احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

در روايات رسيده از پيامبر خداو اهل بيت - عليهم السلام - درباره فضيلت زيارت معصومان - عليهم السلام - و آداب آن و گروهى از عبادات و احكام حرمشان روايات متعدد و متنوعى از معصومان - عليهم السلام - رسيده است كه محدثان بزرگ در ثبت و ضبط آنهاكوشيده‏اند.
اين نوشته در پى آن است كه سخنان پيامبر خدا - صلى اللَّه وعليه وآله - و ديگر معصومان - عليهم السلام - را درباره فضيلت زيارت حضرت على بن موسى الرضا- عليه السلام - گزارش كند.
روايات در بردارنده فضيلت زيارت آن حضرت شگفت‏انگيز و بسيار مهم‏تر از آن چيزى است كه در اين‏باره‏گفته شده است. همان طور كه مى‏دانيم امام على بن موسى الرضا - عليه السلام - ازبزرگترين مؤمنان، شهيدان، صالحان، صديقان ويكى از معصومان - عليهم السلام - است. بر طبق روايات و آيات قرآن كسى كه حتى يكى ازصفتهاى يادشده را داشته باشد، نزد خداى متعال جايگاه ممتاز و بلندى دارد وبه طور كلى زيارت قبرش مطلوب است و داراى آثار معنوى.(1)
درمدخل اين بخش به عنوان نمونه به چند روايت در اين باره اشاره مى‏شود.
جناب كلينى و صدوق دراين باره از حضرت على بن موسى الرضا - عليه السلام - اين گونه نقل كرده‏اند:
هريك از امامان معصوم - عليهم السلام - بر گردن دوستان و شيعيان خود پيمان و عهدى دارند و وفاى كامل به آن پيمان و اداى نيكوى آن عهد، زيارت مرقدهاى مطهر آنان است. پس هر كس از سر ميل و رغبت به زيارت و اعتقاد به آن چه آنان گرايش داشتند، به زيارت بشتابد، روز قيامت ائمه - عليهم السلام - شفيعان او خواهند بود(2).
بر طبق روايتى ديگر، حسن بن وشّاء مى‏گويد: ازحضرت رضا - عليه السلام - پرسيدم: پاداش زيارت قبريكى از ائمه - عليهم السلام - چيست؟
آن حضرت فرمود: «مانند ثواب زيارت قبر امام حسين است.»
پرسيدم: پاداش كسى كه قبر امام حسين - عليه السلام - را زيارت كند، چيست؟
فرمود: سوگند به خدا پاداش او بهشت است(3).»
عبدالرحمن بن مسلم از امام صادق - عليه السلام - دراين باره‏چنين نقل‏كرده است:
«كسى در زمان مرگ ما، قبرهاى ما را زيارت كند، مانند كسى است كه درزمان حياتمان ما را زيارت كند(4).»
فضيلت زيارت حضرت امام رضا - عليه السلام -

همان طور كه پيش‏تر اشاره شد، حضرت رضا - عليه السلام - از كامل‏ترين مومنان، صديقان، مجاهدان، صالحان، شهيدان، هاديان امت وهشتمين معصوم و فرزند رسول خدا و اميرمومنان - عليهماالسلام - است و هر كدام از خصلتهاى ياد شده سبب مى‏شود زيارت ايشان از پاداش و آثار خاصى برخوردار باشد،(5) كه در اين نوشته از توضيح آنها صرف نظر مى‏شود و در اين بخش رواياتى را كه از پيامبر خدا و ائمه - عليهم السلام - درباره فضيلت زيارت آن حضرت نقل كرده‏اند فراروى خوانندگان مى‏نهيم :
1 - پاداش زيارت حضرت رضا در مقايسه با پاداش حج

جناب شيخ طوسى از حضرت رضا - عليه السلام - نقل كرده است كه آن حضرت فرمود:
«در خراسان بقعه‏اى است و زمانى خواهد آمد كه آن بقعه همواره محل رفت و آمد و مطاف فرشتگان مى‏شود تا روز قيامت كه در صور دميده مى‏شود و قيامت فرا مى‏رسد.»
پرسيدند: اى پسر رسول خدا! اين بقعه كدام بقعه است؟ فرمود:
«اين بقعه در سرزمين طوس است، به خدا سوگند! آن زمين باغى از باغهاى بهشت است. هر كه مرا دراين بقعه زيارت كند مانند كسى است كه رسول خدا را زيارت كرده است و براى او پاداش هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول نوشته خواهد شد و من و پدرانم روز قيامت شفاعت كننده او خواهيم بود.»(6)
در روايتى ديگر بزنطى مى‏گويد: نامه حضرت رضا - عليه السلام - را خواندم، در آن نامه چنين آمده بود:
«به شيعيان من بگو زيارت من به اندازه هزار حج پاداش دارد.»
بزنطى مى‏گويد از امام جواد - عليه السلام - از روى تعجب پرسيدم: به اندازه هزار حج؟ آن حضرت فرمود: «آرى: به خدا سوگند كسى كه او را زيارت كند در حالى كه حق او را مى‏شناسد، به اندازه هزار، هزار حج (يك ميليون حج) پاداش دارد(7).»
بر طبق روايتى ديگر امام موسى بن جعفر - عليه السلام - فرمود:
«كسى كه قبر فرزندم على - عليه السلام - را زيارت كند، پاداش او هفتاد حج نيكو و مقبول خواهد بود.»
مازنى مى‏گويد: از سر تعجب پرسيدم: هفتاد حج؟ فرمود:
«هفتاد هزار حج.»
عرض كردم: زيارت او به اندازه هفتاد هزار حج پاداش دارد؟ فرمود: آرى! بسيارى از حج هاپذيرفته نمى‏شوند. هر كس فرزندم على را زيارت كند ويك شب نزد ايشان بماند، به كسى مى‏ماند كه خدا را در عرش زيارت كرده است.»(8)
در برخى از اين روايات هفتاد حج و در برخى هزارحج و عمره و در برخى يك ميليون و در برخى هفتاد هزار حج وعمره پاداش زيارت امام رضا - عليه السلام - قرار داده شده است.
اين روايات با هم ناسازگارى ندارد؛ زيرا گروهى از روايات به طور روشن نشان مى‏دهد كه مخاطبان امام كاظم، امام رضا و امام جواد - عليهم السلام - زمينه و ظرفيت شنيدن فضيلت بسيار گران و ارزشمند زيارت آن حضرت را نداشتند؛ از اين رو، امام - عليه السلام - ظرفيت آنان را ملاحظه كرده و باتوجه به آن از ثواب زيارت مرقد مطهر حضرت رضا - عليه السلام - سخن مى‏گفتند. گواه اين نكته آن است كه آنان از شنيدن حتى اندكى از اجر زيارت آن حضرت شگفت زده مى‏شدند. همان طور كه روايات ياد شده نشان‏گر آن است كه اجر بالا و ثواب هزارهزار حج براى همه زائران ايشان نيست، بلكه تنها آن دسته از زائران ايشان از آن مرحله از پاداش بهره خواهند برد كه از روى معرفت ايشان را زيارت كنند و حق آن حضرت را به گونه‏اى شايسته بشناسند.
افزون بر آن كه، همان طور كه خواهد آمد، زيارت حضرت رضا - عليه السلام - در همه زمان ها يكسان نيست بلكه در برخى از زمانها فضيلت افزون‏ترى دارد و نيز بايد توجه داشت گروهى از زائران در مسير زيارت به رنج و زحمت مى‏افتند و زيارت براى آنان سختى‏هايى دارد، كه پاداش زيارت اين گروه بيش‏تر خواهد بود.
2- نشاط و شادابى

زيارت امام رضا - عليه السلام - براى زائرانى كه از سر شوق و عشق به بارگاه ملكوتى و قدسى آن حضرت مشرف شده‏اند، فوايد گوناگونى دارد. آن حرم پاكيزه و دل‏انگيز سرشار از معنويت است و جذبه‏هايش آن چنان تاثيرى بر جان زائر مى‏گذارد كه به مقدار ظرفيتش مى‏تواند از آن چشمه جوشان معنويت بنوشد و در نتيجه اندوه نشسته بر جان او زدوده شده و غمها از جانش رخت بر مى‏بندد. پيامبر اعظم - صلى اللَّه وعليه وآله - فرمود:
«پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد. هر انسان اندوهناكى او را زيارت كند، خداى عزوجل اندوه او را از بين خواهد برد و هر گناهكارى كه به زيارت او بشتابد، خدا گناهانش را مى‏آمرزد.»
3- آمرزش گناهان

زمين طوس و آن جاكه فرزند بى همتاى موساى فاطمه - عليهماالسلام - به خاك سپرده شده گوهرى است گرانبهاكه خاك بهشت بر آن حسرت برد و فرشتگان براى زيارت آن گروه گروه از آسمان به زمين مى‏شتابند. فضاى معنوى و الهى حرم مطهر به گونه‏اى است كه جان زائران در زلال كوثر ان شست‏وشو داده خواهد شد و گناهشان خواهد ريخت. در واقع، آنان كه از سر صدق و براى زيارت پا در آن زمين قدسى مى‏گذارند، خداى عزوجل جامه ذلت معصيت را از تن هايشان مى‏كند و بار سنگين گناه را از دوششان بر مى‏دارد.
در روايات متعددى به اين نكته اشاره شده است. امام جواد - عليه السلام - فرمود:
«هركس قبر پدرم را در طوس زيارت كند، خدا گناهان گذشته و آينده‏اش را مى‏آمرزد(9).»
وشاء مى‏گويد: على بن موسى الرضا - عليه السلام - درباره فضيلت زيارت قبرشان چنين فرمودند:
«به زودى از سر ظلم و ستم با سم كشته خواهم شد. هر كس مرا زيارت كند و حال آن كه حق مرا مى‏شناسد، گناهان گذشته و آينده‏اش را خدا مى‏آمرزد.»(10)
4 - نجات و فرياد رسى

بر طبق آيات قرآن و سخنان معصومان - عليهم السلام - قيامت روز دشوارى است؛ روزى است كه پرده‏ها كنار مى‏رود و خداى متعال چهره واقعى آدميان را مى‏نماياند و همه بايد پاسخ گوى اعمال خود باشند. اين روز بسى طولانى است و براى رهايى از دشواريهاى آن بايد از مراحل مختلف به سلامت عبور كرد. برخى از اين مراحل هولناك عبارت است از هنگامى كه نامه‏هاى اعمال گناهكاران و صالحان به آنان داده مى‏شود و زمانى كه اين اعمال با ترازوهاى خاص سنجيده و وزن مى‏گردد و گاه عبور از پل صراط. بر پايه رواياتى كه محدثان بزرگ شيعه و سنى روايت كرده‏اند، در آن شرايط حساس، حضرت رضا - عليه السلام - زائرانش را دستگيرى كرده و نجات مى‏دهد.
حمدان ديوانى از آن حضرت در اين باره اين گونه نقل كرده است:
«هر كس مرا با دورى سرا و مقبره‏ام زيارت كند، روز قيامت در سه جايگاه او را درمى‏يابم و از هولهاى رستاخيز مى‏رهانم. آن گاه كه نامه‏هاى اعمال از چپ و راست به انسانها داده شود و به هنگام گذر از صراط و در برابر ميزان.»(11)
5 - شفاعت

بسيارى از آدميان دست كم بخش عظيمى از زندگى خود را با غفلت مى‏گذرانند و چون روز حساب فرا رسد بايد در برابر خداى متعال بايستند و پاسخ آن چه را كرده‏اند و گفته‏اند و روا داشته‏اند، بدهند و خود را براى كيفر يا پاداش الهى آماده سازند و هول و هراس و دريغ و پشيمانى و بزرگى كيفر خداى متعال در آن روز به اندازه‏اى است كه نمى‏توان آن را توصيف كرد. در آن اوضاع و احوال سخت و سهمگين است كه اولياى الهى دوستان خود را شفاعت كرده و از هلاكت مى‏رهانند. بزنطى چنين روايت كرده است:
«از حضرت رضا - عليه السلام - شنيدم كه فرمود: هر كس از دوستانم مرا زيارت كند در حالى كه حقم را بشناسد، روز قيامت او را شفاعت خواهم كرد.»(12)
در روايتى ديگر، حسن بن فضال از آن حضرت اين گونه نقل كرده است:
«من مسموم و كشته و در غربت دفن خواهم شد و اين مطلب را از طريق پدرم، به نقل از پدرش و اجدادش، از اميرمؤمنان، على بن ابى طالب از رسول خدا - صلى الله عليه و آله - مى‏دانم. آگاه باشيد هر كس مرا با غربت و دورى سرايم زيارت كند، من و پدرانم روز قيامت شفيعان او خواهيم بود و كسى كه ما شفيع او باشيم، اگر چه به اندازه جن و انس گناه داشته باشد، گناهان او بخشيده خواهد شد.»(13)
بر طبق روايتى ديگر، هروى مى‏گويد: حضرت رضا - عليه السلام - وارد قبه‏اى شد كه هارون در آن دفن شده است و با دست مباركش در كنار آن خطى كشيد و فرمود:
«اين تربت من است و در آن دفن خواهم شد و خداى متعال اين مكان را محل آمد و شد شيعيان و دوستانم قرار خواهد داد. به خدا سوگند هر يك از آنان كه مرا زيارت كند، يا بر من سلام كند، به سبب شفاعت ما- كه اهل بيت پيامبريم - مشمول بخشش و مهربانى خدا قرار خواهد گرفت.»
شيخ صدوق نقل كرده است كه مردى از خراسان به آن حضرت عرض كرد: اى پسر رسول خدا! در خواب پيامبر خدا را ديدم، گو اين كه به من چنين فرمود:
«چگونه خواهيد بود، زمانى كه پاره تنم در سرزمين شما دفن شود و امانت من ميان شما نگهدارى شود و ستاره‏ام در خاك شما پنهان شود؟»
حضرت رضا - عليه السلام - فرمود:
«منم كه در سرزمين شما دفن مى‏شوم و من پاره تن پيامبر شمايم و منم امانت و ستاره. آگاه باشيد! هر كس مرا زيارت كند، در حالى كه بشناسد حق و اطاعتى كه خدا براى من واجب كرده است، من و پدرانم روز قيامت شفيع او خواهيم بود و كسى كه من و پدرانم شفيع او باشيم، نجات مى‏يابد؛ گر چه بار گناه او به اندازه بار گناه انس و جن باشد.»(14)
6 - رهايى از آتش جهنم‏

