امام رضا (ع): »الحَیاَءُ مِنَ الإیِمَان« ؛ حیا از نشانه های ایمان است.
از امور پسندیده که به انسان ارزش مى دهد و مرتبه و مقام او را نزد حق و خلق رفعت مى بخشد، شرم و حیا کردن از امور قبیح و زشت است.
«حیا» در لغت، یعنی شرم، شرمسارى، خجالت و شرم داشتن از ارتکاب زشتیها که در مقابل آن «وقاحت» و بى شرمى قرار دارد.
و در اصطلاح، نوعی حالت روانی یا انفعال و انقباض نفسانی است که موجب متانت و وقار در رفتار، حرکات و سکنات انسان و موجب خودداری از انجام امور ناپسند در انسان می گردد و منشأ آن ترس از سرزنش دیگران است.
روابط اجتماعی بر اساس موازین خاص صورت میگیرد. احترام به دیگران چه در برخورد اعضای خانواده یا افراد دیگر، نیکو و با ادب سخن گفتن، لباس پوشیدن مناسب، همچنین کاربرد اخلاق خوب و توجه به ابعاد معنوی در برخوردها از شاخصه های ایمان است، بدون تردید شخصیت ارزشمند هر فرد بیشتر در گرو همین ویژگیها است. اگر در سخن گفتن از الفاظ رکیک، زشت، بی پرده همراه با تمسخر، پوزخند، توهین، ناسزا و مانند آن استفاده شود افزون بر آن که برخی موارد گناه شمرده میشود شخصیت هر فردی نیز بی ارزش خواهد شد و خود از مصادیق بی حیایی و بی شرمی خواهد بود و همین باعث ضعف ایمان یا خروج از ایمان خواهد شد چنان که در روایات اشاره شده؛ ایمان و حیاء به هم پیوسته و مقرون یکدیگرند و اگر یکی از آن دو برود دیگری نیز خواهد رفت، زیرا بی حیایی و بی عصمتی زمینه گناه و فساد اجتماعی به دنبال خواهد داشت.
حیا و عفت در زنان از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا بیشتر در معرض طمع و تهاجم مردان فاسد قرار دارند بدین جهت لازم است در سخن گفتن، پوشش و حجاب خود، عفت و حیای کامل و لازم را رعایت و با داشتن حیا و عفاف در محیط اجتماعی خود فعالیت مطلوب داشته باشند. آنچه مانع حضور زن در جامعه است پدید آمدن زمینه های فساد، رعایت نکردن حریم ها و عفت ها است به همین جهت امام هشتم (ع) حیا و شرم را از نشانه های ایمان میداند. ممکن است کسی تصور کند که در فراگرفتن مسائل دینی، عمل به وظیفه شرعی و حتی پرسش از یک مسأله شرعی و واجب نیز باید حیا به خرج داد، این جا مورد حیا و شرم نیست بلکه آموختن مسائل دینی از واجبات است و مسلمان نباید از پرسش کردن، فراگرفتن و عمل و تکلیف به حق و واجب، حیا و شرم کند زیرا در آگاهی از مسائل دینی هیچ گونه حیا و شرمی وجود ندارد.
منبع:نشانی بهشت،چهل درس زندگی از نگاه ائمه (ع)، حسین علوی مهر، نشر قدس رضوی
