علی بن موسی الرضا علیه السلام در باب کمال ایمان میفرمایند:
لا یستکمل عبد حقیقة الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث: التفقه فی الدین، و حسن التقدیر فی المعیشة و الصبر علی الرزایا. [1]
هیچ بندهای به حقیقت ایمان نرسد مگر این که در او سه خصلت باشد: آگاهی و بینش در دین، اندازه و اعتدال در زندگی و صبور بودن در مصیبتها.
بنابراین، طبق فرمایشات حضرت در واقع کمال ایمان یک بندهی مؤمن در سه مورد است: اول این که آگاهی و بینش کافی نسبت به مکتب و مطالب دینی خود داشته باشد؛ زیرا چنانچه بیان شد لازمهی ایمان، عمل به ارکان است که آگاهی و بینش دینی مقدمهی آن میباشد. دوم: میانه روی و اقتصاد در مخارج و به اندازه اکتفا کردن در زندگی؛ لذا افراط و تفریط بیمورد در زندگی به ایمان شخص لطمه میزند. و سومین مورد: صبر کردن در بلاهایی است که بر او وارد میشود؛ چرا که اگر بندهای ارکان ایمان را (که قبلا بیان شد) دارا بوده و همواره توکل بر خدا داشته باشد و همچنین به قضای الاهی راضی بوده و تسلیم اوامر الاهی باشد و امور خود را به پروردگار خود واگذار کند، دربرابر بلاها و مصیبتها و سختیهای زندگی نیز کاملا صبور خواهد بود و به علاوه شکر الاهی را نیز به جای آورد؛ زیرا او متوجه است که، این گرفتاری و مصیبتی که خداوند متعال برای او مقدر نموده است، از دو حال خارج نیست: یا این که به این وسیله این گرفتاری و مصیبت در امتحان و آزمایش الاهی به سر میبرد که در این صورت اگر صبر نکند از امتحان الاهی مردود و سرافکنده شده و اگر تحمل نماید همانا این امتحان و آزمایش الاهی برای او موفقیت آمیز بوده و موجب سرافرازی او خواهد شد.
و یا از طرفی ممکن است این بلا و مصیبت وارده جزای اعمال گذشته و در واقع عقاب سوء پیشینهی او باشد. که در این صورت نیز اگر صبر نکند همانا گناه خود را چند برابر کرده و اگر تحمل نماید، همانا عذاب آخرتی خود را تخفیف و یا منتفی نموده و موجب حذف یا بیرنگ شدن خطای او از نامهی عملش میگردد. در نتیجه، اگر شخص ایمان کافی داشته باشد، درک میکند که صبر دربرابر بلاها و شداید تنها و بهترین راه رستگاری است، چرا که مشیت الاهی بوده، و در هر حال موفقیت انسان در آن خواهد بود.
پی نوشت :
1- تحف العقول : ص 471
منبع : مکتب امام رضا