آسیب شناسی فرهنگ عاشورایی مازندران برای شناخت و معرفی سنتهای قدیمی و تاریخی مردمان این دیار و انتقال آن به نسل های مختلف امری ضروری است.
این ضرورت درحالیست که تغییر و دگرگونی در برخی شیوه های عزاداری از یکسو و تلاش دشمنان برای تحریف و ایجاد پیرایه های مذهبی از سوی دیگر، لزوم توجه ویژه دستگاهها مختلف برای نهادینه سازی فرهنگی غنی عاشورایی را در مطقه ضرروی می سازد.
مسئول امور مساجد اداره کل تبلیغات اسلامی مازندران در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: هر بخشی از مازندران رسم خاص خود را در آیین های عزاداری دارد و این رسم از اطعام دهی تا خواندن اشاعر، عزاداری و ... متفاوت است.
حجت الاسلام حبیب الله رمضانی افزود: در گذشته به گونه ای بود که در مازندران و در ایام عزای سالار شهیدان، اشعار خاصی خوانده می شد، مثلا هیئتی که برای عزاداری به مکان دیگری می رفت، هیئت میزبان در قالب اشعار و کلمات پذیرای دسته های عزاداری می شود و هیئت میهمان نیز به همان نسبت پاسخ می داد.
بسیاری از آیین ها محو شده است
وی افزود: امروزه بسیاری از این اشعار و آیین ها محو شده و دیگر در یادهای مردم نیست درحالیکه این نوع اشعار و عزاداری نوعی ادب و ارادات را نمایان می ساخت.
این کارشناس دینی، مسئله دیگر در عزاداری سالار شهیدان را تغییر و دگرگونی در نامگذاری شبهای محرم بیان کرد و گفت: در دوران قدیم هریک از شبهای محرم مربوط به یکی زا شخصیتهای عاشورایی بود که امروزه این امر دچار تغییر و جابجایی شده است.
حجت الاسلام رمضانی یادآورشد: مازندران در گذشته در برپایی آیین های عزاداری ویژه هر یک از شخصیتهای عاشورایی در کشور نمونه بود و امروز متاسفانه به دلیل برخی برنامه ریزیها، این جابجایی و دگرگونی را در استان نیز شاهد هستیم.
وی افزود: به عنوان نمونه اکنون برای حضرت علی اصغر (ع) روز چهارم عزاداری می شود درحالی در گذشته شب دیگری مخصوص این حماسه ساز کربلا بوده است و با یا در دوران قدیم، شب هفتم ویزه حضرت ابوالفضل (ع) بوده و اکنون در شب نهم محرم برگزار می شود.
شب عزای امام هشتم در محرم احیا شود
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه در ایران اسلامی، بارگاه حضرت امام رضا (ع) وجود دارد ولی متاسفانه هیچیک از شبهای محرم به این امام بزرگوار اختصاص ندارد درحالیکه برپایی آیین عزاداری در شب هشتم ماه محرم برای امام رضا (ع) از سنتهای قدیمی مردم مازندران بوده و باید این سنت دوباره احیا شود.
حجت الاسلام حبیب الله رمضانی یادآورشد: در گذشته هر یک از شبهای ماه محرم به حضرت مسلم، طفلان حضرت مسلم، بعد حضرت قاسم، حربن یزدید ریاحی، امام هشتم، حضرت باب الحواج، حضرت علی اصغر، علی اکبر و امام حسین (ع) اختصاص داشت که اکنون شاهد تغییر و جابجایی در برگزاری این مراسمهای عزاداری هستیم.
وی عنوان کرد: مازندران مرکز تشیع است و این تقسیم بندی شبهای محرم ریشه تاریخی دارد و باید دوباره احیا شود و در دهه اول ماه محرم، تمام شخصیتهایی که در عاشورا بوددند، شب مخصوصی بخود داشتند.
آسیب شناسی آیین های عاشورایی
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران نیز به آسیب شناسی فرهنگ عاشورایی پرداخت و گفت: در آیین های عزاداری اشعاری که غلوآمیز است و به تعبیر مقام معظم رهبری به ابرو و چهره می پردازد باید حذف شود و بیشتر به فضائل پرداخته شود.
