشد، انسان کامل است، که در همه ی ابعاد شخصیتی حدمیانه و اعتدال را رعایت کرده است.
مهم ترین اعتدال ها، اعتدال در نیروهای روحی و صفات اخلاقی است؛ یعنی انسان بتواند با سخت کوشی وریاضت ، اخلاق و حالات روحی خویش را تعادل بخشد و شخصیت اخلاقی معتدلی داشته باشد.این بسیار آرمانی و مهم است، اگرچه کاری بسیاردشوارو کارستان است.
قلب و روح انسان ممکن است در زمینه های گوناگون، ازحالت اعتدال خارج شود وبه افراط وتفریط بگراید و توازن انسانی ودرونی خویش را ازدست بدهد و موجب انواع نقص ها و بیماری های روحی گردد.

 


اگر انسانی همواره در خشم باشد، تعادل وجودی و سلامت تنی فرد را بر هم می ریزد و از کمال انسانی دور می سازد و اگرهمیشه بردباری باشد انسان هیچ گاه ازخود دفاع نمی کند و هستی او چون شهربی دفاع همواره دستخوش حئادث می گردد.
و بدین سان دیگر اخلاق آدمی نیز باید از اعتدال وتعادل برخوردار باشد تا ره به سوی کمال برد. اکنون بیندیشید در این سیره  ی پیامبر(ص) که امام رضا (ع) روایت می کند که پیامبر «معتدل الامر» و درهمه ی ابعاد شخصیتی میانه رو بود، و این بالاترین تصویر را از چهره پیامبر به دست می دهد وکیان بلند انسانی وآرمانی او را آشکارمی سازد.

منبع:سیره ی پیامبر(ص) به روایت امام رضا (ع) - محمد حکیمی





[ چهارشنبه 23 اسفند 1396  ] [ 10:10 AM ] [ زارع-مرادیان ]