محمد بن عبدالله خراسانی، خادم آن حضرت میگوید:
هنگامی که گروهی در محضر امام هشتم علیهالسلام نشسته بودند، زندیقی بر آن حضرت وارد شد. امام علیهالسلام به او فرمود:
مدیحه ای در شأن امام
ابنخلکان شافعی اشعری، در تاریخش میگوید:
«مأمون، دخترش امحبیب را در سال دویست و دوم (هجری) به عقد ایشان [امام رضا علیهالسلام] درآورد و او را ولیعهد خویش کرد و نامش را بر دینار، منقوش.
ولایت و اطاعت، عناصر کلیدی در شبکه مفاهیم توحیدی قرآن است؛ زیرا برای هر چیزی بروز و ظهوری است. ظهور توحید را می بایست در ولایت پذیری و اطاعت پذیری جست وجو کرد. اگر توحید مرکز و محور همه هستی است، ولایت و اطاعت پذیری، پذیرش این توحید است. بنابراین، کسانی که مدعی توحید و ایمان بدان هستند ولی ولایت و اطاعت پذیر نیستند، از دایره ایمان بیرون هستند.
روایات متعدد و قرائن و شواهد بسیار، نشان میدهد که حضرت رضا علیهالسلام به دستور مرموز مأمون و با حضور او به شهادت رسیده است، زیرا مأمون برای حفظ حکومت خود، آن حضرت را به خراسان آورده بود، ولی وقتی که رفتار و قاطعیت آن حضرت را از نظرات گوناگون دید، و دریافت که گفتار و رفتار آن حضرت، موجب ضعف و تزلزل حکومت او میشود، و از سوی دیگر عباسیان و... مکرر در مورد ولایتعهدی حضرت رضا علیهالسلام مأمون را تهدید میکنند و هشدار میدهند، تصمیم گرفت آن حضرت را از میان بردارد، ولی کاملا مراقب بود که این عمل به طور کاملا محرمانه و مرموز انجام گیرد، تا مسألهی جدیدی برای حکومتش پیش نیاید، غافل از آنکه با این جنایت، زندگی دنیا و آخرتش را به آتش میکشاند. [1] .
امام رضا (ع) الگویی برای اخلاق
امامان پاك ما در میان مردم و با مردم مىزیستند، وعملا به مردم درس زندگى و پاكى و فضیلت مىآموختند، آنان الگو و سرمشق دیگران بودند، و با آن كه مقام رفیع امامت آنان را از مردم ممتاز مىساخت، و برگزیده خدا و حجت او در زمین بودند درعین حال در جامعه حریمى نمىگرفتند، و خود را از مردم جدا نمىكردند، و به روش جباران انحصار و اختصاصى براى خود قائل نمىشدند، و هرگز مردم را به بردگى و پستى نمىكشاندند و تحقیر نمىكردند.
به یقین میتوان گفت که از مهمترین مشکلات عباسیان در دوران خلافتشان، شورش هایی بود که توسط علویان علیه آنها برپا میشد. رهبری این شورش ها را اوایل زیدیه عهدهدار بودند. اندکی بعد اسماعیلیان هم به آنها پیوستند.
اولين و مهم ترين آن ها، تبديل صحنه ي مبارزات حاد انقلابي شيعيان به عرصه ي فعاليت سياسي آرام و بي خطر بود.
نويسنده:سيدحسين حُرّ
حضور امام رضا(ع) در ايران موجب رشد و گسترش تشيع گرديد. مناظرات علمي ايشان از يكسو و تشكيل كلاسهاي درس در منزل خود و همچنين مسجد مرو از سوي دوم، و احاديث و سخنان ارزنده ايشان در زمينههاي مختلف علوم و معارف اسلامي، از سوي ديگر موجب رشد و گسترش تشيع گرديد.