احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

دعبل از امام رضا علیه‏السلام نقل می‏کند که ضمن حدیثی فرمود: «روزها و شبها نمی‏گذرد تا این که طوس جایگاه آمد و رفت شیعیان و زائرانم می‏شود؛ آگاه باشید کسی که مرا در غربتم در طوس زیارت کند، روز قیامت با گناهان آمرزیده هم درجه‏ی من خواهد بود.»

حدیث 02

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «ستدفن بضعة منی بأرض خراسان ما

زارها مکروب الا نفس الله کربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه.» [وسائل الشیعة، 437 / 10] .

رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «پاره‏ای از تن من در سرزمین خراسان دفن می‏شود که هیچ گرفتاری او را زیارت نمی‏کند، جز این که خداوند پریشانی را از او می‏زداید و هیچ گنهکاری به زیارت او نائل نمی‏شود، مگر آن که خداوند گناهانش را می‏آمرزد.»

حدیث 01

فی حدیث دعبل ان الرضا علیه‏السلام قال له: «لا تنقضی الأیام و اللیالی حتی

تصیر طوس مختلف شیعتی و زواری ألا فمن زارنی فی غربتی بطوس کان معی فی درجتی یوم القیامة مغفورا له.» [وسائل الشیعة، 438 / 10.] .

دعبل از امام رضا علیه‏السلام نقل می‏کند که ضمن حدیثی فرمود: «روزها و شبها نمی‏گذرد تا این که طوس جایگاه آمد و رفت شیعیان و زائرانم می‏شود؛ آگاه باشید کسی که مرا در غربتم در طوس زیارت کند، روز قیامت با گناهان آمرزیده هم درجه‏ی من خواهد بود.»

حدیث 02

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «ستدفن بضعة منی بأرض خراسان ما

زارها مکروب الا نفس الله کربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه.» [وسائل الشیعة، 437 / 10] .

رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «پاره‏ای از تن من در سرزمین خراسان دفن می‏شود که هیچ گرفتاری او را زیارت نمی‏کند، جز این که خداوند پریشانی را از او می‏زداید و هیچ گنهکاری به زیارت او نائل نمی‏شود، مگر آن که خداوند گناهانش را می‏آمرزد.»

 حدیث 03

قال الرضا علیه‏السلام: «من زارنی علی بعد داری و مزاری أتیته یوم القیامة

فی ثلاثة مواطن حتی أخلصه من أهوالها: اذا تطایرت الکتب یمینا و شمالا، و عند الصراط، و عند المیزان.» [وسائل الشیعة، 433 / 10.  ] .

امام رضا علیه‏السلام فرمود: «کسی که با دوری راه سرا و مزار من به زیارت من بیاید، روز قیامت در سه جا (برای دستگیری) نزد او خواهم آمد و او را از بیم و گرفتاری آن موقفها رهایی خواهم بخشید: هنگامی که نامه‏ها (ی اعمال) در راست و چپ به پرواز درآیند، نزد (پل) صراط و نزد میزان (محل سنجش اعمال).»

حدیث 04

قال الرضا علیه‏السلام: «و الله ما منا الا مقتول أو شهید» فقیل له: فمن

یقتلک یا ابن رسول الله؟ قال: «شر خلق الله فی زمانی یقتلنی بالسم ثم یدفننی فی دار مضیعة و بلاد غربة، ألا فمن زارنی فی غربتی کتب الله عزوجل له أجر مائة ألف شهید، و مائة ألف صدیق و مائة ألف حاج و معتمر و مائة ألف مجاهد و حشر فی زمرتنا، و جعل فی الدرجات العلی من الجنة رفیقنا.» [بحارالانوار: 284 - 283 / 49».  ] .

امام رضا علیه‏السلام فرمود: «به خدا سوگند کسی از ما (ائمه اطهار علیه‏السلام) نیست جز آن که کشته یا شهید می‏شود.» گفته شد: چه کسی شما را ای فرزند رسول خدا می‏کشد؟ فرمود:

«بدترین آفریدگان خدا در زمانم مرا با زهر می‏کشد، سپس مرا در دیار غربت و سرایی دور افتاده دفن می‏کند؛ آگاه باشید کسی که مرا در غربتم زیارت کند، خدای عزوجل ثواب یکصد هزار شهید، یکصد هزار صدیق، یکصد هزار حج گزار و عمره گزار و یکصد هزار مجاهد را برای او می‏نویسد و در زمره‏ی ما محشور می‏شود و در درجات والای بهشت رفیق و همراه ما خواهد بود.»

