1-
عنه قال: حدّثنا محمّد بن إبراهیم المعاذى، قال: حدّثنا أحمد بن محمّد بن سعید الکوفى الهمدانى، قال: حدّثنا علىّ بن الحسن بن علىّ بن فضال عن أبیه، قال: سألت الرضا علیه السلام عن قول الله عزّوجلّ «کلّا إنّهم عن ربّهم یومئذ لمحجوبون». فقال: إنّ الله تعالی لایوصف بمکان یحلّ فیه فیحجب عنه فیه عباده، و لکنّه یعنى أنّهم عن ثواب ربّهم لمحجوبون، قال:
و سألته عن قول الله عزّوجلّ «و جاء ربک و الملک صفّاً صفّاً» فقال: إن الله تعالی لایوصف بالمجىء و الذّهاب تعالی عن الانتقال، إنّما یعنى بذلک و جاء أمر ربّک و الملک صفّاً صفّاً، قال: و سألته عن قول الله عزّوجلّ «هل ینظرون إلّا أن یأتیهم الله فى ظلل من الغمام و الملائکة» قال: یقول: هل ینظرون إلّا أن یأتیهم الله بالملائکة فى ظلل من الغمام، و هکذا نزلت، قال: و سألته عن قوله تعالی «سخر الله منهم»، و عن قوله «الله یستهزء بهم»، و عن قوله «و مکروا و مکر الله»، و عن قوله «یخادعون الله و هو خادعهم» فقال: إنّ الله تعالی لایسخر و لایستهزء و لایمکر و لا یخادع، و لکنّه تعالی یجازیهم جزاء السخریة، و جزاء الاستهزاء، و جزاء المکر و الخدیعة، تعالی الله عمّا یقول الظالمون علواً کبیراً.
فجر / 22. بقره / 210. توبه / 79 . بقره / 15. آل عمران / 54. نساء /142. عیون اخبار الرضا1/ 125- 126.
صدوق از محمد بن ابراهیم معاذی، از احمد بن محمد بن سعید کوفی همدانی، از علی بن حسن بن علی بن فضال، از پدرش روایت کرده است که گفت: از حضرت رضا(ع) درباره این قول خداوند عزّوجلّ «حقّا که آنها در چنین روزی از پروردگارشان در حجابند» سؤال کردم، فرمود: خدای تعالی به بودن در مکانی توصیف نمیشوند تا این که در آن مکان از (نگاه) بندگانش محجوب و در پرده باشد بلکه مقصود این است که از ثواب پروردگارشان محجوب (و محروم) هستند. راوی گوید: نیز از آن حضرت درباره این سخن خدای عزّوجلّ «و خداوند آمد و ملائکه صف در صف» پرسیدم، فرمود: خدای تعالی به آمد و شد توصیف نمیشود، شأن او برتر از انتقال «از جایی به جایی» است، بلکه مقصود این است که فرمان پروردگارت بیاید و فرشتگان صف در صف حاضر شوند. راوی گوید: همچنین از این فرموده خدای عزّوجلّ «هل ینظرون إلّا أن یأیتهم اللّه فی ظلل من الغمام و الملائکة» پرسیدم، فرمود: میفرماید: هل ینظرون إلّا أن یأیتهم اللّه بالملائکة فی ظل من الغمام«آیا منتظرند که خداوند فرشتگان را در زیر سایههایی از ابرها نزدشان بیاورد؟» آیه (در اصل) این گونه نازل شده است، راوی گوید: همچنین از این قول خدای تعالی «خداوند آنها را مسخره کرد» و «خداوند آنها را با استهزاء گرفت» و «و آنها مکر بکار بردند و خداوند مکر برد» و«با خداوند خدعه کردند و خداوند با آنها خدعه کرد» سؤال کردم، فرمود: خدای متعال نه مسخره میکند، نه استهزاء، نه مکر، و نه فریب میدهد، بلکه (مقصود این است که) خدای تعالی کیفر تمسخر و استهزاء و مکر و خدعه به آنان میدهد. خداوند بسی برتر و والاتر از آن چیزهایی است که ستمگران در حقّ او میگویند.
2
الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن إبراهیم بن أحمد بن یونس المعاذى، قال: حدّثنا أحمد بن محمّد بن سعید الکوفى الهمدانى، قال: حدّثنا علىّ بن الحسن بن علىّ بن فضال عن أبیه قال: سألت الرضاعلىّ بن موسی علیه السلام عن قول الله عزّوجلّ «کلّا إنّهم عن ربّهم یومئذ لمحجوبون» فقال: إنّ الله تبارک و تعالی لایوصف بمکان یحلّ فیه فیحجب عنه فیه عباده، و لکنّه یعنى: إنّهم عن ثواب ربّهم لمحجوبون.
مطففّین / 15. توحید صدوق 162.
صدوق از محمد بن ابراهیم معاذی، از احمد بن محمد بن سعید کوفی همدانی، از علی بن حسن بن علی بن فضال، از پدرش روایت کرده است که گفت: از حضرت رضا(ع) درباره این قول خداوند عزّوجلّ «حقّا که آنها در چنین روزی از پروردگارشان در حجابند» سؤال کردم، فرمود: خدای تعالی به بودن در مکانی توصیف نمیشوند تا این که در آن مکان از (نگاه) بندگانش محجوب و در پرده باشد بلکه مقصود این است که از ثواب پروردگارشان محجوب (و محروم) هستند. راوی گوید: نیز از آن حضرت درباره این سخن خدای عزّوجلّ «و خداوند آمد و ملائکه صف در صف» پرسیدم، فرمود: خدای تعالی به آمد و شد توصیف نمیشود، شأن او برتر از انتقال (از جایی به جایی) است، بلکه مقصود این است که فرمان پروردگارت بیاید و فرشتگان صف در صف حاضر شوند. راوی گوید: همچنین از این فرموده خدای عزّوجلّ«هل ینظرون إلّا أن یأیتهم اللّه فی ظلل من الغمام و الملائکة» پرسیدم، فرمود: میفرماید: هل ینظرون إلّا أن یأیتهم اللّه بالملائکة فی ظل من الغمام «آیا منتظرند که خداوند فرشتگان را در زیر سایههایی از ابرها نزدشان بیاورد؟» آیه (در اصل) این گونه نازل شده است، راوی گوید: همچنین از این قول خدای تعالی «خداوند آنها را مسخره کرد» و «خداوند آنها را با استهزاء گرفت» و «و آنها مکر بکار بردند و خداوند مکر برد» و «با خداوند خدعه کردند و خداوند با آنها خدعه کرد» سؤال کردم، فرمود: خدای متعال نه مسخره میکند، نه استهزاء، نه مکر، و نه فریب میدهد، بلکه (مقصود این است که) خدای تعالی کیفر تمسخر و استهزاء و مکر و خدعه به آنان میدهد. خداوند بسی برتر و والاتر از آن چیزهایی است که ستمگران در حقّ او میگویند.
منبع : پایگاه بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی