احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

ازاره‌‌ها
ازاره حرم مطهر كه آن را همچون حاشيه‌اي رنگين بر دامن بنا دوخته‌اند، از حدود دو متر بالاتر از كف حرم شروع مي‌شود و از چند قسمت تشكيل شده است. ابتدا حاشيه‌اي كوتاه از سنگ مرمر سفيد، به عرض حدود بيست سانتي متر و بالاي آن معرق‌كاري، به ارتفاع 92 سانتي متر، از كاشي‌‌هاي قديمي ممتاز و نفيس سنجري است. اين كاشي‌‌هاي الوان و بسيار ظريف، به ابعاد هنري منظم و اشكالي شش و هشت گوش، بزرگ و كوچك و كوكبي شكل، چند ضلعي و گاه مربع است.
كاشي‌‌هاي ازاره بيشتر با خطوط رقاع، ثلث و اسليمي برجسته تزيين شده‌اند. علاوه بر اين، بر روي بيشتر آن‌‌ها آيات و احاديث و كلمات قصار و امثال و اشعاري نيز به خط نسخ قرن ششم و هفتم ديده مي‌شود. نوع كاشي‌‌ها بسيار ظريف و داراي رنگ‌‌هاي فيروزه‌اي، قهوه‌اي، لاجوردي، تغاري و سفيد است.
تاريخ‌‌هاي مكتوب بر اين كاشي‌‌ها عبارت است از: خمس مائه (500 هـ.ق. با حذف قسمتي از آن). اثني عشر و خمس مائه (512)، اثني عشر و ست مائه (612)، ستين و سبع مائه (760) و تاريخ 538 هـ.ق.
از تاريخ‌‌هاي مكتوب بر كاشي‌‌هاي ازاره حرم مطهر معلوم مي‌شود كه حرم يك نوبت در اوايل قرن ششم هجري (512) و بار ديگر در اوايل قرن هفتم هجري (612)، با كاشي‌‌هاي نفيس و ممتاز سنجري تزيين شده است. اكنون حدود 800 تا 900 سال از عمر كاشي‌‌هاي ازاره حرم مي‌گذرد. اين كاشي‌‌هاي ممتاز و نيز كتيبه اطراف جبهه خارجي در پيش روي مبارك، در رواق دار الحفاظ، از شاهكارهاي بي‌نظير و از قديمي‌ترين كاشي‌‌هاي عهد اسلام است.
تزيينات كتيبه‌‌ها
بالاي معرق‌كاري ازاره حرم، حاشيه كوچكي به عرض حدود 15 سانتي متر وجود دارد كه با نقش‌‌هاي بديع و بسيار زيبا به خط طلايي رنگ، آيات و سوره‌‌هايي از قرآن، مانند سوره مباركه واقعه و احاديثي از معصومان تزيين شده كه علاوه بر ارزش هنري، به ارزش معنوي آن نيز مي‌افزايد.
علاوه بر اين حاشيه، كتيبه‌اي ديگر به عرض حدود 50 سانتي متر از كاشي چيني مانند وجود دارد كه با خطوط برجسته و خط ثلث حلبي، آيات سوره‌‌هاي «فتح، هل اتي و نور» بر آن مكتوب شده و ادامه سوره از حرم مطهر به مسجد بالاسر رسيده، پس از يك دور كامل از ديوار مسجد خارج و دوباره به ديوار جنوبي حرم وارد مي‌شود و در كنار در ورودي حرم مطهر به اتمام رسيده است.
در بالاي اين حاشيه، كتيبه‌اي از سنگ مرمر اعلا كه بسيار هنرمندانه كنده‌كاري شده، با عرض حدود 40 سانتي متر ديده مي‌شود كه قصيده‌اي از مرحوم دبير الملك و اشعاري از مرحوم دكتر قاسم رسا به خط نستعليق بر آن حك شده است.

آينه‌كاري‌‌ها
سطح تمامي ديوارهاي حرم از بالاي ازاره تا بالاي طاق و صفه‌‌ها، با كاشي‌‌هاي رنگارنگ معرق‌كاري شده و سقف حرم به طرز بسيار زيبايي مقرنس آينه شده كه به آينه‌كاري سقف حرم به اصطلاح «قطار آينه» مي‌گويند.
در ابتداي آينه‌كاري سقف، كتيبه تاريخي و ارزشمند آينه با عرض حدود 80 سانتي‌متر وجود دارد كه سوره مباركه «جمعه» را با خط ثلث حلبي به خط «عليرضا عباسي»، خطاط معروف عهد صفويه، به صورت گچبري در بردارد. در عهد قاجاريه و هنگام آينه‌كاري حرم، روي خطوط اين كتيبه نيز آينه‌كاري شد. باني آينه‌كاري حرم مطهر، مرحوم ميرزا صادق قائم مقام نوري مي‌باشد كه در دوره قاجاريه و توليت عضدالملك به سال 1275 هـ.ق، تزيينات آينه‌كاري را در حرم مطهر انجام داده است