حدیث 05

قال علی بن محمد بن علی الرضا علیه‏السلام: «من کانت له الی الله حاجة فلیزر

قبر جدی الرضا علیه‏السلام بطوس و هو علی غسل و لیصل عند رأسه رکعتین، و لیسأل الله تعالی حاجته فی قنوته، فانه یستجیب له ما لم یسأل مأثما أو قطیعة رحم، ان موضع قبر لبقعة من الجنة لا یزورها مؤمن الا أعتقه الله تعالی من النار، و أدخله دار القرار.» [وسائل الشیعة، 447 / 10.  ] .

امام علی النقی علیه‏السلام فرمود: «کسی که از خدا حاجتی می‏خواهد، قبر جدم (حضرت) رضا علیه‏السلام را در طوس زیارت کند، در حالی که غسل نموده باشد و سپس بالای سر آن حضرت دو رکعت نمازگزارد و در قنوت آن از خدای تعالی حاجت خود را بخواهد. در این صورت است که دعایش مستجاب می‏شود، مادام که گناه یا بریدن از خویشاوندی را درخواست نکرده باشد. همانا جایگاه قبر او قطعه‏ای از بهشت است که هیچ مؤمنی آن را زیارت نمی‏کند، مگر این که خدای تعالی او را از آتش (دوزخ) رهایی می‏بخشد و به سرای آرامش (بهشت) وارد می‏سازد.»

حدیث 06

قال الرضا علیه‏السلام «انی سأقتل بالسم مظلوما و أقبر الی جنب هارون الرشید

و یجعل الله عزوجل تربتی مختلف شیعتی و أهل محبتی، فمن زارنی فی غربتی و جبت له زیارتی یوم القیامة، و الذی أکرم محمدا صلی الله علیه و آله بالنبوة و اصطفاه علی جمیع الخلیقة لا یصلی أحد منکم عند قبری الا استحق - میرالمؤمنین المغفرة من الله عزوجل یوم یلقاه، و الذی أکرمنا بعد محمد صلی الله علیه و سلم بالامامة و خصنا بالوصیة ان زوار قبری أکرم الوفود علی الله عزوجل یوم القیامة، و ما من مؤمن یزورنی فتصیب وجهة قطرة من الماء الا حرم الله جسده علی النار.» [وسائل الشیعه، 439/2.] .

امام رضا علیه‏السلام فرمود: «من بزودی مظلومانه یا زهر کشته می‏شوم و کنار قبر هارون دفن می‏گردم، و خداوند خاک (قبر) مرا جایگاه رفت و آمد (و زیارتگاه) شیعیان و دوستارانم می‏گرداند. پس کسی که در غربتم مرا زیارت کند، روز قیامت زیارت او بر من واجب می‏شود؛ قسم به آن که محد صلی الله علیه و سلم را به پیامبر گرامی داشت و او را بر تمامی مردم برگزید، کسی که از شما نزد قبرم نماز نمی‏گذارد، جز آن که روزی که خدای صاحب عزت و جلال را ملاقات می‏کند، شایسته‏ی آمرزش می‏شود، و قسم به آن که بعد از محمد صلی الله علیه و سلم ما را به امامت گرامی داشت و به وصایت (و جانشینی آن حضرت) اختصاص گرامی‏ترین گروهها خواهند بود که روز قیامت بر خدای صاحب عزت و جلال وارد می‏شوند؛ و هیچ مؤمنی نیست که مرا زیارت نماید و قطره‏ای آب (باران) به صورت او بخرود، جز آن که خداوند پیکرش را بر آتش (دوزخ) حرام می‏کند.»

حدیث 07

قال الرضا علیه‏السلام «لا تشد الرحال الی شی‏ء من القبور الا الی قبورنا، ألا و

انی مقتول بالسم ظلما، و مدفون فی موضع غربة فمن شد رحله الی زیارتی أستجیب دعاؤه و غفر له ذنبه.» [بحارالانوار، 36/102. ] .

