احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

اين رواق كه به گنبد الله وردي خان معروف است يكي از باشكوه ترين و زيباترين ابنيه آستان قدس رضوي مي باشد، اين رواق از طرف شمال به صحن كهنه و از شرق به دارالضيافه و از جنوب به رواق دارالسعادة و از غرب به رواق حاتم خاني مربوط مي شود.
باني اين گنبد و رواق الله وردي خان، يكي از رجال بزرگ عصر صفوي است، كه اين گنبد را بنا كرد و بعد از فوت جنازه اش را در اين جا به خاك سپردند، و ما شرح حال او را در تاريخ مشهد مقدس ذكر خواهيم كرد، او هنگامي كه والي فارس بوده يك معمار از اصفهان به مشهد مي فرستد، و اين عمارت را مي سازد، و ساختمان آن در سال 1020 پايان مي گيرد.
شكل اين بنا هشت گوش است و سقف بسيار مجلل و با شكوهي دارد كه بينندگان را به طرف خود جذب مي كند، ابعاد اين گنبد بدين قرار است، در سطح زمين فاصله اقصر بين اضلاع متقابل 57 / 7 متر فاصله طول آن ها 20 / 11 متر و ارتفاع از كف تا سقف 19 / 16 متر كف گنبد از سنگهاي مرمر الوان تركيب يافته است.
ازاره بنا تا ارتفاع 90 / 1 متر سنگ مرمر و از بالاي ازاره به بالا روي تمام بدنه ها و پايه ها و ديوارها و سقف زير گنبد كاشي معرق نصب شده است، كاشي هاي رنگارنگ داراي خطوط و نقوش زيبا و دلفريب در كمال ظرافت و استادي ساخته شده كه نظير آن در عالم خود كمتر ديده مي شود و از نفائس آثار هنري مي باشد.
در اين گنبد باشكوه و مجلل هشت صفه در پائين و هشت صفه در بالا به صورت غرفه دارد و در هر يك از آنها كتيبه اي هست كه اينك به نظر خوانندگان مي رساند:
 

كتيبه هاي رواق الله وردي خان

در زير گنبد بالاي غرفه ها كتيبه اي بسيار زيبا با خط ثلث نوشته شده و در آن سوره مباركه جمعه و سوره توحيد نوشته شده است، و در صفه اي كه از آن جا به رواق دارالضيافه مي روند با خط نستعليق روي كاشي هاي معرق اين چند بيت فارسي را نوشته اند:

خوش بنائي است اين بنا كه زند
فرش او تكيه بر فراز فلك

تا كند رفعت نظر به نهاد
از مه و مهر و نه فلك عينك

چون بود در جوار روضه شاه
خردم گفت كامده بي شك

سال تاريخ آن خجسته مقام
كعبه خلق و سجده گاه ملك

در بالاي در ورودي كفشداري صحن كهنه به اين رواق نوشته شده: «ان الذين آمنوا و عملو الصاحات كانت لهم جنات الفردوس نزلا».
در صفه اي كه از آنجا به صحن كهنه مي روند در كتيبه اي بالاي ازار با خط ثلث نوشته شده: ولد الامام ابوالحسن علي بن محمد النقي عليه الصلوة و السلام للنصف من ذي الحجة سنة اثنتي عشرة و مأتين و توفي في رجب سنة اربع و خمسين و مأتين، ولد الامام ابومحمد الحسن بن علي العسگري في شهر ربيع الاول من سنة اثنين و ثلاثين و ماتين.
درصفه اي ديگر نوشته شده: ولد الامام ابوعبدالله الحسين بن علي بن ابي طالب عليه السلام آخر شهر ربيع الاول في سنة ثلث من الهجرة و مضي شهيد ايوم السبت من سنة احدي و سيتن من الهجرة ولد الامام زين العابدين عليه السلام في خامس شعبان سنة ثلثين و توفي في ثاني عشر من محرم سنة تسعين.
در صفه ديگري كه از آن جا به صحن كهنه مي روند.
نوشته شده: «اللهم صل علي سيدنا المصطفي و علي و البتول و السبطين، الحسن و الحسين، و صل علي زين العابدين علي و الباقر محمد، و الصادق جعفر، و الكاظم موسي، و الرضا علي، و التقي محمد، و النقي علي، و الزكي العسگري الحسن و صلي علي القائم المنتظر محمد بن الحسن المهدي صاحب الزمان صلوات الله عليهم اجمعين كتب سنة 1021.
در صفه اي ديگر نوشته شده: ولد الامام أبوالقاسم محمد بن الحسن صاحب الزمان صلوات الله عليه ليلة النصف من شعبان، سنة خمس و خمسين و مأتين و سنة وفاته عليه السلام عند الله تعالي بعد ان يملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و جورا.
در صفه اي كه به رواق حاتم خاني مي روند چند شعر فارسي با خط نستعليق نوشته شده:

حبريل زعرش آيد و حورا از نعيم
از بهر طواف شه فردوس حريم

عمدا پر خود بردم مقراض زنند
شايد كه بدين وسيله گردند مقيم

در دو طرف نوشته قائله و راقمه حسن الخادم.
در صفه ديگري كه به رواق حاتم خاني مي روند با خط ثلث نوشته شده «ولد الامام ابوالحسن الرضا عليه الصلوة و السلام سنة ثمان و اربعين و مأة و قبض في صفر سنة ثلث و مأتين و ولد الامام محمد بن علي التقي عليه السلام في شهر رمضان سنة خمس و تسعين و مأة و قبض في ذي القعدة سنة عشرين و مأتين».
در صفه اي كه از آن جا به رواق دارالسعاده مي روند نوشته شده: «ولد اميرالمؤمنين و امام المتقين سلام الله عليه و علي اولاده الطاهرين يوم الجمعة ثالث عشر من رجب المرجب بعد مولد النبي به ثلاثين سنة و مضي الي ربه شهيدا في ليلة الجمعة الحادي و العشرين من شهر رمضان سنة اربعين من الهجرة ولد الامام ابومحمد الحسن بن علي بن ابي طالب منتصف شهر رمضان سنة ثنتين من الهجرة».
در صفه اي ديگر نوشته شده: عن ابي جعفر الصادق عليه السلام انه قال: يقتل حفدتي به ارض خراسان في مدينة يقال لها طوس، من زاره اليها عارفا به حقه اخذته بيدي يوم القيامة و ادخلته الجنة و ان كان من أهل الكبائر.
قال: قلت جعلت فداك و ما عرفان حقه؟ قال تعلم انه امام مفترض الطاعة غريب شهيد من زاره عارفا به حقه، اعطاه الله عزوجل سبعين شهيدا، ممن استشهد بين يدي رسول الله صلي الله عليه و آله [1] .
دنبال او نوشته است: عن علي بن اسباط قال: سألت اباجعفر عليه السلام ما لمن زار اباك؟ قال الجنة و الله [2] .
در جائي ديگر نوشته شده: روي عن الامام محمد التقي عليه السلام قال: ان بين جبلي طوس قبضة من الجنة من دخلها كان امنا يوم القيامة من النار [3] .
در حاشيه صفه ديگري نوشته دشه: عن ابي الحسن الرضا عليه السلام أن به خراسان لبقعة ياتي عليها زمان تصير مختلف الملائكة، فلا يزال فوج ينزله من السماء و فوج يصعد الي ان ينفخ في الصور [4] .
درصفه اي ديگر نوشته شده: قال الله تعالي: انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس، اهل البيت، و يطهركم تطهيرا، قال النبي صلي الله عليه و آله مثل اهل بيتي كمثل سفينة نوح من ركبها نجي و من تخلف عنها هلك و قال صلي الله عليه و آله ايها الناس اني تارك فيكم ما ان تمسكتم به لن تضلوا بعدي.
در صفه اي ديگر نوشته شده: عن محمد بن سليمان قال سألت اباجعفر عليه السلام عن رجل حج حجةالاسلام فدخل متمتعا بالعمرة الي الحج فاعانه الله علي عمرته و حجه ثم اتي المدينة فسلم علي النبي صلي الله عليه و آله ثم اتاك عارفا به حقك يعلم انك حجة الله علي خلقه و با به الذي يوتي منه فسلم عليك.
ثم اتي اباعبدالله الحسين صلوات الله عليه فسلم عليه، ثم اتي بغداد و سلم علي ابي الحسن موسي عليه السلام ثم انصرف الي بلاده، فلما كان في وقت الحج رزقه الله الحج فأيهما افضل هذا الذي قد حج حجةالاسلام يرجع ايضا فيحج او يخرج الي خراسان الي ابيك علي بن موسي عليه السلام فيسلم عليه؟ قال: لابل يأتي خراسان فيسلم علي ابي الحسن عليه السلام افضل و ليكن ذلك في رجب و لا ينبغي ان تفعلوا في هذا اليوم فان علينا و عليكم من السلطان شنعة [5] .
