نزدیک شدن به خوبان
امام رضا علیه السلام افراد پاک و شریف را به خود نزدیک کرده بودند و آنان را مورد توجه و محبت در خور قرار می دادند و به شیعیان و علویان علاقه و محبتی خاص داشت و در دیدارها با آنان دست می دادند و هنگام خارج شدن مهمان تلاش می کردند آنان را تا جلوی درب منزل بدرقه نمایند.
در معاشرت ها ، دیدارها ، در مسجد و جلسه ی درس اگر به افراد با تقوا و مومن رو به رو می شد او را به خود نزدیک می کرد و همه نوع محبت را نسبت به وی روا می داشت .
* بحارالانوار جلد 49 صفحه ی 221
از این رو بسیاری از پاکان در سایه ی نزدیکی به امام احساس ارج و شادمانی می کردند ولی آن حضرت در برابر گناهکاران سخت گیر بود. به گونه ای که درب خانه ی خود را به روی آنان می بست و سعی می کرد از این راه او را تنبیه کند که نمونه ی آشکار این گونه برخورد با زید برادرش بود . چرا که زید در راه امام حرکت نمی کرد. از این جهت نقل شده که در یک مورد بدو فرمود:
تو آن گاه برادر من هستی که مطیع خدا باشی و اطاعت او را نمایی. اما هنگامی که در معصیت و گناه زندگی کنی ، بین من و تو برادری نیست.
* بحارالانوار جلد 49 صفحه ی 221
صبر و شکیبایی امام رضا علیه السلام
بردباری و شکیبایی ، صبر و استقامت حضرت رضا علیه السلام در موقعیت های سخت و دشواری که سبب برانگیختن بحران های نفسانی و عاطفی است برای ما آشکار می شود.
نقل شده که مامون هنگامی که امام رضا علیه السلام را به خراسان احضار کرده بود ، امام علیه السلام برای خداحافظی با کعبه به مکه می رفت . لحظه ی جدا شدن از یگانه فرزندش امام جواد علیه السلام از جمله همین موقعیت های دشواری است که آن حضرت با استواری و دلی مطمئن به قضا و قدر پروردگار در برابر آن پایداری می کرد .
امیة بن علی می گوید :
در سالی که ابی الحسن الرضا علیه السلام خانه ی خدا را زیارت کرد و از آن جا عازم خراسان شد ، من در مکه خدمت آن حضرت نشسته بودم و ابی جعفر محمد الجواد علیه السلام نیز همراه آن حضرت بود . در این هنگام امام رضا علیه السلام آخرین وداع خود را از خانه ی خدا به عمل آورد . سپس به مقام ابراهیم علیه السلام آمد و نماز گزارد و ابوجعفر علیه السلام نیز بر دوش « موفق » شروع به طواف خانه ی کعبه کرد و وقتی به حجرالاسود رسید نشست . چون جلوس ابی جعفر علیه السلام طول کشید ، موفق به او عرض کرد : فدایت شوم برخیز!
ابی جعفر علیه السلام فرمود : از این جا بر نمی خیزم ! تا آن گاه که خدا بخواهد و آثار اندوه در چهره ی آن حضرت نمایان بود . موفق نزد امام رضا علیه السلام آمد و عرض کرد: فدایت شوم ، ابوجعفر در کنار حجرالاسود نشسته و بر نمی خیزد .
امام رضا علیه السلام برخاست و نزد اباجعفر آمد و فرمود : فرزندم برخیز !
ابی جعفر علیه السلام فرمود : چگونه برخیزم و حال آن که مشاهده کردم که خانه ی کعبه را آن چنان وداع کردی که گویی دیگر به سوی آن باز نخواهی گشت .
پس امام رضا علیه السلام فرمود : برخیز فرزندم و ابی جعفر علیه السلام برخاست.
* اثبات الوصیه صفحه ی 394 مترجم ؛ حدیقة الرضویه صفحه ی 74
هم چنین آن حضرت در زمان خلافت هارون در برابر انواع ستم ها و سختی ها تحمل و شکیبایی کرد . زندانی شدن طولانی پدر و مصیبت او ، مشاهده ی انواع شکنجه ها و عذاب هایی که در این دوره به علویان وارد شد و بالاخره سعایت ناجوانمردانه ی دشمنان او نزد هارون برای کشتن و از میان بردن آن بزرگوار می تواند نشان این ویژگی امام علیه السلام باشد .
افزون بر این ، شکیبایی و بردباری آن حضرت در دوره ی خلافت مامون و در برابر سیاست مرموز و مزورانه ی و پشت پرده ی او ، به ویژه پس از تفویض ولایت عهدی ، درجه ی صبر و تحمل آن حضرت را برای ما آشکار می سازد .
با توجه به این که امام علیه السلام به خوبی می دانست که مامون در کردار و رفتارش با ایشان اخلاص ندارد و آن چه درباره ی او انجام می دهد فقط یک نمایش سیاسی است که می خواهد با یک بازی ماهرانه از طریق واگذاری ولایت عهدی که موضوعی پر سر و صداست و انعکاس گسترده ای دارد ، از نتایج آن بهره گیری و پایه های لرزان حکومت خود را استوار سازد .
روایت یاسر خادم برای ما آشکار می سازد که امام علیه السلام در دوران ولایت عهدی تا چه اندازه از ناراحتی و فشار درونی و تا چه حد از سوء رفتار مامون و دستگاه او ، دچار حزن و اندوه بوده است . اما همه ی این تلخی ها و ناراحتی ها را امام علیه السلام با صلابت و صبر و سکوت تحمل می فرمود . یاسر خادم گفته است :
در روز جمعه هنگامی که امام رضا علیه السلام از مسجد باز می گشت و عرق و غبار بر آن حضرت نشسته بود ، دست های خود را به آسمان بلند کرد و می گفت : خداوندا ! اگر فرج و رهایی من از آن چه در آنم به مرگ است ، شتاب فرمای و همین ساعت آن را برسان .
* انوار البهیه صفحه ی 365
آری او حجت خدا بر خلق است . می بیند که به حق عمل نمی شود و باطل را جلو نمی گیرند و خود هم قدرت ظاهری حاکمیت ندارد . همین کافی است که درجه ی صبر و تحمل آن حضرت دانسته شود .
منبع : http://www.razavi.ir/