شخصيت واقعي افراد، نوعا در تعامل با يكديگر تبلور يافته و جوهره اصلي آن ظاهر مي شود، توجه به حقوق شهروندان، كارگران و خدمه يكي ديگر از رفتارهاي امام (ع) است. ايشان در هنگام غذا خوردن حتي حقوق افرادي را كه كمتر مورد توجهند مراعات مي كردند.
نكته: متاسفانه امروزه يكي از عواملي كه موجب بروز هيجان هاي اجتماعي و استرس هاي فردي است ، شفاف نبودن قراردادهاست. امروز، كارفرما با به كار گرفتن عده اي كارگر به منافع زيادي مي رسد، اما حتما مي دانيد كه بعضي از كارگران مدتها ازحقوق روزانه خود محرومند و كارفرما حق آنان را نمي دهد و همين امور به بيماري روحي و رواني در افراد منجر شده است.
سليمان بن جعفر مي گويد: با امام (ع) روانه خانه شديم، و غروب آفتاب غلامان مشغول كار بودند ، با آنان مرد سياهي كار مي كرد كه از غلامان حضرت نبود. امام (ع) فرمود اين مرد كيست؟ گفتند با ما كار مي كند، حضرت فرمود: مزدش را معين كرده ايد؟ گفتند خير ، هر چه به او بدهيم راضي مي شود: امام به شدت آشفته و خشمگين شد و فرمود: من بارها نهي كرده ام از اينكه كسي را قبل از آنكه اجرتش را معين كنند، به كارگيرند. سپس فرمودند وقتي مزد كارگر تعيين نشود اگر سه برابر آنچه مزدش است به او بپردازي باز گمان مي كند كه از اجرت او كاسته اي و اگر پيش از انجام دادن مزدش را معلوم كني و پرداخت كني تو را به سبب وفاي به عهد مي ستايد و اگر اندكي زيادتر از مزدش به او بدهي ، آن را بخششي از تو مي داند. حقوق كاراز مهمترين حقوق است ، حقوقي كه قبل از خشك شدن عرق پيشاني بايد پرداخت شود و چه زيبا امام (ع) به قانون كار و نقش آن در آرامش و امنيت زندگي اشاره مي كنند . آيا اين الگوي رفتاري امام (ع) بهترين، موثرترين و پايدارترين روش يادگيري مفاهيم آموزشي ، ديني و ... نيست؟ اين شيوه رفتار آن قدر مهم است كه در كتب فقهي ، بابي تحت عنوان «سنت » مطرح است و در اين باب رفتار امام (ع) به عنوان حجت و دليل مورد استناد است و قانون گذاران و مجريان قانون نيز بهتر است به اين شيوه امام (ع) دقت داشته باشند.
