احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

ما در اين جا نوشته هاي مرحوم مؤتمن را كه با دقت اين محرابها را مطالعه كرده و نوشته هاي آن را استخراج نموده ذيلا نقل مي كنيم و ياد آن مرحوم را گرامي مي داريم ايشان نوشته اند.
اول - محرابي است در ديوار جنوب شرقي حرم پيش روي مبارك به عرض 75 / 1 متر و ارتفاع 40 / 2 متر از كاشي هاي بسيار نفيس و ممتاز و بر آن چند كتيبه است يكي به خط كوفي برجسته كه نوشته شده: بسم الله الرحمن الرحيم انما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزكوة و هم راكعون».
همچنين آيه كريمه شريفه «يا ايها الذين آمنوا لا تتخذوا الذين اتخذوا دينكم» تا آخر آيه كتيبه ديگر به خط ثلث برجسته و درشت نوشته شده: «بسم الله الرحمن الرحيم اقم الصلوة لدلوك الشمس الي غسق الليل تا و اجعل لي من لدنك سلطانا نصيرا».

كتيبه اي ديگر در هلالي محراب به خط كوفي نوشته: «بسم الله الرحمن الرحيم شهد الله انه، لا الله الا هو، تا ان الدين عند الله الاسلام» بر فراز هلالي در پيشاني محراب به خط كوفي نوشته شده لا اله الا اله محمد رسول الله، كتيبه ديگر به خط سفيد خفي نوشته شده است «قد افلح المؤمنون تا هم العادون».
كتيبه ديگر به خط زرد خفي كه آيه آمن الرسول بما انزل اليه من ربه تا فانصرنا علي القوم الكافرين و پائين محراب نزديكبه زمين به خط خفي نوشته: «سبحان ربي العظيم و بحمده» و در سينه محراب زير هلال نوشته «كن في صلواتك خاشعا».
دوم محرابي است در ديوار جنوب غربي حرم پيش روي مبارك به عرض 15 / 2 و ارتفاع 60 / 2 متر كه آن نيز با كاشي هاي بسيار ممتاز و نفيس ساخته شده و بر آن چند كتيبه است يكي به خط كوفي برجسته آيه شريفه «ان الحسنات يذهبن السيئات تا لا يضيع اجر المحسنين».
كتيبه ديگر به خط ثلث برجسته «بسم الله الرحمن الرحيم قد نري تقلب وجهك في السماء تا ولئن اتبعت أهوائهم» كتيبه ي ديگر بر هلالي بالاي محراب به خط كوفي برجسته آيه شريفه «آمن الرسول بما انزل اليه من ربه تا غفرانك ربنا»
كتيبه ديگري به خط خفي سفيد كه در اثر استلام زوار ريخته و آنچه باقي است و خوانده مي شود اين است: قال الرضا عليه السلام: من زارني علي بعد داري و مزاري آتيته يوم القيامة في ثلث مواطن حتي اخلصه من اهوالها اذا تطاير الكتب يمينا و شمالا در پيشاني محراب كتيبه اي است و بر آن به خط ثلث برجسته حديث ديگري در ثواب زيارت حضرت رضا عليه السلام نوشته شده ولي مقداري از آن ريخته كه خوانده نمي شود و آنچه خوانده مي شود اين است و الف عمرة متقبلة كلها، قال احمد بن ابي نصر قلت لابي جعفر حجة قال: اي و الله الف الف حجة لمن يزورها عارفا بحقه.
فرمودند: هركس مزار مرا كه در جاي دوري قرار گرفته زيارت كند من روز قيامت در سه مورد به ديدار او خواهم رفت و او را از سختي هاي آن روز نجات خواهم داد، نخست هنگامي كه نامه هاي اعمال مردم از راست و چپ به پرواز درآيند، دوم وقت عبور از صراط و سوم هنگام سنجش اعمال.
در حديث ديگر آمده احمد بن محمد بزنطي گفت: به امام جواد عرض كردم زيارت پدرت ثواب هزار حج دارد؟ فرمودند: آري به خداوند سوگند ثواب هزار هزار حج دارد، در صورتي كه او را بشناسد و مقام او را بداند.
در سينه محراب به خط كوفي برجسته نوشته است: «لا اله الا الله محمد رسول الله اللهم اغفر لمن استغفر لابي زيد بن ابي محمد بن زيد النقاش» و در زير آن به خط كوفي نوشته «كن في سلوتك خاشعا» و بر دوره طاق محراب به خط ثلث خفي نوشته است:
عن اميرالمؤمنين سيقتل رجل من ولدي به ارض خراسان تا آخر و نيز سوره مباركه توحيد به خط خفي در هلال كوچك رسم شده و در آخر محراب نزديك به كاشي برجسته اين عبارت نوشته شده في ربيع الآخر سنة اثني عشر و ستمائة.
در ميان كتيبه كوفي اول كه به خط جلي مي باشد پنج سطر خفي به خط ثلث كه به زحمت خوانده مي شود اين عبارت نوشته شده: خداوند ابحق اين امام پاك معصوم بر آن بنده رحمت كن كه يكبار سورة فاتحه الكتاب بخواند از بهر اين ضعيف عبدالعزيز بن آدم و بگويد كه خداوندا گناهانش عفو كن و او را رحمن كن بفضلك و كرمك و رحمتك.
سوم - محرابي است در بالاي سر مبارك زير طاق و صفه اي كه از آن به مسجد بالا سر مي روند به عرض 25 / 1 و ارتفاع 90 / 1 متر بر روي كاشي هاي بسيار ممتاز و نفيس و اطراف آن نيز خطوط و كتيبه هاي چندي است، از آن جمله كريمه شريفه «اقم الصلوة لدلوك الشمس» تا آخر به خط ثلث برجسته بر آن نوشته شده است.
بر دور هلالي همين محراب نوشته شده: شهد الله انه لا اله الا هو تا آخر و نيز به خط ثلث بر دور محراب كريمه شريفه «ان في خلق السماوات و الارض و اختلاف الليل و النهار تا ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانك وقنا عذاب النار» نوشته شده است و بعد از آن اين عبارت است «عمل علي بن محمد بن ابي طاهر غفر الله ذنوبه».
همچنين در اين موضوع بر خشت هاي سبز رنگ كوچكي اين چند عبارت رسم گرديده: «حب علي حسنة لا يضر معها سيئة، انا مدينة العلم و علي بابها، يا علي انت مني به منزلة هارون من موسي، من كنت مولاه فهذا علي مولاه» محراب مذكور موقع وسعت دادن ضلع غربي حرم مطهر برداشته شده و به موزه آستان قدس تحويل گرديد و اكنون سال 1347 بر ديوار شمالي سالن اول موزه نصب و محفوظ مي باشد.
در كاشي هاي سنجري كه در قسمت غربي حرم به طرف مسجد بالا سر قرار دارد روايت هائي نوشته شده كه اينك به نظر مي رساند: «قال رسول الله صلي الله عليه و آله علي مني به منزلة هارون من موسي، بغض علي سيئة لا ينفع معه حسنة، حب علي حسنة لا يضره معها سيئة»
قال رسول الله صلي الله عليه و آله: أنا و علي أبوا هذه الامة، قال رسول الله صلي الله عليه و آله: انا مدينة العلم و علي بابها، ضربة علي يوم الخندق أفضل من عبادة الثقلين. قال رسول الله صلي الله عليه و آله: الحسن و الحسين سيد الشباب اهل الجنة.

تاریخ آستان قدس رضوی،ج1، ص4/132