امام رضا(ع) اهتمام ویژهای به برگزاری محافل ذکر مصیبت جد غریبشان امام حسین(ع) داشتند. آن حضرت پیوسته بر مصیبت سیدالشهدا(ع) چشمی گریان و دلی پر خون داشتند و تاکید داشتند شیعیان عزاداری غریب کربلا را با حال و توجه خاص برگزار کنند.
در آستانه نزدیک شدن به اربعین حسینی دیدگاه های امام هشتم(ع) را برای درک فضایل این روز ارزشمند در گفتوگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر غلامرضا بهروز لک استاد حوزه، دانشگاه و کارشناس معارف اسلامی مورد واکاوی قرار دادهایم که در ادامه میخوانید.
جناب حجتالاسلام بهروز لک! زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در سیره امام هشتم(ع) چه جایگاهی دارد؟
- توجه به زیارت امام حسین(ع) به عنوان نماد مظلومیت و معصومیت البته در اوج اقتدار ائمه هدی(ع) توصیه موکد همه معصومین(ع) است، چنانکه در تاریخ و قصص انبیا خوانده ایم که همه پیامبران الهی از آدم تا خاتم بر مصیبت شهادت امام حسین(ع) دلی محزون و چشمی اشکبار داشته اند، بنابراین به همه ما توصیه شده که ذکر مصیبت آن حضرت را در نهایت عظمت و شکوه برگزار کنیم. امام رضا(ع) نیز به این مسأله توجه ویژه داشتند و در ذیل حدیثی با اشاره به فضیلت زیارت امام حسین(ع) فرمودند: «ای پسر شبیب! اگر میخواهی برای چیزی گریه کنی پس برای حسین بن علی(ع) گریه کن، همانا حسین بن علی(ع) را مانند گوسفند سر بریدند و به همراه او هجده نفر ازاهل بیتش را کشتند.» و باز در ابتدای ورود به ماه محرم و صفر تأکید داشتند: «همانا ماه محرم ماهی است که در دوران جاهلیت حرمت آن را نگه میداشتند و دراین ماه جنگ و قتال نمیکردند، ولی این مردم(این امت) حرمت این ماه را و حرمت پیامبرش(ص) را نگه نداشتند.
همانا در این ماه ذریه و خاندان پیامبر(ص) را کشتند و به زنانشان توهین کردند، پس خداوند هرگز آنها را نخواهد بخشید. همانا در عزای قتل او آسمانهای هفتگانه و زمینها گریه کردند.» بنابراین اوج فضیلت زیارت امام حسین(ع) در کلام امام رضا(ع) به روشنی قابل درک است.
در آستانه اربعین سید و سالار شهیدان هستیم، زیارت این امام همام در این روز جایگاه ویژهای دارد، ثامن الحجج(ع) در این زمینه چه رهنمودهایی ارایه فرمودهاند؟
- بزرگداشت اربعین حسینی توصیه مؤکد همه معصومین(ع) است بخصوص اینکه پیام بزرگ و ارزشمند قیام سترگ کربلا در اربعین جای دارد و در حقیقت جان انقلاب عاشورا، شناخت اربعین است. امام رضا(ع) در کلامی گهربار اهتمام به زیارت سیدالشهدا(ع) را از راههای دور و نزدیک چنین تبیین فرمودهاند: «کسى که قبر امام حسین(ع) را در کرانه فرات زیارت کند، مثل کسى است که خدا را زیارت کرده است.» و باز از قول پدر بزرگوارشان امام موسی کاظم(ع) تأکید میکنند: «کمترین ثوابى که به زائر امام حسین (ع) در کرانه فرات داده مىشود این است که تمام گناهان مقدم و موخرش بخشوده مىشود، به شرط اینکه حق و حرمت ولایت آن حضرت را شناخته باشد.»
آن حضرت در این دو رهنمود ما را به شناخت مقام امام حسین(ع) توصیه میکنند که روز اربعین باید به گونهای دیگر پاس داشته شود.
چطور میتوانیم با تأسی به کلام حضرت رضا(ع) از فضایل و برکات روز اربعین بهره بیشتر ببریم؟
- در پاسخ به این پرسش باز هم به کلام حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در این زمینه اشاره میکنم که حضرت همچنان ما را به درک برکت وجود مقدس امام حسین(ع) رهنمون میکنند. آن حضرت در توصیهای به ریان بن شبیب میفرمایند: «ای پسر شبیب! اگر دوست داری در غرفهها و اتاقهای بهشتی همراه با رسول خدا (ص) سکونت کنی پس قاتلان آن حضرت را لعن کن.ای پسر شبیب! اگر دوست داری ثواب کسانی که در رکاب امام حسین (ع)، شهادت رسیدند را ببری، پس هروقت به یاد آنها افتادی بگو: ای کاش من هم با آنها بودم ( به همراه آنها به شهادت میرسیدم) و به فوز و سعادت بزرگ دست مییافتم. ای پسر شبیب! اگر دوست داری به همراه ما در بالاترین درجات بهشت باشی پس در غم ما غمگین و در شادی ما شاد باش و بر تو باد به ولایت ما، همانا اگر کسی سنگی را دوست بدارد در روز قیامت با آن محشور میشود. یعنی؛ هر کس با هر چیزی که دوست دارد محشور خواهد شد، پس اگر ما را دوست بداری با ما محشور میشوی.»
بنابراین بر اساس دیدگاه های بلند امام رضا(ع) اربعین روزی برای تجدید عهد و پیمان با سالار کربلا و آرمانهای بلند ایشان در قیام کربلاست.
و مهمترین آرمان اربعین در کلام حضرت رضا(ع) چیست؟
- امام رضا(ع) اربعین را روز شناخت مجدد حق امام معصوم(ع) که همان ولایت است میدانند و تاکید میکنند بدون شناخت و معرفت به حق معصومین برای هیچ فردی رستگاری و قرب الهی محقق نخواهد شد.
از دیدگاه ثامن الحجج(ع) آنچه موجب شهادت امام حسین(ع) و همراهی نکردن مردم دوران ایشان با قیام کربلا بود، عدم شناخت و درک برکات ولایت در جامعه اسلامی است و باز تاکید میکنند آرمان اربعین شناخت ولایت و تجدید عهد با امام معصوم است و اگر این مهم حاصل نشود اربعینهای پی در پی میآیند و میروند و ما هرگز به راز عاشورا و 40 منزل اسارت خاندان آل ا... پی نخواهیم برد