احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

نظیر شبهه­ای که در مسألة صلح امام حسن هست در این­جا هم هست با این­که ظاهر امر این است که این­ها دو عمل متناقض و متضاد است، زیرا امام حسن خلافت را رها کرد و به تعبیر تاریخ- یا به تعبیر خود امام- تسلیم امر کرد یعنی کار را واگذاشت و رفت، و در این‌جا قضیه برعکس است؛ قضیه، واگذاری نیست، تحویل گرفتن است به حسب ظاهر. ممکن است به نظر اشکال برسد که پس ائمه چه­کار بکنند؟ وقتی که کار را واگذار می­کنند مورد ایراد قرار می­گیرند، وقتی هم که دیگران می­خواهند واگذار کنند و آن­ها می‌پذیرند باز مورد ایراد قرار می­گیرند. پس ایراد در چیست؟

ولی ایرادکنندگان وجهة نظرشان یک امری است که می­گویند مشترک است میان هردو، میان آن واگذارکردن به دیگران، واین قبول کردن از دیگران درحالی که دارند واگذار می‌کنند. می­گویند درهردو مورد نوعی سازش است، آن واگذارکردن، نوعی سازش بود با خلیفة وقت که به­طور قطع به ناحق خلافت را گرفته بود، و این قبول کردن- که قبول کردن ولایتعهد است- نیز بالاخره نوعی سازش است. کسانی که ایراد می­گیرند حرفشان این است که در آن­­جا امام حسنu نباید تسلیم امر می­کرد و به این شکل سازش می­نمود بلکه باید می‌جنگید تا کشته می­شد، و در این­جا هم امام رضـا نمی­بایست می­پذیرفت و حتـّی اگر او را مجبور به پذیرفتن کرده باشند می­بایست مقاومت می­کرد تا حدی که کشته می­شد. حـال ما مسألة ولایتعـهد را که یک مسألة تاریخی مهـم است تجزیه و تحلیل می­کنیم تا مطلب روشن شود. دربارة صلح امام حسن قبلاً تا حدودی بحث شد. اول باید خود ماجرا را قطع­نظر از مسألة حضرت رضاu- که ]چرا ولایتعهدی را[ قبول کرد و به چه شکل قبول کرد- از نظر تاریخی بررسی کرد که جریان چه بوده است. [1]