احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

 برخی سقاخانه‌‌ها دائمی بودند و بعضی دیگر در زمان‌های خاص به ویژه ایام عزاداری محرم برپا می ‌شدند. شب ها برای مشخص کردن مکان سقاخانه، در اطراف آن شمع‌هایی روشن می‌کردند.
سقاخانه معروف به اسماعیل طلایی که بانی آن اسماعیل سنگسری از فرماندهان فتحعلی شاه بود، در مرکز صحن عتیق حرم مطهر حضرت رضا(ع) واقع در صحن انقلاب فعلی و روبه‌روی پنجره فولاد، از قدیمی‌ترین و مشهورترین سقاخانه ها است. سنگ بنای این سقاخانه با ظرفیت سه کُر آب به دستور نادرشاه افشار از هرات آورده شد و اسماعیل خان، بهای روکش طلای آن را پرداخت.
تا همین چند سال گذشته، برای آب نوشیدن از این سقاخانه، زوار کاسه های برنجی طلایی رنگ سقاخانه را زیر شیر آب می گرفتند و بعد از گفتن بسم الله، به نیت تبرک و شفا، آب را سر می کشیدند. ولی چند سالی است که به منظور حفظ بهداشت و سلامت زائران محترم لیوان های یک بار مصرف، جای ظروف برنجی آبخوری های حرم رضوی را گرفته و برای سهولت دسترسی زائران به آب، شیرهای آب هوشمند شده است. اما هنوز رسم همیشگی بسم الله گفتن قبل از نوشیدن آب به نیت تبرک و تیمن در بین زائران وجود دارد.

فقط آب لوله کشی
رئیس اداره خدمات عمومی اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی درباره شیوه تأمین آب مصرفی حرم رضوی توضیح داد: «گاهی اوقات، عنوان می شود که آب مصرفی حرم از چاه داخل حرم برداشت می شود. اما این طور نیست. در گذشته آب سقاخانه اسماعیل طلایی از طریق چشمه‌ ای به نام چشمه گیلاس در فاصله ۴۸ کیلومتری مشهد امروز تأمین می ‌شد.
 اما حالا تمام آب مصرفی آبخوری ها، پاشویه ها، وضوخانه ها، سرویس های بهداشتی، دفاتر، آسایشگاه ها و... در حرم مطهر رضوی از آب لوله کشی شهری تأمین می شود.» این آب توسط اداره آب و فاضلاب مشهد تأمین و توسط مرکز بهداشت ثامن و نیز بخش بهداشت حرم مطهر کنترل ونظارت می شود.

خنک و گوارا
خسته و گرما زده از آفتاب تابستان، کنار آبخوری حرم می رسی تا عطشت را فرو بنشانی. با آبی که خنکا و گوارایی آن از میهمان نوازی صاحبخانه مهربانش می گوید. آبی که انگار سرچشمه ای بهشتی دارد.
محمدرضا سبزعلی با بیان اینکه در تابستان سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا(ع) توسط سیستم سرمایشی، آب سرد و گوارایی را در آبخوری ها در اختیار زائران قرار می دهد، ادامه داد: «تأمین و توزیع یخ مصرفی در مراسم و مناسبت‌ها و نیاز آسایشگاه ها و دفاتر در ایام گرم سال، با توجه به اعلام نیاز انجام می شود.
در برگزاری مراسم خاص و جلساتی که به مناسبت های مختلف در رواق ها برگزار می‌شود، از جمله شب‌های مبارک قدر و ضیافت اکرام رضوی درماه مبارک رمضان آب بطری شده با درجه حرارت مناسب تأمین و توزیع می شود .»

بهداشت آب
با وجود گرایش به استفاده از آب‌های معدنی به دلیل ترس از آلودگی، آب آشامیدنی روضه منوره امام هشتم(ع)، از قدیم تا حال حاضر، سالم و فارغ از ذره‌ای آلودگی بوده است. علت این توفیق را می توان در صحبت های رئیس اداره خدمات عمومی اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی یافت.
سبزعلی با بیان این مطلب که بهداشت آب موضوعی بسیار مهم در بهداشت عمومی و مدیریت سلامت و مورد تأیید مسئولان عالی آستان قدس رضوی است، گفت: «بخش بهداشت به منظور تشخیص به موقع هر گونه تغییر در کیفیت آب آشامیدنی و اطمینان از صحت و سلامت آب، میزان کلر باقی مانده و PH در شیرهای برداشت آب را روزانه آزمایش و در صورت مغایرت با استانداردها، موضوع را بلافاصله از طریق مراکز بهداشتی و سازمان آبفا پیگیری می‌کند. سنجش میزان کلر باقیمانده در شیرهای برداشت آب در حوزه اماکن متبرکه سالانه افزون بر 600 مورد(به طور متوسط روزی دو بار) است.

نظارت بر نظافت
سبزعلی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نظارت بر سقاخانه ها و آلکوباندها و تهیه ابزار کار و مواد لازم(به صورت دوره ای و برنامه زمان بندی) توسط اداره خدمات عمومی اماکن متبرکه، عنوان می‌کند: «نظارت بر امور مربوط به جایگاه آبخوری(سقاخانه) در صحن‌های مقدس و دستگاه‌های آبسردکن در رینگ ها و دوربرگردان ها از جمله تأمین لیوان، تنظیف جالیوانی‌ها، تاکید بر استفاده از روپوش سفید و دستکش یک بار مصرف و داشتن کارت سلامت برای نیروهای مشغول به کار در آبخوری ها و لیوان گذاری در جالیوانی ها به شیوه مطلوب و جمع آوری ضایعات و انتقال به محل دپو، همه روزه از نظر فنی و نظافتی مورد توجه این مجموعه است.»

مصرف روزانه 250 هزار لیوان
در آبخوری های حرم با این وسعت و خیل جمعیت زائر، روزی چند لیوان مصرف می شود؟ شاید وقتی کنار یکی از آبخوری های حرم ایستاده باشید، این سوال ذهنتان را مشغول کرده باشد. محمدرضا سبزعلی، با اشاره به مصرف روزانه حدود 250 هزار عدد لیوان یک بار مصرف در ایام عادی و حدود 600 هزار عدد لیوان یک بار مصرف در ایام پیک در آبخوری های حرم مطهر، می‌گوید: «از جمله اقدامات مستمر اداره خدمات عمومی، جمع آوری ضایعات لیوان به صورت شبانه روزی و انتقال به جایگاه مخصوص در حاشیه حرم مطهر و سپس انتقال ضایعات به خارج از حوزه اماکن متبرکه است.»

به یاد لب های تشنه حسین(ع)
بسیارند زائرانی که برای روشنی قلب و روحشان از این آب نوشیده اند. بسیارند آن هایی که با دلی صاف، جرعه ای آب از سقاخانه حرم امام رضا(ع) به نیت شفای بیمار و تبرک به شهر خود برده اند. زائرانی نذر روشنایی اطراف سقاخانه و تامین لیوان های آب کرده اند.
کسانی هنوز به یاد لب های تشنه حسین و مشک سقای کربلا و گلوی خشک شهید شش ماهه عاشورا، در حرم امام رضا(ع) آب را با بغض و اشک می نوشند و قصه عاشقی زوار و این جرعه های متبرک، همچنان ادامه دارد.

گزارشگر: زینب رمضانی خلانلو

منبع : http://news.aqr.ir/