بیش از صد سال است که ذره ذره‌ی خاک این کوی و برزن و کاشی کاشیِ این حریم قدسی، سنگ صبور ناله‌هایشان است. مرثیه‌هایشان را از حفظ دارد و شاهد خاموش اشک‌های بی‌ریا و خالصانه‌شان بوده است.
دوست‌داران راستین خاندان نبوت که در لباس خدمتگزاری فرزند زهرا(س) در مشهدش خدمت می‌کنند، سال‌هاست در دو شب غم‌زا، شب‌هایی که از زمین تا زمان و از خاک تا افلاک، غرق اندوه و اشک و ماتم است، طی آیینی خاص، در حریم قدسی مشهدالرضا(ع) به سوگواری می‌پردازند. اول در شام حزن‌انگیز شهادت شهید کربلا و دوم، در شب تیره و تار دیگری که امام مهربانشان حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع) به اجداد مطهرش ملحق شده است. این سوگواری و مرثیه‌سرایی طی مراسمی آیینی و تماشایی، اجرا می‌شود و همه ساله مورد توجه و اقبال شیفتگان اهل بیت قرار می‌گیرد. در برنامه‌ای ویژه تحت عنوان "خطبه‌خوانی".
مراسم پر شور خطبه‌خوانی، از آیین‌های دیرینه‌ی حرم مطهر رضوی است که هر ساله توسط خدمتگزاران شیفته‌ی بارگاه رضوی به نمایش گذاشته می‌شود. در این مراسم شکوهمند، از بالاترین مقامات آستان قدس رضوی یعنی تولیت عظما و قائم مقام، تا دربانان، کفشداران، فراشان و حفاظ این حرم امن الهی، همه در لباس رسمی خدمت، در پیشگاه حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع)، حضور پیدا می‌کنند. علاوه بر این، هر سال جمعی از مقامات رسمی کشوری و لشگری بیصبرانه لحظه شماری می‌کنند تا در این برنامه ویژه، مشارکت کرده و در عزاداری‌های عظیم حسینی و رضوی، با صاحب حریم قدسی مشهدالرضا(ع)، همنوا و همدرد شوند.
بعد از اقامه نماز جماعت مغرب و عشا در شب عاشورا، مراسم خطبه‌خوانی به شکل رسمی در رواق دارالحکمه آغاز می‌شود. آن جا که جابجا فرش‌های پر نقش و نگارش را خادمین وفادار به امام رئوف پر کرده‌اند و به دلیل ازدحام، برخی بیرون ایستاده‌اند. ابتدا یکی از بهترین قراء، نوای حق را با صوت دلنشینش قرائت می‌کند تا پس از او، واعظ مجلس، با کلامی غرا برای خدمتگزاران عاشق حریم به سوگ نشسته‌ی رضوی، به وعظ بپردازد و از شهادت امام شهید بگوید. با گفتن ذکر مصیبت این فاجعه‌ی عظما، رفته‌رفته ابر اندوه، دل خادمین را پر می‌کند و باران اشک، از چشم‌ها باریدن می‌گیرد.
این مراسم در شب شهادت رئوف‌ترین امام، به شکل دیگر آغاز می‌شود. در آیین خطبه‌خوانی ویژه شب شهادت امام رضا(ع) در هنگام غروب، خدام این آستان مقدس اعم از کفشدار، فراش، دربان و خادم از ساختمان دارالتولیه واقع در چهار راه شهدای مشهد در صفوفی منظم با شمعهای روشن در دست حرکت می‌کنند و این مسیر را تا صحن انقلاب پیاده طی کرده و وارد صحن می‌شوند. خادمان در ایوان نقاره‌خانه در حالی‌که شمع در دست دارند، رضا، رضا گویان به حرکت درآمده و به عزاداری می‌پردازند و بعد از لحظاتی با حال خضوع و خشوع و اندوه، چهار گوشه‌ی صحن می‌ایستند.
شمعهای فروزان در جام‌های شیشه‌ای، درخشیدن گرفته و تلالوی زیبایشان، شب تاریک صحن انقلاب را نور باران کرده است. خدام عزادار رضوی با جلوداری خادمین سلاله‌ی سادات که با شال‌های سبز رنگ از بقیه متمایز شده‌اند، دور تا دور صحن انقلاب حلقه زده‌اند تا به امامشان عرض تسلیت بگویند. با لاله‌های آتشین در دست و شمع‌هایی که در دل این لاله‌ها از هجر امام شهید، قطره قطره، می‌سوزند و می‌گریند. عده‌ای از دربانان حرم رضوی با تشکیل دو صف و با در دست داشتن چراغ لاله‌هایی که داخل آن شمع روشن کرده‌اند، دور تا دور صحن انقلاب می‌چرخند و با همراهی ذاکران اهل بیت(ع) ایام حزن و سوگ را به پیشگاه حضرت رضا(ع) تسلیت می‌گویند و مشغول عزاداری می‌شوند. این دل‌های آب و جگرهای کباب، قرار است داغ اندوه بی‌پایان و جگرسوز شهادت را در آیینی به نام شمع‌گردانی به عالمیان نشان دهند.
خادمان حرم منور رضوی لاله در دست، با نوحه‌خوانی در شهادت حضرت امام حسین(ع) یا فرزند بزرگوارش و صاحب حریم امن رضوی، حضرت ثامن‌الائمه(ع) سوگواری می‌کنند. سخنرانی، خطبه‌خوانی و مداحی از برنامه‌‌های دیگر این شب اندوهناک در صحن انقلاب است. خطبه ویژه، قرائت می‌شود. برای امام حسین(ع)، خطبه‌ی شب عاشورای حسینی و برای هشتمین امام، خطبه‌ی ویژه‌ی شب تلخ شهادتش. سپس مداحان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بار دیگر به مرثیه‌سرایی و ذکر مصیبت می‌پردازند و خادمین بارگاه نور، رو به گنبد مولایشان، دست ادب به سینه زده و با آن‌ها همنوا می‌شوند. در زیر آسمان سیاه شبی که انگار دل او هم از این همه ظلم و جفا و سیاهکاری روزگار گرفته و به درد آمده است.
متن: هدیه سادات میرمرتضوی
منبع : http://photo.aqr.ir/
