احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

زیرا که همانا او بنده توست که خود تو او را برای نفس خودت خالص کرده‏ای و او را برای دوران غیبت پرحکمت خود انتخاب کرده‏ای و او را از گناهان، پاک کرده و عصمت بخشیده‏ای و تو خودت او را از هرگونه عیبی مبرا نموده‏ای، 

بارالها - تو خود، او را پاکیزه از هرگونه رجس و نقص و پلیدی کرده‏ای و از هر چیز ناپاک او را سالم گردانیده‏ای، 

خداوندا، پس هم اکنون که اینها را دانستیم ما گواهی می‏دهیم برای او و در حق و حقیقت او در روز قیامت شهادت می‏دهیم و گواهی می‏دهیم در روز ورود حادثه ی بزرگ محشر که:

او هرگز هیچ گناهی مرتکب نشده و 

هیچگاه جرمی نکرده و هیچ معصیتی از او سر نزده و 

هیچ بخشی از طاعاتت را ابدا ضایع یا ناقص نداشته و 

هیچ از حرمتت را هتک ننموده و 

او ابدا هیچ واجبی از فرائضت را تبدیل به غیر نساخته است و هیچ حکمی از شریعت را تغییر نداده است. 

8-1- آیا تاکنون از خود پرسیده‏اید، که این مقامات امامان معصوم علیهم‏السلام چه معنایی دارند؟ و چگونه واقع می‏شوند؟ اکتسابی هستند و یا حادث شده و یا حاصل می‏شود؟ اختیاری و انتخابی هستند؟ و یا غیرارادی و انتصابی می‏باشند؟ و معانی هر یک چیست؟ و چه آثار عملی دارند؟ 

الف - خلوص - پاکی و به دور از هر گونه ناپاکی. 

ب - اصطفاء - انتخاب و گزینش یکی از میان دیگران. 

ج - عصمت - دوری ذاتی از هر گناه و لغزش و خطا. 

د - طهارت - دوری از هرگونه نقص. 

ه - سلامت - پاکیزگی از هر نوع پلیدی. 

اگر تاکنون تصور می‏کرده‏اید و یا بر ذهن‏تان اینگونه القاء شده که هر یک از مقامات چهارده نور پاک با ریاضت و کوشش شخصی‏شان حاصل شده و این راه برای دیگر افراد بشر هم میسر است، و این مقامات اصولا، اکتسابی هستند و راه طی کردنی است و سیری قابل سلوک است و باید سالک طریق شد تا به آن مراتب و حقایق عرفانی رسید و در کنار معصومین و هم عرض آنان قرار گرفت، لازم است بدین منظور به کلمات و نوع جملات دقیق حضرت ابالحسن علی بن موسی الرضا علیه‏السلام در متن دعا توجه کنید تا به صراحت پاسخ خود را بگیرید. 

حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه‏السلام در ادامه متن دعا می‏فرمایند: همانا او (امام زمان) را آن بنده‏ای از توست که تو خود او را برای نفس خودت خالص کرده‏ای - جمله در باب استفعال ساخته شده است، مقام مخلص به معنی اخلاص کننده شاید به هر فرد ریاضت کش و بااخلاص که خود، نفس خویش را به جهتی و از جمله قرب خدا خالص کرده باشد، تعلق می‏گیرد ولی این معنی قابل تهاجم از سوی شیطان رانده شده و هبط عمل خالص می‏باشد. 

ولی مقام و اعتبار مخلص در قالب اسم مفعول یعنی وجودی از مبدأ دیگر. او را برای خود خالص کرده است، اخلاص شده تمام مخلصین مقام معصومین است که تحت تأثیر تیرهای شیطان هم قرار نمی‏گیرند. و عامل ایجاد اخلاص هم ذات اقدس حق سبحانه و تعالی است. 