امام رضا علیه‏السلام فرمود: «بار به سوی هیچ قبر (و زیارتگاهی) بر نبیندید مگر این که به زیارت قبور ما بیایید. آگاه باشید که مرا مظلومانه مسموم ساخته و می‏کشند و در جایی غریبانه به خاک می‏سپارند پس هر کس که بار سفر برای زیارت من بربندد، دعایش مستجاب می‏شود و گناهش مورد آمرزش واقع می‏گردد.»

حدیث 08

فی خبر: ان موسی بن جعفر علیه‏السلام کان یقول لبنیه: «هذا أخوکم علی بن

موسی الرضا عالم آل محمد علیه‏السلام فاسألوه عن أدیانکم و احفظوا ما یقول لکم فانی سمعت أبی جعفر بن محمد علیه‏السلام غیر مرة یقول: «ان عالم آل محمد لفی صلبک و لیتنی أدرکته فانه سمی أمیرالمؤمنین علی علیه‏السلام.» [بحارالانوار، 100/49. ] .

جعفر بن محمد علیه‏السلام شنیدم که بارها می‏فرمود: همانا عالم آل محمد علیهم‏السلام در صلب توست، ای کاش او را درک می‏کردم! که همانا او همنام امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام است.»

 حدیث 09

قال علی بن مهزیار: قلت لأبی جعفر علیه‏السلام: جعلت فداک زیارة الرضا

علیه‏السلام أفضل أم زیارة أبی عبدالله الحسین علیه‏السلام؟ فقال: «زیارة أبی أفضل و ذکل أن أبا عبد الله علیه‏السلام یزروه کل الناس و أبی لا یزروه الا الخواص من الشیعة.» [الکافی، 584/4.] .

علی بن مهزیار گوید: به امام جواد علیه‏السلام عرض کردم: فدایت شوم، زیارت حضرت رضا علیه‏السلام فضیلت بیشتری دارد یا زیارت ابا عبد الله الحسین علیه‏السلام؟ فرمود: «زیارت پدرم فضیلت بیشتری دارد، زیرا ابا عبد الله علیه‏السلام را همه‏ی مردم زیارت می‏کنند، ولی پدرم را جز شیعیان برگزیده زیارت نمی‏کنند.»

حدیث 10

قال أبو الصلت الهروی: کان الرضا علیه‏السلام یکلم الناس بلغاتهم، و کان و

الله أفصح الناس و أعلمهم بکل لسان و لغة، فقلت له یوما: یا بن رسول الله انی لأعجب من معرفتک بهذه اللغات علی اختلافها؟! فقال: «یا أبا الصلت أنا حجة الله علی خلقه، و ما کان الله لیتخذ حجة علی قوم و هو لا یعرف لغاتهم، أو ما بلغک قول أمیرالمؤمنین علیه‏السلام: «أوتینا فصل الخطاب.»، فهل فصل الخطاب الا معرفة اللغات.» [اثبات الهداة، 278/3.] .

اباصلت هروی گوید: امام رضا علیه‏السلام با مردم به زبان خودشان سخن می‏گفت و بخدا سوگند او سخنورترین و آگاه‏ترین مردم به هر زبان و لغت بود. روزی به ایشان گفتم: ای فرزند رسول خدا، من از آگاهی شما به این زبانها - با وجود تفاوتی که با هم دارند - در شگفتم. فرمود: «ای، اباصلت، من حجت خدا بر آفریدگانش می‏باشم، و خداوند کسی را حجت بر گروهی نمی‏گرداند که به زبان آنها آشنا نباشد، آیا این سخن امیرالمؤمنین علیه‏السلام را شنیده‏ای که فرمود: «به ما فصل الخطاب داده شده است» و مگر فصل الخطاب چیزی غیر از شناخت زبانها می‏باشد.»

حدیث 11

عن أبی الحسن موسی علیه‏السلام فی حدیث: أنه قال: «- و علی ابنه جالس بین

یدیه -: «من ظلم ابنی حقه و جحده امامته من بعدی کان کمن ظلم علی بن أبی طالب حقه و حجده امامته بعد رسول الله صلی الله علیه و سلم.» [اثبات الهداة، 232/3.]

