چرا اسم امام علی(ع) را علی گذاشتند؟
محمّد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانى رضى اللَّه عنه مى گوید: عبد العزیز بن یحیى جلودى از مغیرة بن محمّد از رجاء بن سلمه، از عمرو بن شمر از جابر جعفى در ضمن حدیث طولانى اسامى مبارک امیر المؤمنین علیه السّلام در تورات و انجیل و زبور و نزد اهل هند و روم و فارس و ترک و زنگ و نزد کهنه و اهل حبشه و پیش پدر و مادر و دایه و نزد عرب را ذکر نموده سپس هر یک از اسامى را تفسیر فرموده و در آخر حدیث آمده است: اهل معرفت با هم اختلاف دارند در این که چرا امیر المؤمنین علیه السّلام به نام على موسوم گردیده؟
طائفه اى مى گویند: احدى قبلا نه در عرب و نه در عجم به این نام موسوم نگردیده، البتّه در عرب بسا کسى مى گفت: پسرم على است ولى این نه به آن معنا بود که نام پسرش را على گذارده است بلکه مرادش على از ماده علوّ بود و به عبارت دیگر مقصود از عبارت فوق این بود که بگوید پسرم عالى مرتبه و رفیع المنزله است، بارى نام گذارى به این نام بعد و در زمان موسوم شدن امیر المؤمنین علیه السّلام به آن صورت گرفت.
دسته اى دیگر مى گویند: امیر المؤمنین به خاطر آن موسوم به «على» شد که بر هر کسى که با او مبارزه نمود غالب گشت و علوّ پیدا نمود.
گروهى دیگر مى گویند: امیر المؤمنین علیه السّلام را على نامیدند به خاطر آن که منزل حضرت در بهشت به حدّى رفیع و عالى است که محاذى منازل انبیاء مى باشد.
برخى دیگر مى گویند: امیر المؤمنین علیه السّلام را به خاطر این على نامیده اند که به منظور اطاعت خدا بالاى دوش رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله رفت تا بت ها را از وسط خانه خدا به زیر آورد و احدى بالاى دوش نبىّ اکرم صلّى اللَّه علیه و آله غیر از آن حضرت نرفت.
جماعتى دیگر مى گویند: امیر المؤمنین علیه السّلام را به این جهت على خوانده اند که در اعلا و بالاترین طبقات آسمان تزویج فرموده و احدى غیر از آن حضرت در آن مکان ازدواج ننموده.
طائفه دیگر گفته اند: امیر المؤمنین علیه السّلام را به این خاطر على مى گویند که از نظر علم بعد از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله اعلا و برتر از همه مردم مى باشد.
منبع : علل الشرائع / ترجمه ذهنى تهرانى، ج 1، ص: 462