امام عسكري عليه السلام از حضرت رضا عليه السلام نقل مي فرمايد كه اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:
«بسم الله الرحمن الرحيم» آيه اي از سوره حمد است، و سوره حمد هفت آيه است كه با «بسم الله الرحمن الرحيم» به تمام و كمال مي رسد. از رسول اكرم صلي الله عليه و آله شنيدم كه مي فرمود: خداوند به من فرمود:
«يا محمد! و لقد آتيناك سبعا من المثاني و القرآن العظيم» (حجر: 87)
«ما به تو هفت آيه از مثاني و نيز قرآن عظيم داديم.»
خداوند، اول با سوره حمد بر من منت گذاشت، و آن را در ازاء قرآن عظيم قرار داد.
فاتحة الكتاب شريف ترين چيزي است كه در گنجهاي عرش، وجود دارد، و خداوند آن را مختص رسول اكرم صلي الله عليه و آله نمود، و وي را بدان شرافت داد، و احدي از پيامبران جز سليمان را با او در اين فضيلت، شريك نكرد.
زيرا به سليمان آيه «بسم الله الرحمن الرحيم» را عطا فرمود، خداوند از قول بلقيس چنين حكايت مي كند:
«اني القي الي كتاب كريم انه من سليمان و انه بسم الله الرحمن الرحيم»
نامه ي گرانقدري از سليمان برايم فرستاده شده كه عبارت است از بسم الله الرحمن الرحيم» (نمل: 29)
سپس فرمود: آگاه باشيد، هر كس آن را با اعتقاد به امامت و دوستي محمد و آل طيب و طاهرش بخواند و مطيع اوامر آنان باشد و به ظاهر و باطنشان ايمان داشته باشد، خداوند در برابر هر حرف آن حسنه اي به او مي دهد كه برايش از دنيا و تمام خيرات و اموالش برتر است. و هر كس به صداي قاري اي كه آن را مي خواند گوش فرا دهد خداوند همانند اجر قاري به او خواهد داد. پس تا مي توانيد از اين خيري كه به شما عرضه شده است. بيشتر استفاده كنيد كه غنيمت است. مبادا وقتش برود و آنگاه دلهايتان در حسرت بماند [1] .
در حديث ديگري امام رضا عليه السلام مي فرمايد: از اميرالمؤمنين عليه السلام سؤال شد، آيا بسم الله الرحمن الرحيم از فاتحه الكتاب است؟ حضرت فرمود: بله رسول اكرم صلي الله عليه و آله آن را قرائت مي فرمود و آن را جزء آن سوره مي آورد و مي فرمود: فاتحة الكتاب، سبع المثاني است [2] .
اسماعيل بن مهران مي گويد: امام ابوالحسن الرضا عليه السلام فرمود: به درستي كه «بسم الله الرحمن الرحيم» به اسم اعظم خداوند نزديكتر از سياهي چشم به سفيدي آن است [3] .
در جاي ديگر از آن حضرت روايت شده است كه فرمود: در قرآن آيه اي بزرگتر و با عظمت تر از بسم الله الرحمن الرحيم نيست. همچنين آن حضرت مي فرمايد: كسي كه بعد از نماز صبح صد مرتبه بگويد:
«بسم الله الرحمن الرحيم لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم»
نزديكتر به اسم اعظم خواهد بود از سياهي چشم به سفيدي آن، و در آن اسم اعظم است [4] .
علي بن حسن فضال مي گويد: پدرم گفت: از امام رضا عليه السلام درباره ي بسم الله پرسيدم فرمود:
اي اسم علي نفسي سمة من سمات الله عزوجل و هي العبادة قال فقلت له: ما السمة فقال: العلامة [5] .
مفهوم گفته كسي كه مي گويد: بسم الله. اين است كه: خودم را به نقشي از نشانه هاي پروردگار كه عبادت است نشان مي كنم. راوي مي گويد: عرض كردم: معني سمه چيست؟ فرمود: نشان.
[1] عيون اخبار الرضا، 609:1.
[2] عيون، 608:1.
[3] تفسير عياشي، 21:1.
[4] بحار، 223 / 9.
[5] توحيد صدوق، 229. معاني الاخبار.