در تمام این عالم کیست بتواند (نعوذ بالله) در کنار حضرت بقیةالله الاعظم قرار بگیرد و ادعا کند که خداوند او را خالص کرده و به کدام سند و کدام دلیل و برهان می‏توان چنین گفت؟ 

در مقام اصطفاء هم همین طور است می‏خوانیم، تو او را انتخاب کرده‏ای - در حالی که از قبل نه مسابقه و نه پیروزی فردی بر دیگران بوده و نه انتخابات ظاهرا برابری بوده است، خود خدا یک نفر را در عالم ذر به مقام خاتم پیامبران انتصاب کرده و یک نفر را هم به سمت خاتم اوصیاءانتصاب فرموده، و خداوند، دیگر معصومان طاهر را هم در همان موقع به سمت عصمت و ولایت و وصایت انتصاب کرده است. مقاماتی که حد و حصر اعتبارات و عدد صفات آن چون از ناحیه آن بی‏انتهای نامحدود صادر شده و از روی لطف و کرامت بوده به هیچ وجه برای ما قابل فهم و درک نیست زیرا که ما محدود به ابعاد و محصور به حدود هستیم. 

در باب عصمت هم متن کلام همین طور است - تو به او عصمت بخشیده‏ای، و تو او را به مقام غیر قابل تکرار رسانده‏ای، مقامی که در هیچ نقطه‏ای از جهان قابل تحقق مجدد نیست و قطعا اکتسابی نیست. طهارت و دوری از رجس و سلامت از دنس هم به همین شکل در جملات متن دعا آمده‏اند که امام رضا علیه‏السلام می‏فرمایند. حصول این معنا را خدا اقدام کرده و این مقام اختصاص به چهارده معصوم دارد و در نوع دیگر بشر قابل تکرار نیست. 

به همین سبب است که امام در فراز بعدی شهادت می‏دهند و می‏گویند با تکیه بر یقین من شما هم شهادت بدهید که او (تنها او) هیچ گناهی مرتکب نشده و هیچ معصیتی از او سرنزده و هیچ قسمتی از طاعات تو را هتک ننموده است و ابدا هیچ واجبی از فرائض تو (خداوند) را تبدیل نساخته است. اولین کلمه این بخش «عبدک» بود که امام رضا علیه‏السلام اعلام داشتند مقام مهم و ارزشمندی که حضرت امام زمان علیه‏السلام به همراه هر یک از مقامات فوق دارند مقام بندگی نسبت به خداوند است. 

در اینجا معنای بقیةالله بهتر و بیشتر روشن می‏شود، امام در سایه لطف عنایت و کرامت خداوند و به اذن پروردگار واجد کلیه صفات خداوند هستند و هر یک از اسامی خدا بر وجود ایشان معنی پیدا می‏کند چون ایشان جانشین خدا هستند و هر یک از مقامات او را تا بحدی که خود او اجازه بدهد و قطعا خارج از تصور و تمایل ما است را به ایشان می بخشد غیر از مقام اولوهیت که حضرت امام زمان (هر یک از امامان در زمان خودشان) بنده‏ی خدا هستند و به اذن خدا، ناظر - رازق - عامل - عالم - فاعل - رفیق - حبیب و... هستند. 

پس به عنوان یک مؤمن و یک منتظر برای عرض ادب به ساحت حضرت بقیةالله الاعظم و برای تحقق دین پاک مهدوی، آئینی که حضرت حجة بن الحسن امام و ولی آن هستند، و از آثار عملی این دین برای مؤمنین و منتظرین اطمینان و یقینی است که به کلام و عمل ایشان حاصل می‏شود، اعتقادات خود را به شکل تعلیمات رضوی تنظیم می‏کنیم و هیچ حدی را برای فاصله با این مرزهای استاندارد شده دین قائل نشده و قبول نمی‏کنیم. 

برای این منظور نیز تنها به همان دو یادگار رسول گرامی پناه می‏بریم. کتاب خدا و عترت پیامبر (عمل و گفتار اهل‏بیت). و از جمله به چند روایت از ائمه معصومین علیهم‏السلام نگاه می کنیم. 

8-2- حضرت امام باقر علیه‏السلام درباره قول خدای عزوجل چه می فرمایند؟ 

و لقد عهدنا الی آدم من قبل فنسی و لم نجد له عزما - آیه 115 سوره طه. 

و در ترجمه منظوم این آیه می خوانیم که: 

ببستم با آدم عهد و قرار

ندیدم او را ولی استوار.