امام موسی کاظم علیه‏السلام در ضمن حدیثی، در حالی که فرزندشان امام رضا علیه‏السلام در برابر شان نشسته بود، فرمود: «کسی که در حق این پسرم ستم ورزد و امامتش را بعد از من انکار نماید، مانند کسی است که در حق علی بن ابی طالب علیه‏السلام ستم ورزیده و امامتش را بعد از رسول خدا صلی الله علیه و سلم انکار نموده باشد.»

 حدیث 12

قال أبو عبد الله علیه‏السلام: «یقتل حفدتی بأرض خراسان فی مدینة یقال لها

طوس، من زاره الیها عارفا بحقه أخذته بیدی یوم القیمة و أدخلته الجنة و ان کان من أهل الکبائر.» قیل له: جعلت فنداک و ما عرفان حقه قال: «تعلم أنه مفترض الطاعة، غریب شهید، من زاره عارفا بحقه أعطاه الله عزوجل أجر سبعین شهیدا ممن استشهد بین یدی رسول الله صلی الله علیه و سلم علی حقیقة.» [اثبات الهداة،233/3.] .

امام صادق علیه‏السلام فرمود: «نوه‏ی مرا در سرزمین خراسان در شهری به نام طوس می‏کشند؛ کسی که او را با شناخت حق وی زیارت کند، من روز قیامت از او دستگیری می‏کنم و وارد  بهشتش می‏سازم، هر چند که مرتکب گناهان کبیره شده باشد.» راوی گفت: فدایت شوم، شناخت حق او را به چیست؟ فرمود: «این که بدانی او (امامی است که) پیروانش واجب است. او غریب است و شهید؛ کسی که با شناخت حقش، او را زیارت کند، خدای صاحب عزت و جلال پاداش هفتاد شهید از شهدای راستین در رکاب رسول خدا صلی الله علیه و سلم را به او عطا می‏فرماید.»

حدیث 13

عن علی بن یقطین قال: کنت عند العبد الصالح موسی بن جعفر علیه‏السلام جالسا

فدخل علیه الرضا علیه‏السلام فقال «یا علی، هذا سید ولدی و قد نحلته کنیتی.» فقال هشام بن صالح: أخبرک و الله: ان الأمر فیه من بعده.» [اثبات الهداة، 234/3. ] .

علی بن یقطین گوید: نزد بنده‏ی شایسته حضرت موسی بن جعفر علیه‏السلام نشسته بودم که حضرت رضا علیه‏السلام وارد شد، پس فرمود: «ای علی، این آقای فرزندان من است که کنیه‏ی خود (ابوالحسن) را به او بخشیدم.» هشام بن صالح گفت: بخدا سوگند تو را آگاه ساخت که امر (امامت) پس از وی در این امام خواهد بود.

حدیث 14

عن البرنطی قال: قلت لأبی جعفر محمد بن علی بن موسی علیه‏السلام: ان قوما

من مخالفیکم یزعمون أن قوما من مخالفیکم یزعمون أن أباک انما سماه المأمون الرضا لما رضیه لولایة عهده؟ فقال علیه‏السلام: «کذبوا و الله و فجروا بل الله تبارک و تعالی سماه بالرضا علیه‏السلام لأنه کان رضی لله عزوجل فی سمائه و رضی لله عزوجل فی سمائه و رضی لرسوله و الأئمة بعده صلوات الله علیهم فی أرضه، قال: فقلت له: ألم یکن کل واحد من ابائک الماضین علیه‏السلام رضی لله عزوجل و لرسوله و الأئمة بعده علیه‏السلام؟ فقال: بلی. فقلت: فلم سمی أبوک علیه‏السلام من بینهم الرضا؟ قال: لأنه رضی به المخالفون من أعدائه کما رضی به الموافقون من أولیائه، و لم یکن ذلک لأحد من آبائه علیه‏السلام فلذلک سمی من بینهم الرضا علیه‏السلام.» [بحارالانوار، 4/49. ]  

