احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

ابراهيم بن محمد جويني در كتاب فرائد السمطين از كتاب نزهة الاخبار نقل مي كند كه ابوالفتوح محمد بن محمد بن عبد الكريم مي گفت: از شيخ ابوالحسن محمد بن قاسم فارسي نيشابوري شنيدم مي گفت: من با كساني كه به زيارت مشهد طوس مي رفتند مخالفت مي كردم و آنها را منع مي نمودم كه به زيارت بروند و بر اين عقيده اصرار هم داشتم.
يكي از شبها رسول اكرم صلي الله عليه و آله را در خواب ديدم كه در مشهد طوس پشت صندوق ايستاده و نماز مي گذارد، شنيدم هاتفي ندا مي كند و اين شعر را مي خواند:

من سره ان يري قبرا برؤيته
يفرج الله عمن زاره كربه

فليات ذا القبران الله أسكنه
سلالة من رسول الل منتجب

من از خواب بيدار شدم در حالي كه غرق عرق بودم، در همان هنگام به غلام خود گفتم مركب مرا حاضر كن، سوار شدم و براي زيارت عازم طوس شدم و مشهد را زيارت كردم و بعد از اين سالي دوبار به مشهد مي آمدم. [1] .
از اين حيث معلوم مي گردد كه در قرن ششم هجري روي قبر امام عليه السلام صندوقي بوده و مردم پشت صندوق مي ايستادند و نماز مي گذاردند ابن بطوطه سياح مغربي كه در قرن هشتم از مشهد مقدس ديدن كرده از وجود يك صندوق چوبي روي قبر مبارك خبر مي دهد. [2] .
بنابر قول اين سياح مغربي در قرن هشتم روي قبر صندوقي از چوب بوده و بعد در طول قرون صندوق ها عوض شده اند، آخرين صندوق چوبي كه در روي قبر مبارك حضرت بوده صندوق چوبي بسيار گرانبها و هنري با تزئينات كه از طرف شاه عباس در بالاي قبر مطهر نصب شده بود.
بنابر اسناد آستان قدس رضوي صندوق چوبي شاه عباس كه روي آن ورقه هاي طلائي منقش و با كتيبه هاي قرآني به خط و امضاي عليرضا عباسي خوشنويس معروف كوبيده شده بود، بالاي قبر قرار داشت، اين صندوق در طول چند قرن خرابي در آن ديده شده و در حال پوسيدن بوده طبق نظريه ي كارشناسان تعويض مي شود و به جاي آن يك صندوق سنگي مي گذارند.
ابتدا قرار بود كه صندوق را در يك محفظه ي شيشه اي قرار دهند و در موزه ي آستان قدس براي بيننده گان بگذارند، ولي هنگامي كه صندوق را از جايش بر مي دارند اركان و قوائم آن در اثر رطوبت از هم متلاشي مي گردد از اين رو پس از توزين طلاهائي كه در آن به كار رفته بود لاك و مهر كرده و به خزانه مباركه تحويل مي هند. [3] .
در سال 1311 مرحوم محمد ولي خان اسدي نائب التوليه تصميم مي گيرند صندوق قبر مطهر را بردارند و به جاي آن يك صندوق سنگي بگذارند، و از دربار هم اجازه مي گيرند و با موافقت دربار اين كار را انجام مي دهند، ابتدا درصدد تهيه صندوق سنگي بر مي آيند و براي اين منظور فعاليت آغاز مي شود.
در آن ايام در دهكده ي شانديز از توابع مشهد مقدس معدن سنگ مرمر كشف مي شود، مرحوم حسين خان حجار باشي زنجاني به خرج خود صندوق بسيار عالي از سنگ مرمر براي قبر مبارك حضرت رضا عليه السلام تهيه مي كند و براي نصب آماده مي سازد. و بعد تصميم مي گيرند صندوق چوبي را بردارند و صندوق سنگي را به جاي آن نصب كنند.
در اين هنگام از آقايان علماء و محترمين مشهد و رجال و مقامات دولتي دعوت مي شود كه در مراسم برداشتن صندوق حضور داشته باشند علماء اعلام آقايان حاج آقا حسين قمي و حاج سيد صدر الدين صدر و حاج ميرزا احمد خراساني و شيخ محمد علي كه از علماء و خادم ضريح مطهر بوده در حرم مطهر حضور پيدا مي كنند.
عده اي از معماران موجه و ظاهر الصلاح هم دعوت شدند كه براي علميات بنائي حضور داشته باشند ابتدا در نظر گرفتند عين صندوق كه از طرف شاه عباس به آستان مقدس تقديم شده بود با حفظ هيئت آن در محفظه ي شيشه اي گذاشته شده و در موزه آستان قدس نگهداري شود و مورد بازديد زائران قرار گيرد.
اما در موقع بيرون آوردن صندوق معلوم شد كه پايه اي آن پوسيده و چوب ها در اثر رطوبت فاسد شده اند، و پايداري صندوق فقط در ورقه هاي طلائي آن بوده است و با مختصر حركتي از هم متلاشي شد، و بعدا اجزاء صندوق در يك بسته جمع آوري شد و در اطاقي مخصوص كه جزء عمارات حرم مطهر بود منتقل گرديد و با مهر حاضران لاك شد.
صندوق روي قبر مبارك حضرت رضا عليه السلام كه اجزاء آن از چوب بود و روي چوب با ورقه هاي طلا منبت كاري شده و كتيبه هاي آيات قرآني به خط و امضاء عليرضاي عباسي هنرمند و خطاط دوره صفوي خطاطي شده در پائين پاي مبارك ترسيم يافته بود و اين عبارات ديده مي شد كلب آستان شاه ولايت عباس الحسيني الموسوي الصفوي تقديم نمود سنه 01022.
صندوق سنگي كه آماده نصب بود با تشريفات مخصوص در حضور علماء اعلام سابق الذكر و رجال و اعيان آستان قدس و مقامات كشوري و لشگري در جاي خود نصب گرديد، و به كارگران و بناها و معماران كه چند روز در آن جا كار مي كردند هدايائي از طرف آستان قدس داده شد و بدين صورت اولين صندوق سنگي روي قبر مطهر انجام گرفت.
صندوق سنگ مرمر كه از نظر لطافت مانع تابش نور نبود و با نصب چراغي در آن همواره در حال درخشيدن بود و زائران را به طرف خود جذب مي كرد و وضع خاصي به درون ضريح داده بود و بر شكوه جلال بارگاه ملكوتي امام هشتم عليه السلام مي افزود، و داخل ضريح كه سابقا تاريك بوده نور باران گرديد و موجب شادماني زوار شد.

[1] فرائد المسطين: 197:2.
[2] رحله ابن بطوطه.
[3] گزارش آستان قدس.