از پیش به آدم سفارشی کردیم، او فراموش کرد و برای او عزم پایداری ندیدیم، حضرت امام باقر علیه‏السلام فرمودند: یعنی درباره محمد و امامان بعد از او به او (حضرت آدم) سفارش کردیم، او ترک نمود و فراموش کرد و تصمیم نگرفت، که ایشان چنانند و پیغمبرانی که اولوالعزم نامیده شدند (نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد) از این جهت است که خدا درباره محمد و اوصیاء بعد از او، خصوصا درباره حضرت مهدی و روش او به ایشان سفارش فرمود و آنها تصمیم خود را استوار کردند و گفتند که شهادت می‏دهیم که محمد رسول خاتم تو و امامان بعد از امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام اوصیاء نبی و خاتم اوصیاء رسول، مهدی است که در آخر قیام کرده و عدالت را می‏گستراند، و به این سبب که بدین موضوع اعتراف کردند، آنها لقب اولوالعزم را کسب کرده و آدم به سبب فراموشی و نداشتن تصمیم بموقع و اعتراف آنها از این جمع خارج گردید.

اهمیت مقام والای حضرت اباصالح تا آن جا است که خداوند لقب اولوالعزم را ذر عالم در به نشانه اعتقاد به حضرت مهدی علیه‏السلام به پیامبران تخصیص داده، پس در ارتباط با ایشان حضرت را آنطور که شایسته‏شان و مقامات‏شان است احترام کنیم، و قدر منزلت‏های آقا امام زمان را بدانیم تا مبادا عمل ما باعث دل شکستگی ایشان شود و نارضایتی حضرت را فراهم آورد، و خداوند ما را از جرگه یاد و یاران ایشان جدا کند. 

8-3- مالک گوید: به امام صادق عرض کردم، تفسیر این آیه قرآن چیست؟ 

و اوحی الی هذا القرآن لانذرکم به و من بلغ - آیه 19 سوره انعام. 

این قرآن به من وحی شد تا به وسیله آن شما را بیم دهم و هر که به او می‏رسد. حضرت امام جعفر صادق علیه‏السلام فرمودند: یعنی هر کس از آل محمد که به درجه امامت می رسد به وسیله قرآن بیم دهد، چنانکه رسول خدا با آن بیم داد.

و در ترجمه منظوم این آیه می‏خوانیم که: 

به من وحی بنماید آیات ناب‏

ز لطفش بدادست قرآن کتاب‏

که با آن شما را هر کس به وی‏

رسد آیه های الهی ز پی‏

بترسانم و گویم اندرز و پند

به امید آنکه نیوشند چند . 

بارالها - ما هم به همراه امام رضا علیه‏السلام شهادت می دهیم. 

که تنها حضرت مهدی علیه‏السلام است که هرگز گناه نکرده است و هیچگاه جرمی مرتکب نشده است، او را از ما راضی بنما. 

8-4- حضرت امام محمد بن علی الباقر علیهماالسلام درباره آیه ذیل چه می‏فرمایند؟ 

ان أولی الناس بابراهیم للذین اتبعوه و هذا النبی و الذین أمنوا و الله ولی المؤمنین - آیه 68 سوره آل عمران. 

 همانا سزاوارترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او پیروی کرده و این پیغمبر و کسانی هستند که ایمان آوردند. 

حضرت امام باقر علیه‏السلام فرمودند: ایمان آورندگان، امامان علیهم‏السلام و پیروان ایشانند و خدا دوستدار مؤمنان است. 

و در ترجمه منظوم این آیه می‏خوانیم که: 

به دین خلیل آنکه بنهاد سر

همانا بر او هست نزدیک‏تر

کنون مصطفی نیز یاران وی‏

بجویند آئین وی را ز پی‏

خداوند با مومنان است یار

بود سرور مؤمنان کردگار.

بارالها- اسامی ما را جزء دوستان و محبان حضرت مهدی آل محمد (علیه‏السلام و علیهم‏السلام) بنویس و ما را به سبب محبت او به مقام قرب خودت برسان و به عزت و افتخارات همیشگی او ما را ببخش و از خطاهای ما درگذر. 

8-5- سلیمان بن جعفر از حضرت رضا علیه‏السلام روایت کرده است که علی بن ابی‏طالب علیه‏السلام فرمودند: 

در بال هر هدهدی به زبان سریانی نوشته شده است؛ آل محمد علیهم‏السلام بهترین مخلوقات هستند.