خداى متعال همواره در قرآن به كيفر دردناك و غيرقابل تحمل اخروى اشاره مى‏كند. بر پايه ده‏ها آيه از كتاب خدا، جهنم جايگاه آنان است كه از پروردگارشان روى برتابند و به حلقه بندگى شيطان و هواى نفس درآيند؛ و جهنم بد جايگاهى است براى آنان. آيات قرآن به ابعاد مختلف اين مسئله اشاره كرده است. بر طبق اين آيات، چون روز قيامت فرا رسد، آتش جهنم فراز آمده و خودنمايى مى‏كند. در اين اوضاع و احوال ترس آور و دهشتناك زائران حضرت رضا - عليه السلام - از امتياز بزرگى برخوردارند. آنان از آتش سوزان جهنم درامانند.
حضرت عبدالعظيم حسنى مى‏گويد: از امام هادى - عليه السلام - شنيدم كه فرمود:
«مردم قم و آبه آمرزيده هستند؛ چون در طوس به زيارت جدم على بن موسى الرضا - عليه السلام - مى‏روند. آگاه باشيد! هر كه به زيارت آن حضرت بشتابد و در راه رفتن به طوس قطره‏اى از آسمان بر سر او فرود آيد، حتى اندكى به رنج و زحمت افتد، جسم او بر جهنم حرام خواهد شد(15).»
حضرت رضا - عليه السلام - چنين نقل كرده است:
«من مظلومانه با سم كشته خواهم شد و در كنار قبر هارون الرشيد دفن مى‏شوم. روز قيامت زائران قبرم با كرامت‏ترين ورود را بر خداى متعال خواهند داشت و هر مومنى كه مرا زيارت كند و قطره‏اى آب از آسمان بر چهره او فرو ريزد و در راه زيارت به رنج و زحمت افتد، جسد او بر آتش جهنم حرام خواهد شد(16).»
در ذيل اين دو روايت نكته‏اى آمده است كه و آن اين جسد آن دسته از زائران على بن موسى الرضا - عليه السلام - بر آتش حرام خواهد بود كه در مسير زيارت و حركت به سمت مشهد قطره‏اى باران از آسمان بر سرشان فرو ريزد. در اين باره دو پرسش به ذهن مى‏آيد: اول آن كه مقصود حضرت از بارش يك قطره باران از آسمان چيست، دوم آن كه آيا آنان كه بدون اين شرط به زيارت مى‏روند، به اين پاداش دست نمى‏يابند؟
پاسخ پرسش نخست آن است كه در آن روزگاركه مردم پياده و يا با چهار پايان به سفر مى‏رفته‏اند، بارش باران آنان را به زحمت مى‏انداخته است و در واقع، مقصود امام - عليه السلام - آن است كه خداى متعال رنج و زحمت زائران آن حضرت را ناديده نخواهد گرفت و به آنان پاداش خواهد داد، از اين رو، در روايتى ديگر از جناب عبدالعظيم حسنى اين مطلب به گونه‏اى روشن‏تر نقل شده است. ايشان مى‏گويد: از امام جواد - عليه السلام - شنيدم كه فرمود:
«هر كس پدرم را زيارت كند و در مسير زيارت به سبب بارش باران، سرما و يا گرما و يا هر چيز ديگرى اذيت شود و به رنج افتد، جسد او بر آتش جهنم حرام خواهد شد.»
در پاسخ به سؤال دوم به نظر مى‏رسد براى رسيدن به پاداش بزرگ زيارت حضرت رضا - عليه السلام - ضرورتى ندارد زائر در مسير حركت و در مدت زيارت به زحمت افتد و هر كه توفيق زيارت ايشان را يابد، به اين پاداش عظيم دست خواهد يافت. صد البته همان طور كه فرموده‏اند: «افضل الاعمال احمزها»؛ «بافضيلت‏ترين اعمال پر مشقت‏ترين آنهاست». زحمت و مشقتى كه زائر در راه حركت به حرم مطهر ايشان مى‏بيند، برثواب او خواهد افزود. سخن رسول خدا - صلى الله عليه وآله - در اين باره گواه روشنى بر اين مطلب است.
امام صادق - عليه السلام - ازپدرانش از اميرمؤمنان، على - عليه السلام - نقل كرده است كه رسول خدا - صلى الله عليه وآله - چنين فرمود:
«به زودى پاره تن من در سرزمين خراسان دفن خواهد شد، هيچ مومنى او را زيارت نمى‏كند، مگر آن كه خداى عزوجل بهشت را بر او واجب و جسدش را بر آتش حرام مى‏گرداند.»
در روايتى ديگر از امام جواد - عليه السلام - چنين نقل شده است:
«ميان دو كوه طوس مشتى از خاك بهشت نهاده شده است، هر كه داخل آن شود، روز قيامت از آتش در امان خواهد بود.»(17)
7 - وعده بهشت

