در این رهگذر به دو مورد از ابعاد و گستره ی امامت در جهان شناسی و انسان شناسی اسلام بر اساس بیانات امام رضا علیه السلام می پردازیم:
امامت جانشین و امین خدا در زمین:
(ان الامامه خلافة الله عزوجل ... ) [1]
«در حقیقت امامت جانشینی خدای متعال (در زمین) است»
(الامام امین الله فی ارضه) [2]
«امام امین خدا در زمین اوست».
(و خلیفته فی بلاده) [3]
«(امامت) جانشینی او در شهرهای اوست».
در آیات قرآن آمده است که خدای متعال، حضرت آدم علیه السلام را خلیفه و جانشین خود در زمین قرار داد.[4] البته از طرفی خدای متعال همه جا حاضر است و در مکانی غایب نیست تا جانشین بخواهد.
پس این جانشین مقامی است نه مکانی، یعنی اختیارات خاصی به آدم علیه السلام عطا شد و از طرف دیگر حضرت آدم علیه السلام به عنوان شخص، جانشین پروردگار نشد بلکه او نماینده بشریت بود.
و از طرف سوم روشن است که فقط برخی انسانها شایستگی دارند که جانشین و نماینده خدا در زمین باشند؛ این افراد همان امامان الهی هستند که می توانند امانت دار خوبی برای این مقام (خلیفه الهی) باشند.
امام حجت الهی
(و حجته علی عباده) [5]
«امام حجت خدا بر بندگان اوست، یعنی دستورات الهی به وسیله رهبر جامعه اسلامی به مردم ابلاغ می شود و بعد از آن عذری برای مخالفت با دستورات الهی وجود ندارد، امام پاسخگوی مردم در این امور دینی و صاحب معجزه و کرامت است. از این رو دلیل قاطع بر حقانیت دین و تمام کننده حجت الهی بر مردم است.»
منبع: کتاب آیین محبت، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی
--------------------------------------------
1- عیون، ص216، و امالی، شیخ صدوق، ص674، و بحار الانوار، ج25، ص120.
2- عیون، ج1، ص219، و امالی شیخ صدوق، ص677 و احتجاج، ج2، ص434 و بحار، همان
3- عیون، ص219، و کمال الدین، ج2، ص677، و معانی الاخبار، ص98، کافی، ج1، ص198 و غیبه نعمانی، ص218، و بحار ج25،ص124.
4- اذ قال ربک للملائکة انی جاعل فی الارض خلیفة (بقره/30)
5- عیون اخبار الرضا، ج1، ص219 و مشابه آن، ص222 و احتجاج، ج2، ص434 و بحار، ج25، ص124.
