گزارشی از خدمات اداره کفشداری حرم مطهر رضوی؛
پوشیدن لباس سبز رنگ و ساعتها ایستادن در پشت سکوی کفشداری افتخاری است برای خادمان حرم امام مهربان تا برای ساعاتی رها از مشغلههای روزمره زندگی، دل را به مهر امام غریب پیوند بزنند و خاک قدوم زائرانش را سرمه چشمان کنند.
خدمت در جوار امام هشتم(ع) آن هم در کسوت کفشدار زائرانش، آن چنان طعم گوارایی دارد که فقط دقایقی تأمل میخواهد تا آن را با روایتگری مسئولان، زائران و خادمان این بخش با عمق وجود احساس کنیم.
ای بانو! شما وساطت کنید
برادری که به ضامن آهو شهرت دارد با وساطت خواهر، یکی از عاشقان کوی خود را به خدمتگزاری می پذیرد تا او نیز میزبان زائرانش باشد. علی محمد رضایی، مرد 60 ساله ای است که خوشرویی او با زائران را می توان در چهره بشاشش دید.
وقتی می خواهم دقایقی از خودش و اینکه چگونه مفتخر به خدمت در این بخش شده، بگوید، شرح می دهد: «از سال 66 به مدت سه سال چندین مرتبه برای خدمت در حرم مطهر امام هشتم(ع) اقدام کردم و نتیجه نگرفتم. تا اینکه سال 69 به حرم حضرت معصومه(س) در قم مشرف شدم. پس از زیارت و ذکر توسل، خدمت خواهرامام رضا(ع) عرض کردم ای بانوی بزرگوار! بنده تا به حال توفیق پیدا نکردم خادم حرم برادرتان شوم. شما وساطت کنید تا نوکریام امضاء شود.»
در حین تعریف کردن خاطره خدمتش به زائران خوش آمد می گوید، کفش ها را تحویل گرفته و بعد از دادن شماره، ادامه می دهد: «ساعت 7 صبح به مشهد رسیدم. نیم ساعت بعد از حرم با منزلمان تماس گرفتند که شما برای خدمت در کفشداری درخواست داده اید، با تقاضایتان موافقت شده و می توانید کارتان را در این بخش شروع کنید.»
کفشداری شماره 17
خادمی جمعی از بانوان زائر را به سمت کفشداری 17 برای تشرف راهنمایی می کند. همراه زائران به طرف کفشداری می روم. وقتی به درِ ورودی می رسم دختری با چادر سفید و روسری آبی آسمانی نظرم را جلب می کند. می پرسم: «زائر هستید؟» با لبخند پاسخ می دهد: «تازه امروز از کرمانشاه به مشهد آمده ایم و انشاالله یک هفته میهمان امام هشتم(ع) هستیم».
مهتاب نجفی 26 ساله دلیل مشرف شدنش را اینطور توضیح می دهد: «مشهد میزبان مسابقات کشوری تکواندو بانوان است و من به عنوان داور اینجا آمدم. در واقع داوری بهانه ای شد تا برای دومین بار توفیق حضور در حرم امام رضا(ع) نصییم شود.» با روحیه لطیف و هنرمندانه، حال و هوای حرم را مملو از صمیمیت بین زائران و خادمان امام هشتم(ع) می داند و سپس با سکوتی در آرزویش که خدمت به امام رضا(ع) و آن هم از نوع کفشداری است، غرق می شود.
تاریخچه کفشداریها
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی کفشداری های حرم مطهر امام رضا(ع) به صورت شخصی اداره می شد و چند نفر کفشدار به صورت روزمزدی مسئول نگهداری کفش های زائران بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دستور تولیت عظمای آستان قدس رضوی، تصدی کفشداری ها به کارکنان آستان قدس رضوی سپرده شد تا به صورت رایگان کفش زائران را نگهداری کنند. از سال 1368 کفشداری ها به خدمه افتخاری تحت عنوان نیروی کفشدار واگذار شد و نیروهای رسمی سازمان به تدریج بازنشسته یا به سایر قسمت ها معرفی شدند. از سال 1370 نیز کفشداران افتخاری در این بخش انجام وظیفه می کنند.
اداره امور کفشدارران
اداره کفشداری از دو بخش کفشداری و خدمات کتب انوار تشکیل شده است. در کفشداری های حرم مطهر رضوی علاوه بر خدمات کفشداری، نگهداری کالسکه و تحویل صندلی همراه نیز ارائه می شود. زائران مسن و بیماری که شاید در گذشته دنبال جایی بودند که روی آن بنشینند، اکنون می توانند برای دریافت صندلی به کفشداری های 1، 2، 5، 9، 10، 14، 17، 19 و 20 مراجعه کنند.
در بخش خدمات کتب انوار نیز خدماتی از قبیل توزیع پلاستیک، شست و شوی قفسه های انوار، تهیه، توزیع و تنظیم قرآن ها، کتب ادعیه و مفاتیح الجنان، صحافی کتب شامل کنترل و جلدکنی، کنترل کیفیت صحافی، جداکردن جلدهای فرسوده، بازنگری اوراق و فرسودگی برگههای کتاب، مرتب کردن و صفحه گذاری صورت می گیرد.
فعالیت 29 کفشداری
کفشداران افتخاری حضرت رضا(علیه السلام) در 29 کفشداری به زائران امام مهربانی ها ارائه خدمات میکنند و 2258 کفشدار با حکم کفشدار تشرفی یا افتخاری در هشت کشیک 24 ساعته و 16 شیفت 12 ساعته مشغول خدمت هستند.
رافتی که بال میگستراند
کفشداران بارگاه منور رضوی با هماهنگی ستاد دیه استان، همه ساله در ایام میلاد با سعادت امام رضا(ع) زمینه آزادی تعدادی از زندانیان جرایم غیرعمد را فراهم می کنند و طی مراسمی که با عنوان ضامن آهو در ندامتگاه مرکزی مشهد برگزار میشود، آنان به آغوش خانوادههایشان بازمیگردند.
در شبهای ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) و حضرت امام رضا(ع) کفشدارن حرم مطهر همراه با سایر خدمه، در میدان شهدا حضور پیدا کرده و با شاخه گلهایی در دست، برای عرض تبریک به ساحت مقدس ثامن الحجج(ع) به سمت حرم مطهر حرکت می کنند.
حضور در مدارس استثنایی و مراکز توانبخشی، عیادت از بیماران در بیمارستانهای خراسان، ارسال بسته های متبرک با متن تبریک ولادت حضرت رضا(ع) به ادارات، ارگانها و تشکلهای کشوری و دعوت از دانش آموزان بی بضاعت سایر استانهای کشور که تاکنون توفیق تشرف به حرم مطهر را نداشتهاند از اقداماتی است که کفشدران بارگاه ملکوتی حضرت ثامن الحجج(ع) در ایام میلاد ولی نعمتشان انجام می دهند.
نیروهای افتخاری اداره امور کفشداران در ایام شهادت حضرت نیز برنامه های ویژه ای برای استقبال و اسکان زائران پیاده دارند و در ایستگاه جواد الائمه(ع) واقع در ملک آباد و ایستگاه امام حسن مجتبی(ع) واقع در کیلومتر 14 قوچان از یکصد هزار زائر پیاده حضرت رضا(ع) پذیرایی میکنند.
گزارشگر: آزیتا ذکاء
منبع :http://news.aqr.ir/