بهشت از ديرباز آرزوى مؤمنان و خداجويان بوده است؛ رسيدن به بهشت كار آسانى نيست و شرايط و ويژگيهاى متنوع و متعددى بايد در آدمى پديد آيد تا قابليت ورود به آن را پيدا كند. حرم پاك و پاكيزه على بن موسى الرضا - عليه السلام - كه مطاف فرشتگان و محل آمد و شد آنان و كانون راز و نياز عارفان و سوز و گداز مومنان و عاشقان اهل بيت است، در واقع، پاره‏اى از بهشت است كه خداوند آن را در زمين نهاده است. ورود به اين حرم بى همتا نوعى انس با بهشت و بهشتيان است و كسى كه با معرفت و فروتنانه حضرت رضا - عليه السلام - را در اين مكان زيارت كند، راه ورود به بهشت را براى خود هموار كرده است.
در روايتى كه در اين باره از پيامبر خدا، امام كاظم، امام جواد و امام رضا - عليهم السلام - نقل شده تاكيد فراوان شده است كه پاداش زيارت آن حضرت بهشت است. براى توضيح بيشتر اين مطلب نقل متن روايات مناسب به نظر مى‏رسد:
رسول خدا - صلى الله عليه وآله - فرمود:
«اوجب الله عزوجل له الجنة(18).»
از امام موسى بن جعفر و امام جواد - عليهماالسلام - نقل شده است:
«فله الجنة.(19)»
«كسى كه قبر پسرم را زيارت كند، بهشت از آن اوست.»
امام جواد - عليه السلام - فرمود:
«ضمنت لمن زار قبر ابى بطوسٍ عارفاً بحقه الجنة على الله تعالى.(20)»
«من ضامن بهشت براى كسى هستم كه قبر پدرم را در طوس زيارت كند وحق او را بشناسد.»
عبدالعظيم حسنى از امام جواد - عليه السلام - چنين نقل كرده است:
«الجنة واللَّهِ(21).»
«سوگند به خدا، بهشت براى كسى است كه قبر پدرم رازيارت كند.»
امام جواد - عليه السلام - در پاسخ به اين سؤال كه ثواب كسى كه در خراسان زائر پدر شما باشد، چيست؟ فرمود:
«الجنةُ واللهِ الجنةُ واللهِ(22).»
«سوگند به خدا بهشت است، سوگند به خدا بهشت است.»
حضرت رضا - عليه السلام - فرمود:
«حشر فى زمرتنا وجعل فى الدرجات العُلى من الجنة رفيقنا(23).»
«كسى كه مرا در غربت زيارت كند، خدا او را با ما محشور خواهد كرد و در درجه‏ها و مراتب عالى رفيق ما خواهد بود.»
همان طور كه ملاحظه شد در برخى از اين روايات بهشت پاداش و نتيجه زيارت امام رضا - عليه السلام - قرار داده شده است و در برخى، امام جواد - عليه السلام - يك بار سوگند ياد كرده و در برخى از آنها دو بار به خدا سوگند يادكرده است كه بهشت از آن كسى است كه آن حضرت را زيارت كند. در بعضى از اين روايات، حضرت با تعبير ديگرى تأكيد مى‏ورزد و مى‏فرمايد: من ضمانت مى‏كنم بهشت را براى زائران پدرم، و در بعضى از نسخه‏ها به جاى «ضمنت»، «حتمتُ» آمده است؛ يعنى قاطعانه و از روى يقين مى‏گويم كه بهشت پاداش زيارت آن حضرت است؛ گواين كه برخى از مخاطبان حتى گروهى از شيعيان آن حضرت نمى‏توانسته‏اند اين همه پاداش را براى زيارت ايشان باور كنند. از اين رو، حضرت با تاكيد بسيار آن پاداش عظيم را ضمانت مى‏كند.
اما آن چه در اين ميان شگفت آور مى‏نمايد، روايتى است كه از خود آن حضرت در كتاب‏هاى من لايحضره الفقيه و عيون اخبارالرضا و ديگر منابع مهم حديثى نقل شده است كه «حشر فى زمرتنا و جعل فى الدرجات العلى من الجنه رفيقنا(24).»
اين حديث شريف در بردارنده چند نكته است:
اول آن كه زائر حضرت به بهشت مى‏رود؛
دوم آن كه در مرتبه‏ها و مقامهاى عالى بهشت جاى مى‏گيرد،
سوم آن كه درقيامت با ائمه - عليهم السلام - محشور مى‏شود و در بهشت همراه آنان است و با آنان انس و رفاقت دارد، و اين پاداشى است عظيم كه نشانگر جايگاه ويژه و بى همتاى حضرت رضا - عليه السلام - در درگاه الهى است.
در اين جامناسب مى‏نمايد به روايت ديگرى كه مضمون شگفت آور و دل‏انگيزى درباره فضيلت زيارت آن حضرت دارد، اشاره شود:
آن حضرت مى‏فرمايد
«آگاه باشيد! هر كس مرا در غربتم در طوس زيارت كند، روز قيامت در درجه من، با من و آمرزيده خواهد بود(25).»
8 - موقعيت خاص در قيامت

انسان در اين دنيا آزاد است و مى‏تواند به هر عملى دست زند، هر چه مى‏خواهد بگويد و نيتها و آرزوهاى خود را بر طبق ميل خود سامان دهد، اما خداوند همواره در قرآن تذكر داده و به آدمى نهيب مى‏زند كه روز قيامت فراروى شما ست و آن روز دادگاهى بزرگ و واقعى در محضر خدا تشكيل شده و همه گفتارها، كردارها ونيتهاى آدمى در ترازوى سنجش قرار مى‏گيرد. در آن روزِ شگفت‏انگيز همه آدميان مى‏بايد پاسخ گوى اعمال خود باشند. در آن روز مردم باتوجه به اعمال و عقايد خود در گروه‏ها و مراحل مختلفى قرار دارند و گروهى از آنان از موقعيتهاى ويژه و ممتازى برخوردارند و زائران حضرت رضا در زمره آنانند. بر طبق برخى از روايات كه پيش‏تر به آنها اشاره شد، زائران قبر حضرت رضا - عليه السلام - از والاترين مقام و بهترين هديه برخوردارند(26).
بر پايه روايتى ديگر، هر كس حضرت رضا - عليه السلام - را زيارت كند چون روز قيامت شود، براى او منبرى در برابر منبر رسول خدا - صلى الله عليه وآله - بر پا مى‏كنند تاخدا از حساب خلايق فارق شود(27).
راوى مى‏گويد: ايوب بن نوح را ديدم كه آن حضرت را زيارت مى‏كرد و مى‏گفت: به طلب منبر آمده‏ام.
در روايت ديگرى آمده است كه بهترين و با كرامت‏ترين ورود را بر خداى متعال دارند. در برخى از اين روايات فقط نام منبر پيامبر - صلى الله عليه وآله - آمده است.(28)
از مجموع اين روايات نكته‏هاى مختلفى در شأن والاى زائر امام رضا استفاده مى‏شود كه گروهى از آنهاعبارت است از:
اول: زائر امام رضا در قيامت از موقعيت ويژه‏اى برخوردار است؛
دوم: او در سايه پيامبران و امامان و در برابر على و رسول خدا - صلوات الله عليهما - قرار مى‏گيرد؛
سوم: در طول مدت حساب جايگاهى خاص و راحت دارد.
چهارم: در مقايسه با ديگران زائران ائمه او از بالاترين درجه و بهترين هديه برخوردار است.
9- ثواب مجاهدان و شهيدان

مجاهدان در درگاه الهى مقامى خاص دارند. خداوند مكرر در قرآن از بزرگى و فضيلتهاى آنان ياد مى‏كند و آن دسته از مجاهدان كه خونشان بر زمين ريخته مى‏شود و جان به كف نهاده و در راه جانان نصار مى‏كنند، در زبان قرآن و سخنان معصومان - عليهم السلام - شهيد گفته مى‏شود. شهيدان در فرهنگ اسلامى مقامى بس ارجمند و جايگاهى رفيع دارند تا آن جاكه در رديف پيامبران از آنان ياد شده است (29).
بر پايه گروهى از روايات آمده است كه زائر حضرت رضا - عليه السلام - پاداشى به اندازه پاداش صدهزار مجاهد(30) در راه خدا دارد. در روايت ديگرى از امام صادق - عليه السلام - چنين نقل شده است:
«مردى از فرزندان موسى بن جعفر به پا خواهد خواست، نام او مانند نام اميرالمؤمنين، على است و او در طوس در سرزمين خراسان مدفون خواهد شد. او به وسيله سم كشته و در همان جا غريبانه دفن خواهد شد. هركس او را زيارت كند در حالى كه حقش را بشناسد، خدا پاداش كسانى را به او خواهد داد كه قبل از فتح مكه در راه خدا انفاق كرده و جنگيده‏اند(31).»
درگروهى ازروايات، زائرحضرت رضا اجرى مانند اجر شهيد دارد. بر طبق اين روايات، زائران حرم ملكوتى حضرت رضا - عليه السلام - مانندشهيدانى هستند كه در ركاب رسول خدا - صلى الله عليه وآله - جنگيده و به شهادت رسيده‏اند. شيخ صدوق از امام صادق - عليه السلام - دراين باره چنين نقل كرده است:
«يكى ازنوه‏هاى من درسرزمين خراسان در شهرى كه به آن طوس مى‏گويند، كشته خواهد شد. هر كس در حالى كه حقش را مى‏شناسد او را زيارت كند، روز قيامت دستش را مى‏گيرم و او را داخل بهشت مى‏كنم؛ گرچه در زمره انجام دهندگان گناه كبيره باشد. هركس او را زيارت كند در حالى كه حقش را بشناسد، خدا به او اجر هفتاد شهيد از شهيدانى كه باايمان و از روى حقيقت جلوى رسول خدا به شهادت رسيده‏اند، خواهد داد(32).»
همه كسانى كه درجنگ جان مى‏بازند شهيد به شمارنمى آيند و شهيد كسى است كه فقط براى خدا و با ايمان و اعتقاد به خدا و در راه او خونش بر زمين ريخته شود، اينان شهيدان حقيقى هستند.
10 - پاداش زيارت رسول خدا