بزنطی گوید: «به ابوجعفر محمد بن علی بن موسی (امام جواد) علیه‏السلام گفتم: گروهی از مخالفان شما می‏پندارند که (علت ملقب شدن پدرتان به رضا علیه‏السلام) این اسن که چون پدرتان را برای ولایت عهدی خود پسندید، این لقب (یعنی) رضا را به ا یشان داد. فرمود: «بخدا سوگند دروغ گفتند و گمراه گشتند، بلکه خدای تعالی آن حضرت را رضا نامیده است، زیرا که وی از خدای صاحب عزت و جلال در آسمانش و از پیامبرش و امامان بعد از آن حضرت در زمین راضی بود؟ گفتم: مگر پدران پیشین شما از خدای صاحب عزت و جلال و پیامبر و امامان بعد از آن حضرت علیه‏السلام راضی نبودند؟ فرمود: آری. گفتم: پس چرا پدر شما از میان آنان رضا نامیده شده است؟ فرمود: زیرا که مخالفان از دشمنانش همانند موافقان از دوستانش از او رضایت داشتند، و این موقعیت برای کسی از پدران او پیش نیامد، از این رو از میان ایشان، لقب رضا علیه‏السلام به آن حضرت اختصاص یافت.»

حدیث 15

عن داود الرقی قال: قلت لأبی ابراهمیم علیه‏السلام: جعلت فداک قد کبرسنی

فحدثنی من الامام بعدک؟ قال: فأشار الی أبی الحسن الرضا علیه‏السلام و قال: «هذا صاحبکم من بعدی.» [بحارالانوار، 15-14/49.]

 داود رقی گوید: به ابو ابراهیم (امام موسی کاظم) علیه‏السلام گفتم: فدایت شوم، سن من بالا رفته است، بیان نمایید امام بعد از شما کیست؟ پس آن حضرت اشاره به ابوالحسن الرضا علیه‏السلام کرد و فرمود: «این صاحب شما بعد از من است.»

 حدیث 16

عن سلیمان المرزوی قال: دخلت علی أبی الحسن موسی بن جعفر علیه‏السلام و أنا

أرید أن أسأله عن الحجة علی الناس بعده فابتدأنی و قال: «یا سلیمان ان علیا ابنی و وصیی و الحجة علی الناس بعدی و هو أفضل ولدی فان بقیت بعدی فاشهد له بذلک عند شیعتی و أهل ولایتی و المستخبرین عن خلیفتی من بعدی.» [ بحارالانوار، 15/49.]  

سلیمان مروزی گوید: من خدمت ابوالحسن موسی بن جعفر علیه‏السلام رسیدم و می‏خواستم از حجت بر مردم، پس از وی سؤال نمایم که ابتدا به ساکن فرمود: «ای سلیمان، علی پسرم، وصی و حجت بر مردم بعد از من است. او. برترین فرزندانم می‏باشد. اگر بعد از من زنده بودی، این را نزد شیعیان و دوستدارانم و کسانی که خواستار شناخت جانشین بعداز من هستند، گواهی بده.»

 حدیث 17

قال حسین بن بشیر: «أقام لنا أبوالحسن موسی بن جعفر علیه‏السلام ابنه علیا

علیه السلام کما أقام رسول الله صلی الله علیه و سلم یوم غدیر خم فقال: یا أهل المدینة أو قال: یا أهل المسجد هذا وصیی من بعدی.» [بحارالانوار، 17/49.]

 حسین بن بشیر گوید: «ابوالحسن موسی بن جعفر علیه‏السلام پسرش علی (بن موسی الرضا) علیه‏السلام را (جهت معرفی به امامت) بلند نمود، همان گونه که رسول خدا صلی الله علیه و سلم، علی علیه‏السلام را روز غدیر خم بلند نمود و فرمود: ای مردم مدینه - یا فرمود: ای اهل مسجد - این جانشین بعد از من است.»

حدیث 18

عن المفضل بن عمر قال: «دخلت علی أبی الحسن موسی بن جعفر علیه‏السلام و علی

ابنه علیه‏السلام فی حجره و هو یقبله و یمص لسانه. و یضعه علی عاتقه و یضمه الیه و یقول: بأبی أنت ما أطیب ریحک و أطهر خلقک و أبین فضلک»! قلت: جعلت فداک لقد وقع فی قلبی لهذا الغلام من المودة ما لم یقع لأحد الا لک. فقال لی: «یا مفضل هو منی بمنزلتی من أبی علیه السلام ذریة بعضها من بعض و ا لله سمیع علیم. قال: قلت: هو صاحب هذا الأمر من بعدک؟ قال: نعم، من أطاعه رشد و من عصاه کفر.» [بحارالانوار، 21-20/49.  ] .