حجت الاسلام ناصر شکریان افزود: مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران با گرامیداشت ماه محرم و با بیان اینکه مدتی است استکبار درپی ایجاد تحریف ها در آیین های عزاداری مسلمانان است، عنوان کرد: در برهه ای از زمان تحریفها در ظاهر و محتوا در اوج بود و اکنن کمرنگ تر شده است.
وی اظهار داشت: برای مبارزه با این تحریفها در بخش شکلی، آسیبها شناسایی و اعلام شد که باید آن را حذف کرد و در این راستا شورای هیئات مذهبی شهرستان و استان تشکیل شد و منشور عزاداری تهیه شد تا آسیبها، احصا و کمرنگ شود.
حجت الاسلام شکریان بیان داشت: در بخش محتوایی نیز تاکید شد اشعارباید محتوا داشته باشند و اشعاری که به عنوان مثال به ابرو و ظاهر می پردازند، حذف شوند و بیشتر به فضائل پرداخته شود.
وی افزود: در این راستا، کنگره های عاشورایی تشکیل شد و با مداحان و شاعران جلساتی برگزار و مقرر شد، مقتل های معتبری تهیه و در اختیار گذاشته شود و این امر سبب شد که اوج تحریفات فروکش کند.
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران پیشنهاد داد برای کاهش تحریفات و آسیبهای عزاداری باید همه دستگاهها مانند صدا و سیما، اوقاف، فرهنگ و ارشاد، رسانه و ... پای کار آیند و در این زمینه برنامه ریزی داشته باشند.
وی همچنین تصریح کرد: ستاد شئون مناسبتهای مذهبی که تشکیل شده باید جلساتش فعالتر شود و همچنین مبلغات سنتی شناسایی و نسبت به آموزش آنان اقدام شود که تاکنون دوره هایی برای این حوزه برگزار شده است.
حجت الاسلام شکریان با بیان اینکه بخش فرهنگ همیشه مظلوم است، اظهار داشت: باید اعتبارات بخش فرهنگی افزایش یابد و آن هزینه ای که دشمن برای تهاجم فرهنگی می کند قابل قیاس با اعتبارات فرهنگی ما نیست.
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران گفت: یکی از آسیبهای آیین های عاشورایی اینست که مجلس عزاداری فقط به خوردن اکتفا شود و اگر اینگونه باشد و اهداف امام حسین (ع) بیان نشود یکی از آسیبهاست.
وی یادآورشد: در ماه محرم حدود دو هزار نفر مبلغ به مساجد استان اعزام شد و تلاش بر این بوده تا با هماهنگی که با هیئت امنا و هیئتهای مذهب شده، توصیه کردیم که هیچ مجلی بدون مبلغ نباشد.
ممنوعیت استفاده از آلات موسیقی در عزاداریها
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران نیز با اشاره به ممنوعيت استفاده از آلات و ادوات موسيقي غيرمتعارف بيان كرد: مسئولان هيئت ها به توصيه هاي علما و مراجع تقليد در نحوه برگزاري آئين عزاداري توجه كنند و اجازه ندهند مراسم عزاداري در بعضي از رفتارهاي خرافي و اعمال وهنآميز مانند قمه زني، استفاده از آلات و ادوات موسيقي غير متعارف، علم كشي و امثال آن آميخته شود.
حجت الاسلام عباسعلی ابراهیمی ، عزاداری امام حسین(ع) را سمبلی ارزشمند برای معرفی بزرگان دین به نسل جوان جامعه برشمرد وتصریح کرد: عزاداری برای آن حضرت به جوانان میفهماند که چه کسانی مایه عزت و سربلندی دین اسلام بودهاند و در برابر طاغوت ایستادگی کردند؛ حتی برای رسیدن به آرمانهای الهی خود از جان خانواده و فرزندان گذشتند.
دبیر شورای فرهنگ عمومی استان مازندران بیان داشت: مرثیهخوانی در مراسم و عزای حسینی باید مستدل و مستند باشد مراثی دارای محتوا و عمق کافی باشند زیرا استكبار جهاني با ترويج اعمال خرافي در عزاداري ايام محرم درصدد تضعيف پايه هاي مذهب تشيع و مسلمين است.
وی تاکید کرد: فلسفه عاشورا را در مساجد نهادینه کنیم و سخنرانان در مراسمات مذهبی باید انسان ساز وتولید کننده فکر صحیح در جامعه باشند