رسول خدا محمد بن عبدالله - صلوات الله عليه و آله - خاتم پيامبران و برترين، بهترين و با فضيلت‏ترين مخلوق خدا است. كسى كه آن حضرت را زيارت كند، مثل آن است كه خدا را در عرش زيارت كرده است.
زيد شحام مى‏گويد: از امام صادق - عليه السلام - پرسيدم: پاداش كسى كه رسول خدا را زيارت كند چيست؟
فرمود: «مانند كسى است كه خدارا در عرشش زيارت كرده است.»
پرسيدم: ثواب كسى كه يكى از شما را زيارت كند، چيست؟
فرمود: «مانند پاداش كسى است كه رسول خدا - صلوات الله عليه وآله - را زيارت كرده باشد(33).
در روايت‏هاى مختلفى پاداش زيارت حضرت رضا- عليه السلام- مانند پاداش كسى قرار داده شده است كه رسول خدا- صلوات الله عليه وآله- را زيارت كرده باشد.
امام موسى بن جعفر- عليه السلام - فرمود:
«پسرم، على -عليه السلام- مظلومانه با سم كشته خواهد شد و در طوس در كنار هارون دفن مى‏شود. هر كس اورا زيارت كند، مانند آن است كه رسول خدا - صلوات الله عليه وآله - را زيارت كرده است.»(34)
جناب شيخ طوسى - قدس سره - از حضرت رضا - عليه السلام - در اين باره اين گونه نقل كرده است: حسن بن على بن فضال مى‏گويد: از امام على بن موسى الرضا - عليه السلام- شنيدم كه فرمود:
«در خراسان بقعه‏اى است كه در آينده محل رفت و آمد فرشتگان مى‏گردد و همواره تازمانى كه قيامت فرا رسدو در صور دميده شود گروهى از ملائكه از آسمان به سوى آن بقعه فرود مى‏آيند و گروهى از آنان از آن جا به آسمان مى‏روند.»
پرسيدند: اى پسر رسول خدا! اين بقعه، چه بقعه‏اى است؟
حضرت فرمود:
«سوگند به خدا اين بقعه بوستانى از بوستانهاى بهشتى است، هر كه مرا در آن بقعه زيارت كند، مانند كسى است كه رسول خدا- صلوات الله عليه وآله- را زيارت كرده و خدا براى او پاداش هزار حج نيكو و هزار عمره قبول شده را خواهد نوشت و من و پدرانم روز قيامت شفيع او خواهيم بود(35).»
11- با فضيلت‏تر از همه زيارت ها

همان طور كه پيش‏تر اشاره شد، زيارت قبر پيامبر خدا- صلوات الله عليه وآله- فاطمه زهراو ديگرمعصومان -عليهم السلام- فضيلت و پاداش ويژه وعظيمى دارد. در اين ميان، زيارت طلايه دار شهيدان تاريخ واسوه آزادگان جهان، سيدالشهدا - عليه السلام - امتياز خاص به خود را دارد. اما رواياتى نشان‏گر آن است كه زيارت حضرت رضا - عليه السلام - حتى از زيارت امام حسين - عليه السلام- نيز پاداش بيش‏ترى دارد.(36) بر طبق گروهى از روايات، روز قيامت زائران رسول خدا و ائمه - عليهم السلام- موقعيت ممتاز و ويژه‏اى دارند، اما زائران قبر حضرت رضا- عليه السلام - از والاترين مقام و بهترين هديه برخوردار خواهند بود.(37) در يكى از اين روايات تعبيرى شگفت‏انگيز آمده است. حضرت رضا - عليه السلام - فرمود:
«زائر من روز قيامت در درجه من، و با من آمرزيده خواهد شد.»
يش‏تر روايتى آورده شد كه زائر حضرت رضا در درجه‏ها و مراتب عالى بهشت با ائمه خواهد بود.(38)
رواياتى از اين دست- به ويژه روايت اول - نشان‏گر آن است كه زيارت حضرت رضا- عليه السلام-بيش‏ترين فضيلت را دارد. دربرخى از روايات به گونه‏اى ديگر اين مطلب نقل شده است: حضرت عبدالعظيم حسنى مى‏گويد: به امام جواد عرض كردم درباره قبر امام حسين و قبر پدر بزرگوار شما در طوس ترديد دارم؛ نمى‏دانم به طوس براى زيارت پدرتان مشرف گردم يا به كربلا روم براى زيارت امام حسين - عليه السلام - ، آن حضرت فرمود: همين جابمان، آن گاه از اتاق بيرون رفت و برگشت در حالى كه اشكهايش بر دو گونه‏اش جارى بود. پس فرمود:
«زائران قبر امام حسين - عليه السلام - فراوانند و زوار قبر پدرم كم اند(39).»
جناب على بن مهزيار مى‏گويد: به امام جواد- عليه السلام - عرض كردم: آيا زيارت حضرت رضا - عليه السلام - فضيلت بيش‏ترى دارد يا زيارت امام حسين - عليه السلام - حضرت فرمود:
«زيارت قبر پدرم با فضيلت‏تر است؛ زيرا همه مردم به زيارت امام حسين مى‏روند، اما قبر پدرم را تنها شيعيان خاص زيارت مى‏كنند(40).»
از امام صادق - عليه السلام- در اين باره مطلبى نقل شده است كه مى‏تواند شاهدى مناسب براى مضمون اين حديث باشد. آن حضرت اشاره مى‏كند كه زائران حضرت رضا - عليه السلام - در برهه‏اى از زمان خاص و كم بلكه كم‏تر خواهند بود(41). بدين سان، رواياتى كه درباره برترى و فضيلت داشتن زيارت حضرت رضا-عليه السلام- درمقايسه باديگر معصومان - عليهم السلام- نقل شد، دو گونه بود: بخش اول به طور روشن نشان گر پاداش افزون‏تر وموقعيت ممتازترى بود كه زائران حضرت رضا-عليه السلام - داشتند. بخش دوم رواياتى بود كه از آن رو زيارت آن حضرت را بر زيارت امام حسين - عليه السلام - ترجيح مى‏داد كه قبر حضرت زائر ندارد، برخلاف ضريح مقدس امام حسين كه همه شيعيان به زيارت آن حضرت مى‏روند. از اين رو، همان طور كه برخى از دانشوران بزرگ شيعه نوشته‏اند مى‏توان اين روايات را ويژه آن روزگار دانست؛ روزگارى كه شيعيان دوازده امامى در خراسان اندك بودند و تفرقه بر جامعه تشيع به ويژه در ايران سايه افكنده بود؛ از اين رو، قبر با بركت آن حضرت زائران كم‏ترى داشت وتنها آنان كه به امامت و معصوم بودن آن حضرت معرفت داشتند، خالصانه به زيارت آن مرقد نورانى مى‏شتافتند. از اين رو، امام جواد- عليه السلام-به جناب عبدالعظيم حسنى فرمود كه زيارت قبر امام رضا-عليه‏السلام- فضيلت بيش‏ترى دارد و به دليل آن هم اشاره فرمود.
علامه مجلسى در توضيح اين حديث مى‏نويسد:
برپايه اين روايت در هر زمانى كه قبر يك يا چند معصوم - عليه السلام - زائران كم‏ترى داشته باشد، زيارت آن مرقد فضيلت بيش‏ترى دارد.»
بدين ترتيب، اكنون كه وهابيان ساده لوح حرم مطهر امام هادى و امام عسكرى - عليهماالسلام - را تخريب كرده‏اند و اكنون مدت‏ها است هيچ شيعه‏اى نمى‏تواندبه زيارت آن دو ولى، حجت و نور خدا برود، در اين زمان اگر كسانى بتواند بابرنامه‏هاى سياسى نظامى و ياهر راه ديگرى مسير زيارت و تعمير حرم آن دو امام بزرگ را فراهم آورند، با فضيلت‏ترين و بهترين عمل را انجام داده‏اند.
علامه مجلسى در توضيح حديث على بن مهزيار چنين نوشته است: شايد اين حديث ويژه آن روزگار باشد؛ چه اين كه جز شيعيان خاص كه به درستى اين فضيلت زيارت حضرت رضارا مى‏دانستند، ديگر شيعيان به زيارت آن حضرت نمى‏شتافتند. بر طبق اين تحليل، در هر زمانى هر امام معصومى كه زائر كم‏ترى داشته باشد، ثواب زيارت او افزون‏تر خواهد بود.(42)
به هر حال، اعتماد بر ظاهر اين روايات نيز از احتمال هايى است كه تاحدودى قابل ملاحظه است و بر اساس آن بايد گفت: زيارت امام رضا - عليه السلام- افضل از زيارت ديگر ائمه خواهد بود.
12- استجابت دعا