مفضل بن عمر گوید: «خدمت ابوالحسن موسی بن جعفر علیه‏السلام رسیدم، (مشاهده نمودم که) پسرش علی (بن موسی الرضا) علیه‏السلام در آغوشش می‏باشد و او را می‏بوسد و زبانش را می‏مکد و بر شانه‏اش می‏گذارد و او را در آغوش می‏فشد و می‏فرماید: پدرم فدایت! چه رایحه‏ی دل انگیز و خوی پاک و برتری آشکاری داری! گفتم: فدایت شوم، مهر این کودک آن چنان در دلم جای گرفت که جز مهر شما محبت کسی بدان حد به دلم راه نیافته است. فرمود: ای مفضل، منزلت او نسبت به من مانند منزلت من نسبت به پدرماست، خاندانی که برخی از ایشان از برخی دیگرند و البته خدا بسیار شنوای داناست. گفتم: آیا او بعد از شما (امام و) صاحب این امر خواهد بود؟ فرمود: آری، کسی که او را پیروی نماید هدایت یابد و کسی که نافرمانیش کند کافر می‏شود.»

حدیث 19

فی حدیث - ان علی بن یقطین قال لأبی الحسن موسی علیه‏السلام: من لنا بعدک یا

سیدی؟ فقال: «علی ابنی هذا، هو خیر من أخلف بعدی. هو منی بمنزلة أبی، هو لشیعتی، عنده علم ما یحتاجون الیه. سید فی الدنیا و سید فی الآخرة، و انه لمن المقربین.» [عوالم العلوم، 58/22 ]

 در حدیثی علی بن یقطین به ابوالحسن امام موسی کاظم علیه‏السلام گفت: آقای من، بعد از شما چه کسی (امام) خواهد بود؟ فرمود: این پسرم علی، که بهترین بازمانده و جانشین من است. او نسبت به من مانند منزلت من نسبت به پدرم است (که امامت را بعد از من به عهده خواهد داشت).

بهره‏وری شیعیانم از او بدین گونه است که آنچه بدان نیازمندند نزد اوست. او سرور دنیا و آخرت و از مقربان (درگاه الهی) است.»

حدیث 20

قال ابراهمی بن العباس: ما رأیت الرضا علیه‏السلام سئل عن شی‏ء قط الا علمه، و

لا رأیت أعلم منه بما کان فی الزمان الأول الی وقته و عصره. و کان المأمون یمتحنه بالسؤال عن کل شی‏ء فیجیب فیه، و کان کلامه کله و جوابه و تمثله انتزاعات من القرآَّ، و کان یختمه فی کل ثلاثة، و یقول: «لو أرندت أن أختمه فی أقل من ثلاثة لختمته، و لکنی ما مررت بآیة قط الا فکرت فیها، و فی أی شی‏ء أنزلت و فی أی وقت، فلذلک صرت أختم فی کل ثلاثة أیام.» [ عوالم العلوم، 180-179/22.  ] .

ابراهیم بن عباس گوید: «هیچ گاه ندیدم که از (امام) رضا علیه‏السلام چیزی پرسیده شود، جز این که آن سؤال را پاسخ می‏داد. در میان عالمان پیشین و دانشمندان معاصر او را کسی را آگاهتر از وی نیافتم. مأمون با پرسشهای گوناگون او را می‏آموزد و او از عهده‏ی پاسخ تمامی آنها بر می‏آمد. تمامی سخن و جواب و شواهد مثال او از قرآن بود. در هر سه روز یک مرتبه قراء قرآن را به پایان می‏برد و می‏فرمود: «اگر بخواهم می‏توانم آن را در کمتر از سه روز هم ختم نمایم، اما هزگز از آیه‏ای نمی‏گذرم جز این که در آن می‏اندیشم که درباره‏ی چه و چه هنگام نازل گشته است، و از این لحاظ است که هر سه روز یک مرتبه قرآن را ختم می‏نمایم.»