در جاي ديگر نوشته: عن ابي الحسن الرضا عليه السلام قال: من زارني علي بعد داري و مزاري اتيته يوم القيامة في ثلاثة مواطن حتي اخلطه من اهوالها، اذا تطايرت الكتب يمينا و شملا و عند الصراط و عند الميزان [6] .
در جاي ديگر نوشته شده: عنه عليه السلام قال: لا يشد الرحال الي شي ء من القبور الا قبورنا و اني مقتول بالسم.
در جاي ديگر نوشته شده: روي احمد بن حنبل في مسنده عن ام سلمة رضي الله عنها انه لما نزل قوله تعالي: انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا اخذ رسول الله صلي الله عليه و آله فضل كساء فكسي به عليا [7] .
اينك اخبار و احاديثي كه در صفه هاي رواق الله وردي خان آمده است براي فارسي زبانان ترجمه مي گردد:
امام ابوالحسن علي بن محمد نقي عليهماالسلام در نيمه ماه ذوالحجه سال 212 هجري متولد شدند و در ماه رجب سال 254 درگذشتند و حضرت ابومحمد الحسن علي عليهماالسلام در مه ربيع الاول سال 232 متولد شدند.
امام ابوعبدالله حسين بن علي عليهماالسلام آخر ماه ربيع الاول سال سوم هجري متولد شدند و در روز شنبه دهم ماه محرم سال 61 به شهادت رسيدند، امام زين العابدين سلام الله عليه در پنجم شعبان سال سي از هجرت متولد شدند و در دوازدهم ماه محرم سال نود وفات نمودند.
در صفه اي نوشته شده: امام ابوالقاسم محمد بن حسن صاحب الزمان صلوات الله عليه در شب نيمه شعبان سال 255 متولد شدند و سال وفات او را خداوند مي داند، او زمين را پر از عدل و داد مي كند بعد از اين كه پر از ظلم و جور شده باشد.
در صفه اي ديگر نوشته شده: امام ابوالحسن رضا عليه السلام در سال 148 متولد شدند و در ماه صفر سال 203 به شهادت رسيدند، و امام محمد بن علي تقي عليهماالسلام در ماه رمضان سال 195 متولد و در ماه ذي قعده سال 220 جهان را وداع گفتند.
در صفه اي ديگر نوشته شده: اميرالمؤمنين و امام المتقين سلام الله عليه و علي اولاده روز جمعه سيزدهم ماه رجب سي سال بعد از تولد رسول خدا صلي الله عليه و آله متولد شدند و در شب جمعه بيست و يكم ماه رمضان سال چهلم از هجرت به شهادت رسيدند، و امام ابومحمد حسن بن علي عليهماالسلام در نيمه ماه مبارك رمضان سال دوم هجرت متولد شدند.
امام صادق سلام الله عليه فرمودند: يكي از فرزندان من در سرزمين خراسان در شهري كه آن جا را طوس مي گويند، كشته خواهد شد، هر كس او را در آن شهر زيارت كند و به حق او آشنا باشد، روز قيامت دست او را مي گيرم و وارد بهشت مي كنم اگر چه از اهل كبائر باشد.
راوي گويد: عرض كردم قربانت گردم،حق او چيست تا آن را بشناسيم، امام عليه السلام فرمودند: حق او اين است كه وي را امام مفترض الطاعه بداني، او غريب و شهيد است. هر كس او را زيارت كند و حقش را بشناسد خداوند پاداش هفتاد شهيد به او مي دهد. شهيداني كه در مقابل رسول خدا صلي الله عليه و آله به شهادت رسيده باشند.