 اگر با قدری تأمل و تدبر این روایت را بنگریم می‏یابیم خالق هستی، چقدر مقامات آل محمد را بالا و والا می‏دانسته که بر بال این پرنده زیبا و خوش آوا که بر سر همه زمینیان به پرواز در می‏آید این خبر را می‏نگارد تا همه مسلمین در سایه این کلام معتبر زندگی کنند و این نگارش و اهمیت دادن از سوی خالق بی مثال بیانگر ضرورت توجه و امتثال بیش از پیش ما نسبت به این خاندان هم می‏باشد و اینکه هیچکس دیگر نمی‏تواند نام خود را به نحوی در آسمان بنویسد و یا بر سر منقار و یا بال پرنده‏ای آن هم به زبان دیگر بنویسد و این اشاره خداوند نشانگر عظمت و میزان قرب ائمه هدی در نزد خداوند است که اگر می‏خواهید به (خداوند) نزدیک شوید به این وسائل و وسائط دست بیاویزید. و اگر می‏خواهید مورد نظر خدای احدی باشید، کاری کنید تا مورد خشم و غضب مهدی هادی امام منظور خدا نشوید که اگر نعوذ بالله عمل ما مورد نارضایتی حضرت آقا قرار گرفت دیگر با چه رویی بسوی خانه کدام معصوم و یا با چه عذری به سوی صاحب خانه کعبه معظمه برویم. 

نکته دیگری که از تاریخ این روایت بدست می‏آید این است که این روایت و امثال آن از زمان حضرت امیرالمؤمنین علیه‏السلام در سینه و دل دردمند امامان معصوم علیهم‏السلام حفظ مانده و گوش قابل و شایسته‏ای نبوده تا در زمان حضرت امام رضا علیه‏السلام که ایشان با روش پذیرش ولیعهدی مأمون فرصتی را برای ارائه روایات نبوی و علوی تا باقرین باز کردند و به نشر فرهنگ دین پاک مهدوی پرداختند. امید که ما امروز که بر سفره معرفت اباالحسن اول و دوم نشسته‏ایم. مؤمن قابل و منتظر شایسته‏ای برای ایشان باشیم، و هر لحظه دم و بازدم نفس‏مان شعله انتظار را در وجودمان شعله‏ور و فروزان کند، زیرا که از فتنه‏های عقیدتی دوران غیبت آن است که فرهنگ و معارف نسبت به مقامات حضرت امام زمان (روحی فداه) ناقص بماند و می‏بایست همواره با مطالعه و گرم کردن آتش انتظار این کاستی‏ها و آن غایب از نظر بودن مهدی موعود (روحی فداه) در قلب ما جبران شود. 

از جمله موضوعات قابل دقت آن است که در زمان غیبت، حضرت آقا امام زمان علیه‏السلام به تمام مسئولیت‏ها و مأموریت‏ها و تعهدات خود نسبت به خداوند عمل می‏کنند و کارگردان کل هستی هستند و فقط و فقط شخص ایشان توسط انسانها دیده نمی‏شود، ولی ابلیس رجیم حرف دل خود را بر سر زبان برخی غافلان نهاده که امام اکنون در عصر غیبت نیستند! در حالی که امام از لحظه اول غیبت صغری تا لحظه ظهور در سراسر هستی حضور فعال دارند به همین منظور به کلام گهربار رضوی نگاه می کنیم. 

8-6- ربان بن صلت گوید: از حضرت امام رضا علیه‏السلام شنیدم که فرمودند: قائم شخصش دیده نمی‏شود و نامش برده نمی شود.

8-7- آیا می دانید در طول تاریخ ادیان بخشهای مهم و اساسی ادیان با کمال تأسف تغییر و تبدیل یافته‏اند و در جملات آخر این بخش امام رضا علیه‏السلام شهادت می‏دهند که امام هیچ بخش از واجبات دین را عوض نکردند، مثلا موضوع «تثلیث» در دین مسیح توسط افراد بعدی اضافه شد، زیرا که طبق آیه قرآن، حضرت مسیح در لحظه تولد به شکل معجزه‏آسا و برای اعلام طهارت مادر خود به اذن خدا به زبان می‏آیند و صریحا بیان می‏دارند که من بنده‏ی خدا هستم، پس مسیح پسر خداست نه حرف خود ایشان بلکه از اضافات اغیار است که تا زمان بعثت نبوی و نزول این آیه و حتی تا امروز هم این مسئله از مصادیق موضوعات تبدیل شده دین مسیح است و انشاءالله در زمان ظهور حضرت آقا امام زمان علیه‏السلام این مسئله هم به همراه اعلام حیات و بقای حضرت مسیح در این مدت و تبعیت ایشان از حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) علنی و حل خواهد شد. 

کسانی که با هر یک از ائمه معصومین عداوت می‏ورزیده و تا آخر هم در شهادت‏های آنها مستقیم و غیرمستقیم حضور یا دخالت داشته‏اند هیچگاه بر سر طلا و نقره با آل محمد اختلاف نداشتند چون ظاهرا دست ایشان (ائمه معصومین) از انبارهای طلا و نقره و دیگر ذخایر دنیوی بدور بوده است در حالی که همه عالم در زیر پای ایشان مطاع امر بوده‏اند، ولی ریشه همه این اختلاف به خاطر تغییر و تبدیل در احکام، اعتقادات سنت و اخلاق عملی ائمه معصومین علیهم‏السلام بوده است و از اولین تبدیل‏هایی که مشرکین از خدا و پیغمبر می‏خواستند تغییر در ولایت امیرالمؤمنین بوده است و این موضوع صریحا در قرآن کریم ثبت شده است.

حضرت امام جعفر بن محمد الصادق علیهماالسلام راجع به قول خدای تعالی در آیه 15 سوره یونس قرآن کریم چه می‏فرمایند؟ 

و اذا تتلی علیه أیتنا بینت قال الذین لا یرجون لقاءنا ائت بقرآن غیر هذا او بدله قل ما یکون لی أن أبدله من تلقای نفسی ان أتبع الا ما یوحی الی انی أخاف ان عصیت ربی عذاب یوم عظیم 

و هرگاه آیات روشن ما بر خلق تلاوت شود، منکران معاد که امیدوار به لقاء ما نیستند به رسول ما اعتراض کرده گفتند: اگر تو رسولهستی، قرآن دیگری بیاور و یا این! را تبدیل کن! 

ای رسول ما، در پاسخ آنها بگو مرا نرسد که از پیش خود او را تبدیل کنم! من از هیچ چیز جز وحی خدا پیروی نخواهم کرد و اگر من عصیان پروردگار کنم از عذاب روز بزرگ قیامت می ترسم. 

حضرت امام صادق علیه‏السلام فرمودند: مشرکین می‏گفتند: قرآن دیگری بیاور و یا این علی! را عوض کن.

مصیبت از این بیشتر که پیامبر خاتم برای تبلیغ دین خود ناسزا بشنود او را مجنون بخوانند و آنچه می دانید بر سرش بریزند، با او بجنگند، تحریم کنند و بعد رودرروی او بیایستند بگویند اصلا یا کتاب و دین را عوض کن و یا این وصی و ولی خود را به غیر او تبدیل کن. اکنون که ریشه تغییر و تبدیل در دین به ریشه‏ی وصایت نبی بر علی مرتضی می‏رسد حق نیست با تمام جان و دل به دین پاک مهدوی دل بندیم و به کلام ائمه معصومین چشم بدوزیم و دست دعا برداریم که الهی صراط حمیده مستقیم خود را به ما نشان ده و ما را یاری کن که در آن قدم بگذاریم و به چراغ هدایت نگاه کنیم و با توسل به چهارده نور پاک خود را به زمان ظهور حضرت امام عصر بقیةالله الاعظم برسانیم. 

و در ترجمه منظوم آیه فوق می خوانیم که: 

تلاوت بگردد چون آیات ما

همان روشن آیات یکتا خدا

در آن لحظه آن منکران کز عناد

ندارند ایمان به روز معاد

بگویند داری اگر اقتدار

کتابی دگر غیر قرآن بیار

و یا اینکه تبدیل ساز این کتاب؛

کتابی دگر را بکن انتخاب‏

بده ای پیمبر جواب سخن‏

که این کار هرگز نیاید ز من‏

که تبدیل آیات یکتا خدا

کجا می‏توانم نمایم کجا؟

بجز آنچه که وحی آید به من‏

اطاعت نورزم ز دیگر سخن‏

اگر سر بپیچم ز پروردگار

به خشم الهی بگردم دچار.

منبع: كتاب از محضر رضا