خداوند متعال مى‏فرمايد «ادعونى استجب لكم» بر طبق اين آيه شريفه، خداى متعال وعده داده‏است دعاى بندگان خود رابه اجابت برساند، اما دعابراى اين كه مستجاب شود اولاً واقعاً بايد دعا باشد و بنده از سر بندگى و باهمه وجود از خداى خود خواسته‏اش را بخواهد، و ثانياً بايد شرايط دعا را آن طوركه در ديگر آيات قرآن و روايات رسيده است، داشته باشد. در اين ميان پاره‏اى از امور در مستجاب شدن دعاهاتاثير فراوان دارد. به عنوان مثال، زمان و مكان دعاكردن در به ثمر نشستن دعاها تاثير فراوان دارد. دعا كردن در شب قدر، شب‏هاى ماه رمضان، ايام شهادت معصومان مانند: روز عاشورا، شب عرفه، عيد قربان و جمعه با ديگر ايام متفاوت است. به همان سان كه دعا كردن در كنار خانه خدا، مسجد پيامبر، مسجد كوفه، زير گنبد امام حسين- عليه السلام- و...با مكان‏هاى عادى تفاوت دارد.
از مكان هايى كه همواره رحمت و عنايت‏هاى خاص الهى بر آن فرود مى‏آيد و از نورانيت ويژه و صفاى معنوى بى بديلى برخوردار است، حرم مطهر على بن موسى الرضا - عليه السلام - است، اوضاع و احوال و شرايط و اوصاف حرم مطهر زمينه را فراهم مى‏آورد و شرايطى را رقم مى‏زند كه زائر به خداى متعال نزديك شود و زمينه به هدف رسيدن دعاهاى او فراهم آيد.
ياسر، خادم امام على بن موسى الرضا - عليه السلام - از آن حضرت چنين نقل مى‏كند:
«براى زيارت هيچ قبرى جز قبرهاى ماسفر نكنيد، بدانيد كه من ظالمانه با سم كشته و در سرزمين غربت دفن خواهم شد، پس هر كس براى زيارت من سفر كند، دعايش مستجاب و گناهانش بخشوده خواهد شد(43).»
درروايت ديگرى از امام هادى - عليه السلام - نقل شده است:
«هر كس حاجتى دارد، بايد به زيارت قبرجدم، على بن موسى الرضا - عليه السلام - در طوس بشتابد. او بايد با غسل به زيارت رود و دو ركعت نماز نزد سر آن حضرت (بالاى سر) بخواند و در قنوت حاجت خود را بخواهد. همانا دعايش مستجاب خواهد شد، اگر خواسته او گناه يا قطع رحم نباشد(44).»