در جاي ديگر نوشته شده: علي بن اسباط گويد:از امام جواد عليه السلام، پرسيدم پاداش زيارت پدرت چيست؟ فرمودند: بهشت است به خداوند سوگند.
در جائي ديگر آمده است: از امام محمد تقي عليه السلام روايت شده كه فرمودند: بين دو كوه طوس قطعه اي از بهشت است، هر كس در آن جاي گيرد روز قيامت از آتش دوزخ در امان خواهد بود.
در صفه اي ديگر نوشته شده: امام رضا عليه السلام فرمودند: درخراسان بقعه اي هست زماني خواهد آمد كه آن جا محل رفت و آمد ملائكه خواهد شد، گروهي از آسمان به آن جا نزول خواهند كرد و دسته اي به آسمان بالا مي روند، اين رفت و آمدها تا دميدن در صور ادامه خواهد داشت.
در صفه اي ديگر آيه مباركه تطهير نوشته شده است و بعد آمده: رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: مثل خاندان من مانند كشتي نوح است، هر كس بر آن سوار شود نجات پيدا مي كند و هر كس از آن تخلف نمايد هلاك مي گردد. رسول خدا فرمودند: اي مردم من در ميان شما چيزي گذاشتم تا آن گاه كه به آن چنگ زنيد گمراه نخواهيد شد.
در جاي ديگر آمده است: محمد بن سليمان گويد: از امام جواد عليه السلام پرسيدم مردي قصد حجةالاسلام كرد، او وارد مكه مي گردد و عمره تمتع و حج را به جاي مي آورد، بعد از آن به مدينه مي رود و رسول خدا صلي الله عليه و آله را زيارت مي كند و بعد نزد شما مي آيد و عارف به حق شما هم مي باشد و شما را امام واجب الاطاعه مي داند.
بعد از آن به كربلا مي رود و ابوعبدالله حسين عليه السلام را هم زيارت مي كند و از آن جا به بغداد مي رود و ابوالحسن موسي عليه السلام را زيارت مي نمايد و بعد به طرف شهر و ديار خود مي رود سال بعد كه ايام حج فرامي رسد براي اين فردي كه حج خود را به جاي آورده، آيا او بار ديگر حج به جاي آورد و يا اين كه به خراسان برود و پدرت را زيارت كند؟
كداميك از آن دو افضل مي باشند تا او به جاي آورد، امام جواد عليه السلام فرمودند آن شخص بهتر است به خراسان برود و پدرم را زيارت كند و اين زيارت را در ماه رجب انجام دهد. ولي امروز اين كار را انجام ندهيد زيرا حكومت از اين كار ناراحت مي شود و براي ما و شما موجب دردسر مي گردد.
در جاي ديگر آمده است: امام رضا عليه السلام فرمودند: هر كس مرا زيارت كند و راه طولاني مزارم را طي كند من در روز قيامت در سه جا به فرياد او مي رسم و او را از سختي ها نجات مي دهم، هنگام پخش نامه هاي اعمال، هنگام عبور از صراط و هنگام ميزان و سنجش اعمال.

در جاي ديگر نوشته شده است: شدر حال به طرف هيچ قبري روا نيست، مگر به سوي قبر ما، بدانيد و آگاه باشيد كه مرا به اسم خواهند كشت.
درصفه اي ديگر آمده است: احمد بن حنبل از ام سلمه روايت مي كند كه گفت: هنگامي كه آيه شريفه تطهير نازل شد، رسول خدا صلي الله عليه و آله ردائي را برداشتند و آن را به علي پوشانيدند.

[1] مسند الرضا: 148:1.
[2] مسند الامام الجواد: 209.
[3] مسند الامام الجواد: 209.
[4] مسند الامام الرضا: 145:1.
[5] مسند الامام الجواد: 208.
[6] مسند الامام الرضا: 145:1.
[7] مسند احمد: 292:6.