تذكر نسبت به انحرافات مالي و اقتصادي به حكام و همچنين نزديكان از ديگر مسائل مورد تأكيد در سيره رضوي عليه السلام است، كه به عنوان نكته‌اي مهم، توجه به آن مي‌تواند زمينه فضاي مناسبي جهت تحقق جهاد اقتصادي در جامعه اسوه اسلامي را فراهم آورد و به عنوان يكي از ضرورت‌هاي تحقق جهاد اقتصادي، مبنا و سرلوحه دست اندركاران نظام اسلامي قرار گيرد.
يكي از نكات بسيار مهم زندگي حضرت رضا عليه السلام آن است، كه ايشان اگر در يكي از بستگان خويش، خلاف و انحرافي را در مسايل اخلاقي يا سياسي يا اعتقادي مي‌ديد، تذكر مي‌داد، انتقاد مي‌كرد، موضع مي‌گرفت و صرف خويشاوندي باعث نمي‌شد كه آن حضرت، از تذكر و نهي از منكر و داشتن موضع خودداري كند.
از اين رو بستگان آن حضرت، هرگز نمي‌توانستند از خويشاوندي با او سوء استفاده كنند. چون حضرت، اين اجازه و كجال را به آنان نمي‌داد. حتي بعضي را طرد مي‌كرد و افشا مي‌نمود، تا امر بر مردم مشتبه نشود و مردم بدبين نشوند و خلاف‌هاي آنان را به حساب امام نگذارند. اينك برخي از اين گونه برخوردها را يادآور مي‌شويم:
ياسر، خادم آن حضرت مي‌گويد:
زيد بن موسي، برادر امام رضا عليه السلام در مدينه خروج كرد و دست به كشتار و آتش‌سوزي در خانه‌هاي بني‌عباس زد. از اين جهت به زيدالنار معروف بود. مأمون كسي را در پي او فرستاد. او را گرفتند و به پيش مأمون آوردند. مأمون گفت: او را پيش علي بن موسي الرضا عليه السلام ببريد. چون او را نزد آن حضرت آوردند، حضرت به او فرمود:اي زيد آيا سخن سفلگان كوفه مغرورت كرده است كه گفته‌اند: فاطمه عليهما السلام چون عفاف ورزيد، خداوند، ذريه او را بر آتش حرام كرد؟ اين سخن فقط درباره حسن و حسين عليهما السلام است. اگر خيال مي‌كني كه گناه كني و وارد بهشت شوي و موسي بن جعفر عليه السلام هم كه اطاعت خدا را كرده وارد بهشت شود، پس با اين حساب، تو نزد خداوند گرامي‌تر از موسي بن جعفر عليه السلام هستي؟ به خدا سوگند، هيچ كس به پاداش خدا نمي‌رسد مگر با اطاعت او. اگر خيال مي‌كني كه تو با معصيت خدا به پاداش مي‌رسي، گمان بدي كرده‌اي. زيد گفت: من برادر تو و پسر پدرت هستم.
حضرت فرمود: تو تا وقتي برادر مني كه خداي متعال را اطاعت كني. نوح عليه السلام به خدا عرض كرد: پسرم از خانواده من است و وعده تو راست مي‌باشد. خداوند فرمود:اي نوح او از خاندان تو نيست، او عمل غير صالح است. قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ (هود: 46)؛ خداوند او را به خاطر معصيتش از خاندان نوح اخراج كرد1
آري، مي‌بينيم كه حضرت با برادرش كه دست به ارتكاب خلاف زده، اين گونه برخورد تند مي‌كند تا هم موضع خود را روشن كرده باشد، هم خطاي انديشه برادر را گوشزد كند و هم ملاك‌ها را بيان نمايد.2
پی نوشت ها :
1- بحار الانوار، ج 49، ص 217، عيون اخبارالرضا، ج 2، ص 234.
2- بحارالانوار، ج 49، ص 218؛ معاني الاخبار، ص 107.
منبع: کتاب جلوه های اقتصادی در اندیشه امام رضا (ع)
مولف: مهدی رشکیبانی
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
