در روايات است كه خضوع و دل شكستگي علامت استجابت دعاست و هر قدر انسان دل شكسته تر باشد به اجابت و لطف خدا نزديك تر است.
دل و تعلقات آن
برپايه آيات و روايات، دل همان روح و جان ماست نه قلبي كه وظيفه تغذيه و خونرساني به ساير اعضاي بدن را دارد. پس دل همان حقيقت روح و جان آدمي است.
دل جايگاه حضور خدا
روح اگر واقعا از آلودگيها پاك شود و ظلمت و تاريكي در آن قرار نگيرد، ميتواند تجليگاه ربوبيت الهي باشد. در روايات داريم قلب مومن عرش و جايگاه حق تعالي است. يا در روايات ديگر آمده كه خداوند ميفرمايد آسمان جاي من نميشود، زمين جاي من نميشود، ولي دل مومن جاي من ميشود.
دل انسان زنگار ميگيرد
براي دل استقبالی وجود دارد و نبود پذیرشی؛ وقتی دل آمادگی عبادت را دارد، حداکثر بهرهبرداری هم وجود دارد اما بعضی وقتها دل میل لازم را ندارد و باید زمینهسازی کرد تا اشتیاق عبادت و بندگی در آن پیدا شود. اینکه میگویند دل زنگار میگیرد، ناشی از چند چیز است كه آن را مكدر ميكند؛ وجه اول اينكه گناه زياد است. گاه گناه به حدی میرسد که بین انسان و خدا فاصله میاندازد و دل قابلیت نزدیک شدن به خدا را پیدا نمیکند و از همین رو باید به خود حضرت رضا(ع) توسل پیدا کرد تا واسطه فیض شود. برای پذیرش توبه و استغفار هم گاه دل زنگار میگیرد، به این معنا که بیرغبتی دل به عبادت و بندگی زیاد میشود. در واقع اگر سادهسازی کنیم، ميشود گفت دل بیمیلی میکند. دل را باید تقویت کرد تا وظیفه بندگی و توفیق عبادت را به دست آورد. گاه زنگارگرفتن دل به معنای تنبلی و بیرغبتی اوست و گاه به معنای دور افتادن از هدفی که داریم؛ مثلا اگر مقصد ما زیارت است، به معنای فاصله گرفتن و دورافتادن از کسی است که برای زیارتش اقدام کردهایم.
اما با همه اينها تعبیری وجود دارد؛ هر چه دل رغبت و اشتیاق بیشتری برای زیارت داشته باشد، زیارت با معرفتتر و نتیجهبخشتر میشود.
زیارت با خلوص نیت دل را روشن میکند
اگر به این مفهوم دینی توجه کنیم که شیعیان از نور اهل بیت(ع) هستند، این نور از مسیر اهل بیت(ع) به دوستداران آن بزرگواران ميتابد. اخلاص یعنی به خدا و منبع الهی متصل شدن و دلی كه داراي اخلاص باشد،هم تاثیرپذیر است و هم تاثیرگذار و میتواند ماندگار باشد.
در اخلاص تعبیری وجود دارد كه هر کس 40شبانهروز خدا را با خلوص صدا بزند، خداوند چشمهساری از نور را بر دل و زبانش جاری میکند. به خاطر همين است كه بین زیارت و اخلاص رابطه متقابلی وجود دارد که به هم ربط پیدا میکنند.
با دل شکسته ارتباط کامل می شود
تعابیری در روایات هست که اگر میخواهید ببينيد توبه تان پذیرفته شده است، از شکستن دلتان ميتوانيد به اين نكته پي ببريد. میگویند در توبه دل یکی از این نشانهها این است که قطرات اشک بر دیدگان جاری شود. دل شکستن به این معنی یعنی از خلق بریدن، یعنی توسل، تبرک، یعنی شفاعتطلبیدن. دل شکسته، یعنی دل تسلیم.
این دلشکستگی انسان را به اجابت نزدیک میکند؟
بدون ترديد چنین است. چون فرودگاه دعا، دل است و برای اینکه این فرودگاه هموار شود، باید موانع را برطرف كرد که یکی از این موانع دل سنگ است. کسی که دلش شکسته شود، یقین بداند به اجابت نزدیک است.
زیارت وسیله ای برای رفع گرفتاریها
البته شايد خيليها به زیارت بروند چون حاجتی دارند و زیارت، عبادت در عبادت است. حتما شما هم شنيدهايد كه یک عده برای شوق بهشت خدا را میپرستند و گروهی هم به خوف از جهنم، اما زیباترین عبادت، عبادتی است که به عشق خود خدا باشد. زیارت امام رضا(ع) هم دقیقا همین حالت را دارد. تشرف عدهاي به اين منظور است که خداوند گناهانشان را ببخشد و یک عده هم فقط برای گرفتن حاجات میآیند اما کاملترین زیارت آن است که به عشق خود امام(ع) باشد.
حفظ آثار زيارت در زندگی
اول از همه بايد درخواستی را که مطرح میکنیم، برای دیگران باشد و قبلتر از همه استغفار و توبه کرده باشیم و هر وقت احساس کردیم دلمان شکست و به مستجاب شدن حاجت نزدیک هستیم، بخواهيم که خدا به ما رحم کند در كنار اين تا هر اندازه كه در توانمان است بايد به زائر امام رضا(ع) توجه کنیم.