احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

همزمان با شب 22 بهمن ماه؛

تویی که این همه دارالشفایِ دل داری
نرفـــته از حـــرمت نا امـــید بــیماری
دوباره نغــمه نقّاره خانه می آید
شفا گرفته کسی با تفضّلت ! آری
کجاست گوش دلی تا که بشنود هر روز
از ایـــن ترنـــم نــــقاره بــانگ بیــــداری‌
دو بال پر زدنت را قنوت اشکت کن
ببین برای پـــریدن عــجب سبکباری
دوباره پنجره فولاد و إذن کرب و بلا
میان صحن حرم شد چه گریه بازاری
دوباره روضــه گـــرفـــتند زائران ایـــنجا
بیاد مشک عطش نوش و خشک سرداری

السلام علیک یا علی بن موسی الرضا ...

مقدمه

در دانش امروزي، پديده ي استناد و ارجاع، امري کاملاً شناخته شده است؛ اين که هر مدعاي علمي لازم است مستند سازي شود، و اين که در راستاي اين مستندسازي لازم است به منابع معتبر ارجاع داده شود، يکي از هنجارهاي جاري در تحقيقات علمي است. اما نبايد از نظر دور داشت که عوامل مختلفي مانند شکاکيت عصر مدرن، رواج صنعت چاپ و توليد جمعي دانش دخيل بوده اند تا اين پديده در حيطه ي علوم معاصر فراگير گردد. تا آنجا که سخن از قرون متقدم است، پديده ي ارجاع هرگز با چنين گستره اي مورد توجه قرار نگرفته و دامنه ي توجه به آن بسيار محدود بوده است و اين امر از آنجا نشأت مي گيرد که اساساً چنين هنجاري در حيطه ي علوم قديم، نهادينه نشده است.

طرح مسأله

نيمه ي پسين سده ي دوم هجري، دقيقاً روزگاري که مصادف با دوره ي امامت حضرت رضا عليه السلام (203-148 ق) بود، دوره اي ويژه و تعيين کننده در تاريخ تمدن اسلامي محسوب مي شود. از اواخر حکومت هارون الرشيد که مصادف با امامت حضرت رضا عليه السلام بود، سه مسأله در جهان اسلام، تغييرات شگرف تمدني و فرهنگي به وجود آورد.

پشت سر من صحن حرم هست و نگهبان
سلفی شده عکس من و سلطان خراسان
زائر شده از بدرقه ی زائرتان شاد
انگار که در خانه ی او آمده مهمان
بیت الکرمی،ارمنی آمد به تو دل بست
جایی که مسلمان شده از لطف تو حیران
پاییز حرم رفتم و در وصف نگنجد
دشواری دل کندنم از لذت باران
هر لحظه به دلتنگی ام افزود دلیلی
هرلحظه شد انگیزه ی این شعر دوچندان
احساس خوشی داشتم آن لحظه که دیدم
مشهد شده آرامش دل های پریشان
کوچک تر از آنم که به چشم کسی آیم
از مور رسیده است سلامی به سلیمان

السلام علیک یا علی بن موسی الرضا ...

آن اندازه که به حيطه ي فقه اماميه مربوط مي شود، اين باور در ميان عموم فقيهان وجود دارد که پس از مدون ساختن مکتب جعفري توسط امام جعفر صادق عليه السلام، نخست فرزند ايشان امام کاظم عليه السلام و سپس نواده ي ايشان امام رضا عليه السلام در راستاي تعليم فقه جعفري حرکت کرده اند و در عمل نيز حجم اصلي احاديث فقهي در منابع امامي را احاديث منقول از امام باقر تا امام رضا عليه السلام تشکيل داده است. اين امر به خوبي نشان مي دهد که تا چه حد آن حضرت نسبت به حوزه ي مسائل فقهي اهتمام داشته، و اين جايگاه تا چه اندازه در فرهنگ شيعه براي آن حضرت شناخته شده است.