پي نوشت ها:
1) جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص 67، 91، 96و107؛ كامل الزيارات ص 122؛ مقنعه، ص‏73؛ جامع احاديث الشيعة ج 15ص‏91.
2) عن الحسن بن على الوشاء قال سمعت اباالحسن الرضا يقول: «ان لكل امام حق فى عنق اوليائه و شيعته و انّ من تمام الوفاء بالعهد و حسن الاداء زيارة قبورهم فمن زارهم رغبة فى قبورهم و تصديقاً بما رغبوا فيه كان ائمتهم شفعائهم‏يوم القيامة.» كافى، ج‏4، ص‏567؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص 261؛ من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص 459.
3) عن الحسن بن على الوشاء قال: قلت للرضاعليه السلام مالمن زار قبر أحد من الأئمة؟ قال: «له مثل من أتى قبر ابى عبدالله - عليه السلام - »، قال: قلت: وما لمن زار قبر ابى عبدالله - عليه السلام - ، قال: «الجنة والله.» جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص 91؛ مستدرك الوسائل، ج‏10، ص‏183.
4) عن عبدالرحمن بن مسلم عن ابى عبداللَّه - عليه السلام - أنه قال: «من زارنا فى مماتنا فكأنما زار فى حياتنا.» جامع احاديث الشيعه، ج‏15، ص 92.
5) الوافى، ج‏1، ص‏1589؛ مستدرك الوسائل، ج‏10، ص 372؛ بحارالانوار، ج‏101، ص 367.
6) بحار الانوار، ج‏101، ص‏367 و33.
7) من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏349؛ تهذيب، ج‏6، ص 85، امام رضا - عليه السلام - : پاداش زيارت قبرمن معادل هزارحج وهزارعمره مقبول است وامام جواد - عليه السلام - درپاسخ به پرسش سؤال كننده مى‏فرمايد: بلكه معادل يك ميليون حج است به شرط آن كه زاير حق آن حضرت رابشناسد. بحارالانوار، ج‏101، ص‏33.
8) كافى، ج‏4، ص‏585؛ تهذيب، ج‏6، ص‏85؛ بحارالانوار، ج‏101، ص‏43: عن يحيى بن سليمان المازنى عن ابى الحسن موسى - عليه السلام - قال: «من زار قبر ولدى على كان له عند الله سبعين حجة مبرورة. قال: قلت: سبعين حجة؟ قال: نعم وسبعين الف حجة. قال: قلت سبعين الف حجة؟ قال: رُبّ حجة لا تقبل. من زاره وبات عنده ليلة كمن زار الله فى عرشه....»
9) قال ابوجعفر - عليه السلام - : «من زارقبر ابى بطوس غفرالله له ماتقدم من ذنبه وماتأخر.» كافى، ج‏4، ص‏585.
10) عن الوشاء قال: قال الرضا - عليه السلام - : «انى سأقتل مظلوماً بالسّم فمن زارنى عارفاً بحقى غفرالله ما تقدم من ذنبه و ما تأخر.»عيون اخبار الرضا، ج‏2، ص‏26: بحارالانوار، ج‏101، ص‏28.
11) عن الصدوق، قال: و روى حمدان الديوانى عن الرضا - عليه السلام - أنه قال: «من زارنى على بُعد دارى، أتيته يوم القيامة فى ثلثة مواطن، حتى أخلصه من أهوالها، اذا تطايرت الكتب يميناً و شمالاً و عند الصراط و الميزان.» من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏35؛ تاريخ نيشابور، ص‏191؛ سيره امام رضا، ص‏123؛ تهذيب، ج‏6، ص‏85؛ خصال، ص‏167؛ كامل الزيارات، ص‏304؛ ر.ك: بحار الانوار، ج‏101، ص‏40.
12) عن البزنطى، قال: سمعت الرضا - عليه السلام - يقول: ما زارنى احد من اوليايى عارفاً بحقى الا شفعت فيه يوم القيامة.» من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏583؛ امالى، صدوق، ص‏119.
13) على بن الحسن الفضال عن ابيه، قال: سمعت اباالحسن، على بن موسى الرضا - عليه السلام - يقول: «انا مقتول و مسموم و مدفون بأرض غربة. أعلم ذلك بعهد عهده الى أبى، عن آبائه، عن على بن ابى طالب، عن رسول الله - صلى الله عليه و آله - ألا فمن زارنى فى غربتى كنت أنا و آبابى شفعائه يوم القيامة، و من كنا شفعائه نجى و لو كان عليه مثل وزرالثقلين.» عيون اخبار الرضا، ج‏2، ص‏263؛ امالى صدوق، ص‏611؛ بحارالانوار، ج‏101، ص‏35.
14) من لايحضره الفقيه،ج‏2، ص‏585؛ وسائل الشيعه،ج‏14، ص‏555 «روى حسن بن على بن فضال عن ابى الحسن على بن موسى الرضا - عليه السلام - قال له رجل من أهل خراسان: يابن رسول الله! رأيت رسول الله - صلى الله عليه و آله - فى المنام كأنّه يقول لى: كيف أنتم اذا دفن فى ارضكم بضعتى و استحفظتم وديعتى، و غيّب فى ترابكم نجمى، فقال له الرضا - عليه السلام - أنا المدفون فى أرضكم و أنا بضعة من نبيّكم و انا الوديعة و النجم الا فمن زارنى و هو يعرف ما اوجب الله عز و جل من حقى و طاعتى فأنا و آبائى شفعاؤه يوم القيامة و من كنا شفعائه نجى‏و لو كان عليه مثل وزر الثقلين الجن و الانس.»
15) عن عبدالعظيم الحسنى قال سمعت محمدبن على الرضا - عليه السلام - يقول: ما زار أبى أحد فأصابه أذى من مطر أو برد أو حر الا حرّم الله جسده على النار.» وسائل الشيعة، ج‏14، ص‏560؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏487.
16) عن الصادق، جعفر بن محمد عن ابيه عن آبائه عن اميرالمومنين، على - عليه السلام - قال: قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - ستدفن بضعه منّى بأرض خراسان لايزورها مومن الاوجب الله - عزوجل - له الجنه و حرم جسده على النار.» عيون اخبار الرضا، ج‏2، ص 255؛ من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص 585.
17) عن ابى هاشم داودبن القاسم الجعفرى، قال: سمعت أبا جعفر محمد بن على يقول: انّ بين جبلى طوس قبضة قبضت من الجنه من دخلها كان آمناً يوم القيامة من النار.» عيون اخبارالرضا، ج 2، ص 256.
18) من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 585؛ كامل الزيارات، ص 917. دو بند اين روايت در كامل الزيارات از امام جواد - عليه السلام - نقل شده است. تهذيب، ج 6، ص 97، نيز از امام موسى بن جعفر - عليه السلام - ص 925؛ جامع احاديث الشيعه، ج 15، ص 357.
19) همان.
20) عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏256؛ رك: وسايل الشيعه، ج‏14، ص‏556. اين حديث در مَنْ لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏583 از امام جواد عليه السلام نقل شده است
21) كامل الزيارات، ص‏923؛ عيون اخبارالرضا، ص‏257؛ بحارالانوار، ج 102، ص‏36؛ ثواب الاعمال، ص‏123؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏489.
22) عيون اخبار الرضا، 257؛ ثواب الاعمال، ص‏123.
23) عيون اخبار الرضا، ص‏256؛ من لايحضره الفقيه، ص‏585؛ وسائل الشيعة، ج‏14، ص‏568.
24) من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏585؛ مسندالرضا، ج‏1، ص‏149.
25) وسائل الشيعة، ج‏14، ص‏558؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏487؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏264: فقال الرضا - عليه السلام - ...: «ولاتنقضى الايام و الليالى حتى تصير طوس مختلف شيعتى وزوارى الاومن زارنى فى غربتى بطوسٍ كان معى فى درجتى يوم القيامه مغفوراً له.»
