احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

وى معتقد است كه حوادث گذشته تاريخى فقط داستانهايى نيستند كه براى سرگرمى در كتابها نوشته شده باشند، بلكه اين رويدادها شديدا در زندگى كنونى ما نيز مى توانند نقش آفرين جريانها باشند.
تدوين تاريخ و نقد و بررسى مسايل تاريخى بيشتر به انگيزه بهره بردارى از آنها در متن زندگى عينى خود ماست . بايد احوال گذشتگان را دانست و شرايط روزگارشان را نيك دريافت تا از اوج و حضيضها و جزر و مدها بسى پند و شيوه عمل آموخت . پس رسالت و وظيفه تاريخ از اين ديدگاه در بازگويى تاريخ ملتها خلاصه مى شود، ولى نه به وجه مبتذل آن بلكه به صورت اداى يك امانت راستين كه با دقت و موشكافى ويژه بحرانهاى فكرى و مادى و تحولات شرايط سياسى و اجتماعى و ديگر مسايلى كه بر ملتهاى پيشين گذشته بر ما عرضه مى گردد. اما اگر تاريخ زبانش از نقل اين حكايات الكن بماند، اسطوره اى بى خاصيت خواهد ماند و بزودى ما را با فقد تاريخ خودمان مواجه خواهد ساخت . تاريخ تنها آن نيست كه بر تخت نشستن پادشاهان و يا از شوكت فرو افتادن رژيمها را بيان كند، بلكه بايد همچنين آيينه اى باشد كه اين گونه رويدادها را درست در ظروف واقعى خودشان به ما نشان بدهد. برخى از مورخان نقش نقال بزم افروز حكمرانان خود را بازى مى كردند. چه به خاطر خوشايند آنان همه وقايع را نمى گفتند و يا برخى ناگفتنيها را بس گفتنى مى نمودند. مثلا چون رشته سخن به مجلس طرب و بزم مى كشيد چنان با پياله و جامهاى نگارين آن را مى آراستند كه جنايت ناشى از اين بزمها همه تحت الشعاع قرار مى گرفت . باز از قماش همين گونه خيانت تاريخى است سكوت و يا عدم تعمق در علل و شوندهاى رويداد كه بالطبع اين شيوه ها ما را كه پاى سخن تاريخ نشسته ايم ، از درك واقعيت خود رويداد محروم مى سازد.
نويسنده با اين ديد يكى از مهمترين مسايل را در تاريخ اسلام براى تحقيق برگزيده و با اين باور كه هنوز كاوش جانانه در پيرامونش صورت نگرفته ، كتاب ارزنده اى را تاليف كرده كه به لحاظ كميت به پانصد صفحه قطع وزيرى مى رسد. موضوع براستى جالب توجه است ، ولى به پاس ‍ رعايت حال بسيارى از خوانندگان عزيزمان كه كمتر مجال خواندن مطالب مبسوطى را پيدا مى كنند مترجم عرضه داشت متن فشرده آن را مناسبتر تشخيص داد. اميد است كه با خواندن همين متن كنونى ، خواننده مطالب اساسى كتاب و ديدگاههاى مؤ لف به بهترين وجهى آشنايى پيدا كند. ضمنا كسانى كه انگيزه تحقيق بيشترى دارند خواهند توانست كه به متن اصلى كتاب مراجعه كنند.