احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

آنچه از زندگی پیشوایان به ما رسیده است و آنچه آن انسانهای نمونه در رفتار و سیره ی خویش انجام داده اند، الگو و نمونه ی والایی است برای آراستگی سیمای مردم و رعایت اصول زیبایی و بهداشتی و شکوه ظاهری جامعه ی اسلامی. از این رو در رفتار امام رضا (ع) در تاریخ آمده است که آن حضرت همیشه با ظاهری آراسته و زیبا در میان مردمان ظاهر می شد و همگان از دیدن ایشان لذت می بردند. روزی گروهی از صوفیان به حضور ایشان آمدند و به آن امام بزرگ چنین گفتند: امیرالمومنین مامون درباره ی امری که خداوند بر عهده ی او گذاشته است، اندیشید و دریافت که شما اهل بیت از تمامی مردم به امامت و پیشوایی امت سزاوارترید. سپس به اهل بیت، نظر انداخت، و دانست که تو از همه ی آنان شایسته تری، به همین دلیل بر آن شد تا امر خلافت را به تو بازگرداند. اکنون امت به پیشوا و رهبری نیازمند است، که جامه اش خشن، طعامش ساده باشد، بر الاغ سوار شود و از بیمار عیادت کند. امام که تکیه داده بود، در این هنگام، راست نشست و فرمود: یوسف منصب پیامبری داشت، قبای ابریشمی با تکمه های زر می پوشید، و در مجلس فرعونیان بر پشتیهای آنان تکیه می زد. وای بر شما جز این است که از امام، قسط و عدل خواسته شود؟ و اگر سخن گوید، راست گوید؛ و اگر حکم کند، بر قاعده ی عدل و داد باشد؟ و اگر وعده کند، انجام دهد. همانا خداوند لباس یا طعامی را حرام نفرموده است؛ و این آیه را تلاوت فرمود: «قل من حرم زینه الله التی أخرج لعباده والطیبات من الرزق .[1]  - بگو چه کسی زینت الهی راکه برای بندگانش پدید آورد، و رزق پاکیزه ی او را حرام کرده است؟» [2]

 آنان چون به ترک دنیا و زهد صوفیانه انحراف یافته بودند و زهد اسلامی را با آراستگی ظاهری ناسازگار می دانستند، چنین گفتند. امام در پاسخ آنان، آیه ی قرآن را قرائت فرمودکه باید از نعمتهای خدادادی بهره برد و نیز باید شکوه ظاهری جامعه ی اسلامی و انسانهای دین باور نگه داشته شود و جامعه ی اسلامی از افراد تمیز، منظم و آراسته تشکیل شود. از این رو این چنین بودکه امام رضا (ع) همیشه خود را برای مردمان می آراست و با ظاهری آراسته در میان گروه ظاهر می شد تا انسانها شادگردند؛ و هرگاه در خلوت خویش به سر می برد، زهد می ورزید و بر خود سخت می گرفت. ابن عباد گوید: امام رضا (ع) در تابستان به روی حصیر و در زمستان به روی پلاس می نشست، و جامه ی خشن می پوشید، و هنگامی که در میان مردم، ظاهر می شد، خود را می آراست.

 این همان صفات اولیای خداست که ظاهر خود را برای لذت انسانها در جامعه می آرایند و با سیمایی دلپذیر در جامعه حاضر می شوند و شکوه ظاهری جامعه ی اسلامی را در حدی که به اشرافیت و طاغوت گرایی چون شاهان روم و ایران نرسد، حفظ می کردند؛ لیکن هیچ گاه از انسانها فراموش نمی کنند و در خلوت خویش چون آنان زندگی می کنند. و از هرگونه آسایش طلبی و کام وری دوری می گزینند. همانگونه که لازم است انسان با سیمایی آراسته در جامعه حضور یابد، در خانواده نیز این آراستگی بسیار ضروری است، تا همگرایی و دوستیها درکانون خانواده استوارترگردد و جاذبه ها ژرف تر و افزون تر و زمینه ی پاکدامنی در خانواده بیشتر فراهم گردد. 

ابن جهم گوید: نزد امام رضا (ع) رفتم و او موهایش را رنگ سیاه زده بود. گفتم: فدایت شوم، با رنگ سیاه موهایت را رنگ کردی؟ فرمود: «در رنگ آمیزی مو، پاداش است. رنگ کردن مو و آراستگی و آمادگی (با آراستن ظاهر) از چیزهایی است که پاکدامنی زنان را افزون می سازد؛ و زنان، پاکدامنی را رها کردند؛ چون همسرانشان خود را برای ایشان آماده نکردند.»

پی نوشت ها :

1- اعراف :32

2- کشف الغمه فی الائمه ، ج2 / ص 825

منبع :کتاب سیره امام رضا (ع)