26) ثم يمدّ المضمار فيقعد معنا من زار قبور الائمه الا ان اعلاهم درجة واقربهم حبوة من زار قبر ولدى على - عليه السلام - .» كامل الزيارات، ترجمه سيد محمد جواد ذهنى تهرانى، ص‏926؛ ابن قولويه در كامل الزيارات اين حديث رابه دو سند نقل كرده است؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏295؛ كافى، ج‏4، ص‏585.
27) بنى له منبرا بحذاء منبر رسول الله و على - عليهماالسلام - حتى يفرغ الله من حساب الخلايق.» كامل الزيارات، ص‏920؛ الكافى، ج‏4، ص‏585.
28) بحارالانوار، ج‏102، 46 ص 34 - 42، ح‏12، 16، 23، 41، 44.
29) ومن يطع الله والرسول اولئكَ مع الذين انعم الله عليهم من النبيين والصديقين والشهداو الصالحين و حسن اولئك رفيقاً» سوره نسا (4) آيه‏69.
30) من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏585؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص 256.
31) الحسين بن زيد عن ابى جعفر، قال سمعته يقول: يخرج رجل من ولد موسى، اسمه اسم اميرالمؤمنين فيدفن فى ارض طوس و هى من خراسان يقتل فيها بالسم فيدفن فيها غريباً فمن زاره عارفاً بحقه اعطاه الله تعالى أجر من انفق من قبل الفتح و قاتل.» من لا يحضره الفقيه، ج‏2، ص‏583؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏285؛ وسائل الشيعة، ج‏14، ص‏553، علاوه برمنابع فوق در مجالس صدوق نيزنقل شده است. لازم به يادآورى است كه ثواب آنان كه قبل ازفتح مكه انفاق كرده و در راه خدا براى دفاع ازاسلام و پيامبر سينه سپركرده وجنگيده‏اند به اندازه‏اى زياد است كه قابل شمارش نيست. خداوندمى فرمايد: «لايستوى منكم من انفق من قبل الفتح وقاتل اولئك اعظم درجة من الذين انفقوا من بعد وقاتلوا»؛ زيرا انفاق وجهاد در راه خداقبل ازفتح مكه بسيارسخت ودشواربود.
32) حمزه بن حمران، قال: «قال ابوعبدالله تقتل حفدتى بأرض خراسان فى مدينة يقال لهاطوس من زاره اليهاعارفاً بحقه اخذته بيدى يوم القيامة وأدخلته الجنة وان كان من اهل الكباير...من زاره عارفاً بحقه اعطاه الله عزوجل أجر سبعين شهيداً ممن استشهد بين يدى رسول الله على حقيقته.» من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏584؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏365. قال المجلسى: «على حقيقته اى كائناً على حقيقة الايمان أو شهادة حقيقية.» بحارالانوار، ج‏102، ص‏35.
33) عن زيد الشحام، قال: قلت لابى عبد الله - عليه السلام - : مالمن زار رسول الله - صلى الله عليه وآله - قال: كمن زارالله - عزوجل - فوق عرشه. قال: قلت: فما لمن زار احدمنكم؟ قال: كمن زار رسول الله. تهذيب الاحكام، ج‏6، ص‏4؛ كافى، ج‏4، ص‏585،؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏19.
34) عيون اخبار الرضا، ج‏2، ص‏260؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏494: «إنّ ابنى عليّاً مقتول بالسمّ ظلماً، مدفون الى جنب هارون: من زاره كمن زار رسول اللَّه - صلى اللَّه عليه وآله - .»
35) عيون اخبار الرضا، ج‏2، ص‏255؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏294؛ تهذيب الاحكام، ج‏6، ص‏108؛ فقيه، ج‏2، ص‏585: «عن ابى الحسن الرضا - عليه السلام - انه قال إنّ بخراسان لبقعة، يأتى عليها زمان تصير مختلف الملائكه، فلايزال فوج ينزل من السماء وفوج يَصعَد الى ان ينفخ في الصور. فقيل له: يابن رسول الله وأية بقعة هذه؟ قال: هي أرض طوس وهى والله روضة من رياض الجنة، من زارنى فى تلك البقعة كمن زار رسول الله - صلى الله عليه وآله - وكتب الله ثواب الف حجة مبرورة والف عمرة مقبولة وكنت انا وآبائي شفعاه يوم القيمة.»
36) حقيقت آن است كه مقايسه زيارت حضرت رضا با ديگر امامان معصوم - عليهما السلام - نكته‏اى است كه نمى‏توان آن را با عقل ومعلومات بشرى سنجيد و معين كرد وتنهاراه فهميدن مسائلى ازاين دست روايات رسيده ازمعصومان -عليهم السلام-است و گرنه كنه اين قضيه را جز خود آنان ندانسته و نخواهند دانست.
37) كامل الزيارات، ص‏926؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏295؛ كافى،ج‏2، ص‏858.
38) من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏585؛ مسندالرضا، ج‏1، ص‏149.
39) عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏261؛ جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏496: «عن عبدالعظيم بن عبدالله الحسنى، قال: قلت لابى جعفر، قد تحيّرت بين زيارة قبر أبى عبدالله وبين زيارة قبر ابيك بطوس؟ فما ترى؟ فقال لى: مكانك. ثم دخل و خرج و دموعه تسيل على خديه، فقال: زوار ابى عبدالله كثيرون و زوار قبر أبي بطوس قليلون.»
40) كافى، ج‏4، ص‏584؛ من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏582؛ تهذيب، ج‏6، ص‏84؛ عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏263: «عن على بن مهزيار، قال: قلت لابى جعفر - عليه السلام - جعلت فداك زيارة الرضا أفضل أم زيارة أبي عبدالله الحسين؟ قال: زيارة أبي أفضل وذلك أنّ أبا عبدالله يزوره كل الناس وأبي لايزوره الاالخواص من الشيعة.»
41) جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏496؛ وسائل الشيعه، ج‏14، ص‏563: «عن الصادق - عليه السلام - قال يقتل لهذا - وأومأ بيده الى موسى - ولد بطوس لايزوره من شيعتنا الاّ الاندر فالأندر.»
42) بحارالانوار، ج‏102، ص‏39. مجلسى دو احتمال ديگر در معناى اين حديث آورده است: يكى آن كه مقصود امام آن است كه‏اهل سنت نيز به زيارت امام حسين - عليه السلام - مى‏روند، ولى امام رضا را فقط شيعيان كه تعداد آنان كم تراست زيارت مى‏كنند، دوم آن كه از فرقه‏هاى شيعه تنها آنان كه به امامت همه ائمه - عليهم السلام - اعتقاد دارند، به زيارت ايشان مى‏رفتند؛ چون هركس به امامت آن حضرت اعتقاد داشت، به امامت ائمه پس ازايشان نيز معتقد بود و برخى ازمذاهب كه پس از ايشان به وجود آمد، به سرعت رخت بربست.
43) عن ياسر الخادم قال: قال على بن موسى الرضا - عليه الاسلام - : لاتشد الرحال الى شيئٍ من القبور الا قبورنا الا وانى مقتول بالسمّ ظلما ومدفون فى موضع غربة، فمن شد رحله الى زيارتى استجيب دعائه وغفرله ذنبه.» جامع احاديث الشيعة، ج‏15، ص‏497؛ وسايل الشيعة، ج‏14، ص‏562؛ بحارالانوار، مشابه آن را از فصل الخطاب نقل كرده است: مستدرك الوسائل، ج‏10، ص‏357، ج‏20 ص‏44.
44) عن على بن محمد - عليهما السلام - من كانت له الى الله حاجة فليزر قبر جدى الرضا بطوس وهوعلى غسل وليصل عند رأسه ركعتين وليسأل الله تعالى حاجته فى قنوته فانه يستجيب له مالم يسأل اثماً أو قطعيه رحم.» عيون اخبارالرضا، ج‏2، ص‏262؛ وسائل الشيعة، ج‏14، ص‏499.