احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

اهل بيت (عليهم السلام) به عنوان حافظان سنت نبوي كه در قالب احاديث آن حضرت (صلي الله عليه و آله و سلم) تبلور يافته، اهتمام ويژه اي به حفظ اصالت احاديث نبوي داشته اند و همواره كوشيده اند، آسيب هايي كه عمداً يا سهواً از سوي افراد يا نحله ها و جريان هاي مختلف با انگيزه هاي گوناگون بر احاديث نبوي عارض گرديده، معرفي كرده تا با زدودن آنها چهره تابناك سنت ناب نبوي از ميان احاديث آن حضرت نمايان شود.

مقدمه

موضوع تمامي رسالت هاي آسماني انبياء الهي، انسان و تربيت همه جانبه او براي نيل به كمالات بوده، تا بتواند در پرتو تزكيه (2) و تعليم، آيينه تمام نماي اسماء‌ و صفات الهي باشد و كوس خليفة اللهي را سر دهد. تربيت امري است كه در انسان امكان تحقق و ظهورش وجود دارد چه آن كه اگر او تربيت پذير نمي بود، ارسال رُسل و انزال كتب از يك سو و بهره مند كردن او از نعمت بزرگ عقل از سوي ديگر، لغو و عبث مي نمود در حالي كه برنامه تربيت انسان با تدبير حكيمانه حضرت حق عزوجل، تهيه و با تلاش انبيا و اولياء به اجرا درآمده است. 

مقدمه

در ميان مصاديق مختلف از ايفاي نقش و اثرگذاري هاي شگرف امام رضا (عليه السلام) در تاريخ فرهنگ اسلام و شيعه، بدون شك نوع ارتباط آن حضرت با پيروان اديان ديگر و موضوعات مربوط به اديان الهي از جايگاه ويژه اي برخوردار است. بررسي انبوهي از روايات آن حضرت پيرامون مسائل اهل كتاب و نيز مناظره تاريخي ايشان با بزرگان اديان مختلف، از يك سو بيانگر رويكرد رضوي به اين مباحث است و از سوي ديگر نشان از جايگاه و نقش امامان شيعه در راهبرد اهداف الهي اسلام در برابر اديان الهي دارد. از زمان حضرت علي (عليه السلام)، امامان شيعه در برابر آرا و عقايد نحل و ملل مختلف به پاسخ گويي پرداخته، نقش مدافعان اصلي اسلام را ايفا نموده اند، امام مخصوصاً عصر رضوي را زمان اوج گيري اين شيوه مي يابيم.

 گسترش مناقب نگاري و آغاز تاريخ نگاري فارسي درباره ي ائمه در سده ششم
در سده ششم هجري بسيار طبيعي بود كه روند نگارش ها درباره ي تاريخ زندگاني معصومان ادامه و حتي گسترش يابد، اما آنچه به عنوان روندي جديد آغاز شد اين بود كه در اين دوره براي نخستين بار تاريخ نگاري درباره ي زندگاني و دلائل معصومان به زبان فارسي آغاز شد. از سوي ديگر در اين سده بود كه روند مناقب نگاري معصومان كه از پيش آغاز شده بود به اوج خود رسيد و از لحاظ كميت و كيفيت توسعه زيادي يافت. (1)

جايگاه و نقش معصومان (عليهم السلام) در ترويج و توسعه فرهنگ و معارف قرآني، به ويژه تفسير قرآن كريم، نقش كليدي و اساسي است. اين مهم، همزمان با نقش اثرگذار رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) در تفسير آيات قرآن و تربيت مفسراني گران قدر از صحابه، همچون اميرالمؤمنين علي (عليه السلام) آغاز مي شود. اميرالمؤمنين علي (عليه السلام) به عنوان يك شاگرد ويژه كه تمام مسائل وحي و شريعت را از رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) آموخته بود، خود به تربيت مفسران پرداخت و به گونه اي در فرهنگ و دانش آن عصر نفوذ كرد كه هيچ يك از صحابه، داراي هر دانش و منصبي كه بودند، خود را بي نياز از وي نمي ديدند.

اینجا آسمانش از همه جا به زمین نزدیکتر است. انگار سرِ سجده فرود آورده و بابت این افتخار با شکوه که نصیب و روزی‌اش شده تا سقف این حریم ملکوتی باشد، به خود می‌بالد.