احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

در تحف العقول آمده است که امام رضا عليه السلام فرمود:
"الصَّمْتُ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الْحِکْمَةِ": سکوت، دري از درهاي حکمت و دانايي و صواب انديشي است.
و نيز فرمود:
"اِنَ الصَّمْتَ يَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ وَ انَّهُ دَليلٌ عَلي کُلِّ خَيْر": سکوت، جلب محبت مي کند و مي تواند براي دست يافتن به هر گونه خير و سعادت، دليل و رهنمون انسان باشد.

رساله‏ اي معروف در پزشکي است که (در حدود سال 202 - 201) امام رضا (ع) آن را به خواهش مأمون خليفه عباسي نوشت و براي وي فرستاد. مأمون آن را با خوشحالي بسيار دريافت کرد و دستور داد آن را با آب طلا بنويسند.(1) براساس روايتي، هنگامي که مأمون در نيشابور اقامت داشت، عده‏اي از پزشکان و فلاسفه نزد او حضور داشتند و سخن از طب و بهداشت بدن به ميان آمد. مأمون نظر حضرت رضا (ع) را پرسيد. سپس به بلخ رفت و از آن جا نامه‏اي به امام نوشت و از آن حضرت خواست که به پرسش‏هاي او در آن باره پاسخ دهد. امام نيز براساس تجارب خويش و آنچه از گذشتگان فرا گرفته بود، اين رساله را نوشت.(2) اما منابع تاريخي و حديثي از سفر امام به همراه مأمون به نيشابور يادي نکرده‏اند و اين روايت قابل اعتماد نيست.
اين رساله در ظاهر ساده و هماهنگ با درک مردم آن زمان است و در آن مباحثي از علم پزشکي آمده است، مانند تشريح، زيست شناسي، وظايف اعضا، شناخت بيماري‏ها، بهداشت و پيشگيري، خوردني‏ها و نوشيدني‏ها، پرهيز از پرخوري، داروها، حجامت، مسواک، حمام و نوره و نقش آنها در حفظ سلامت بدن.(3)

در شرح حال و سيرت آن حضرت نوشته اند که...
هرگز با سخن خويش بر کسي جفا نکرد و بر وي ستم نراند.
تا سخن کسي به پايان نمي رسيد سخن نمي گفت و گفتار او را قطع نمي کرد.

امام حسن عسكرى عليه السلام حكايت نمود:
چون موضوع ولايتعهدى حضرت علىّ بن موسى الرّضا عليهما السلام پايان و تثبيت يافت .
روزى دربان امام رضا عليه السلام وارد منزل آن حضرت شد و گفت : عدّه اى آمده اند، اجازه ورود مى خواهند و مى گويند: ما از شيعيان علىّ عليه السلام هستيم .
امام رضا عليه السلام اظهار داشت : در حال حاضر فرصت ندارم ، به آن ها بگو كه در وقتى ديگر بيايند.

- به كجا آمده ‏اى و چه مى‏خواهى؟
- قصد زيارت امام دارم و با صد اميد خود را به اينجا كشانده ‏ام.
دانى اى عزيز! «زيارت‏» به معنى ديدار است، و شرط آن «زنده بودن يار».
آرى تو با اين عقيده، آمده ‏اى كه امام خويش را زنده و در كار مى‏دانى و شنواى گفتار و بيناى كردار خويش مى‏شناسى.
واز اينروست كه به محض ورود به درگاه او مى‏گويى:
«اشهد انك تشهد مقامى و تسمع كلامى و ترد سلامى، و انت‏حى عند ربك مرزوق‏» (1)

امام رضا عليه السلامروز يازدهم ذيقعدة سال 148 ق. در مدينه متولد شد. نام مادرش «تکتم» بود که بعد از تولد حضرت، از طرف امام کاظم عليه السلام طاهره نام گرفت. نام مادر حضرت را «نجمه» نيز گفته‌اند. نقش انگشتري آن حضرت «ماشاءالله ولا قوة الاّ بالله» بوده است.

تيرگي روابط بين امين و مأمون به امام ـ‌ع‌ ـ اين فرصت را داد تا به وظائف رسالت خود عمل نمايد و به کوشش و فعاليت خويش بيفزايد شيعيان نيز از اين فرصت استفاده کرده با آن حضرت دائماً در تماس بودند، از علم و دانش و راهنمائيهايش بهره مي بردند، پس در نتيجه امام رضا ـ‌ع‌ ـ از مزاياي منحصر به فردي که برايش پيش آمده بود، توانست راهي را بپيمايد که به تحکيم موقعيت و گسترش نفوذش در قسمتهاي مختلف اسلامي بيانجامد، اين مطلب از بيان خود امام ـ‌ع‌ ـ که درباره عدم تمايلش به ولايت عهدي به مأمون سخن مي گفت، استفاده مي شود آنجا که مأمون از امام ـ‌ع‌ ـ فوق تعهدش انتظار داشت، فرمود: