امام رضا علیهالسلام، نظر خود را درباره ی پذیرش ولیعهدی، بر سندی که تنظیم کرده بودند، نوشته است. توجه به شرایط زمانی و موقعیتی که امام علیهالسلام در آن روزگار داشته، ارزش واقعی این دست نوشته را آشکار میکند.
امام علیهالسلام در پشت عهدنامه، اولین سطر را با یاد خدا آغاز میکند[1] و سپس میافزاید: «خداوند از خیانتهای چشم و آنچه در دلهاست، آگاه است و درود بر محمد صلی الله علیه و آله و خاندان پاکش.»[2]
اشاره ی حضرت به آگاهی خداوند از خیانتهای آشکار و پنهان در مقدمه ی کلام، و نیز درود بر پیامبر و خاندانش، بیانگر آگاهی امام علیه السلام از اهداف پنهانی مأمون و نیز شهادت بر حقانیت آل علی است.
امام علیه السلام در پشت این عهدنامه مینویسد: «مأمون ولایتعهدی و خلافت را در اختیار من قرار داد، تا اگر بعد از او زنده ماندم، این منصب از آن من باشد.»[3] و سپس در پی آن تأکید میکند: «هر کس پیمانی را بشکند و عهدی را نقض کند، احترام خود را از بین برده و موقعیت خود را از دست داده است، زیرا چنین شخصی بر امام خود، ستم روا داشته و حرمت اسلام را مورد تجاوز قرار داده...»[4]
پایان این دستخط نیز گویای ناخشنودی امام از قبول ولایتعهدی و نگرانی ایشان از سرنوشت خود و امت است.[5]
پی نوشت ها:
1- مناقب آل ابی طالب (ع) ،ج3 ، ص 473
2- همان
3- همان
4- همان
5- اخبار و آثار امام رضا (ع) ص 164
منبع: ناسخ التواریخ (المجلد 01 )
