هنگامي كه حضرت رضا عليهالسلام از مدينه به سوي خراسان حركت نمودند، در مسير راه با ورود به هر شهر و روستايي مردم با استقبال و احساسات پاك و هيجانات مذهبي ويژهاي به آن حضرت نشان می دادند و در این بین حوادثی منحصربه فرد رخ می داد.
علی بن موسی الرضا(ع) درباره ی اهمیت رعایت ادب و احترام به مادر ، فرموده است:
رعایت حق مادر از واجب ترین واجبات است ، زیرا او در دوران بارداری ، حمل تو را تاب آورده و در نوزادی ، از شیره ی جانش به تو نوشانده است. مادر برای فرزندش ، مشکلاتی را تحمل می کند که دیگران حاضر به تحمل آن نیستند. مادر با تمام وجود ، از تو مراقبت و نگهداری کرده و تو را با جان و دل ، دوست داشته است. او حاضر است خود گرسنه بماند ولی تو سیر باشی ؛ خود تشنه بماند ولی تو تشنه نباشی . او ترجیح می دهد خود لباس کافی نداشته باشد ، اما تو پوشیده باشی ؛ او آماده است در آفتاب بماند ولی تو در سایه ، آرام گیری.
دعابراى فرزندش حضرت مهدى علیه السلام
یونس بن عبدالرحمان از امام رضا علیه السلام روایت كرده كه آن حضرت به دعا براى صاحب الزمان علیه السلام امر مى فرمود و یكى از دعاهاى ایشان براى آن حضرت چنین بود:
يکي از برجسته ترين فضايل امام رضا عليهالسلام سرسپردگي وي به خداوند تبارک و تعالي و تمايلش به او بود.
اين فضيلت را مي توان به وضوح در اعمال عبادي او که بر پايهي خوف الهي و دينداري قرار داد، در بخش مهمي از زندگي روحانيش مشاهده نمود. يکي از اصحاب آن حضرت ميگويد: هنگامي که او را ديدم، اين کلام خداي متعال را متذکر شدم که ميفرمايد: «آنان همواره پاسي از شب را بيشتر نميخوابند.»(1)
مهربانی و رحمت، صفت زیبای خالق بیهمتاست که جهان خلقت را با رأفت و عاطفهای بینهایت آفریده است.
اما این صفت زیبا به گونهای غیرقابل وصف در وجود مقدس همه معصومین(ع) متجلی شده و از این بابت مورد تکریم همه هستی قرار دارند. امام رضا(ع) نیز به عنوان امام مهربانیهای بیانتها در میان محبان و دوستداران خویش شهرت یافتهاند و چه بسیار حکایتها و روایاتی که از مهربانی ایشان شنیدهایم و میشنویم. بهار و نو شدن طبیعت فرصتی مغتنم است تا ما هم مهربانی هایمان به دیگران را تجدید کنیم. اما مقصود از مهربانی چیست و این صفت ارزشمند در سیره امام رضا(ع) چگونه ترسیم شده است؟ دکتر سید محسن میرباقری استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر مباحث معارفی در این زمینه میگوید: مهربانی، صفت والای خداوند متعال است که در خلقت همه موجودات هستی به اوج خود رسیده است. خدای مهربان همه ما را به نیکویی آفریده و نیازهای مادی و معنوی ما را در نهایت محبت و رافت برآورده میکند.
يک نمونه از فضايل امام رضا عليهالسلام اين است که از دنيا چشم پوشيده و از لذايذ و تزيينات آن روي گردانده بود.
راويان ميگويند که امام رضا عليهالسلام هميشه لباسي ابريشمي به تن داشت، سفيان ثوري امام را ديد و او را براي پوشيدن چنين جامهاي سرزنش کرد و گفت: فکر ميکنم بهتر است لباسي ارزانتر از اين بپوشي.
در احادیث رسیده از اهل بیت (ع) به وفور درباره حسن خلق و خوشخویی سخن به میان آمده است. در این میان آموزه های امام رضا علیه السلام در باب خوشرویی می تواند ما را در جهت نیل به اخلاق حسنه و کسب رضایت الهی یاری نماید.
امام رضا علیه السلام در این زمینه به نقل از پدران بزرگوارشان به نقل از پیامبر اکرم (ص) می فرماید:الخلق السیی ء یفسد العمل کما یفسد الخل العسل ؛ بد اخلاقی عمل را تباه می کند، چنانکه سرکه عسل را تباه می کند. (1)
درباره تعداد فرزندان موسیبن جعفر(ع) که برادران و خواهران حضرت رضا(ع) هستند اختلافات زیادی وجود دارد. عدهای تعداد آنها را 60 نفر و گروهی 30 نفر و جمعی 38 نفر دانستهاند. شیخ مفید و شیخ طبرسی تعداد آنها را 37 نفر ذکر کردهاند که عبارتند از: 18 پسر و 19 دختر به نامهای: