گزارشی از مراسم اعتکاف ایامالبیض در مسجد گوهرشاد حرم مطهر رضوی؛
شرکت در مراسم اعتکاف مسجد گوهرشاد، از قم راهی مشهد شده بود، تا زیبایی خدا را در اردویی معنوی و در روزهای با صفای ماه رجب به نظاره بنشیند و با خدای خود، از ناگفتهها و درددلهای کهنه بگوید، در مسجدی فیروزهای در قلب حرم که مأمن دل شکستگان و پل ارتباط با خدا است.
برای اعتکاف؛ بهانهای جهت خلوت کردن و راز و نیاز با خالق یگانه، چه مکانی بهتر از مسجد گوهرشاد که به دلیل همجواری با مضجع شریف ثامنالحجج(ع) عظمتی مانند جایگاه مسجدالنبی(ص)، مسجدالحرام، کوفه و سهله یافته است.
برای آشنایی با آیین و سنت دیرینه اعتکاف و دلدادگی زائران و مجاوران رضوی کافی است چند سطر مقابل رویتان را بخوانید:
دوره صفویه؛ احیاگر سنت اعتکاف
اعتکاف زیباترین صحنه بندگی را به نمایش میگذارد، معتکف با عزلت گزیدن در خلوتگاه دل، به پروراندن شجره طیبه نفس بر میآید. اعتکاف نمادی از اعمال عبادی همچون روزه، نماز، ذکر، توسل، دعا و قرائت قرآن است.
اگر بخواهیم به جستوجوی پیشینیه سنت اعتکاف در طول تاریخ کشورمان بپردازیم، طبق اسناد موجود این سنت الهی توسط عالمان ربانی دوران صفویه، شیخ بهایی و شیخ لطفالله میسی در دو پایتخت صفویه، یعنی اصفهان و قزوین احیا و انجام گرفت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی برپایی این سنت رسول خدا(ص) با شور و هیجان بیشتری جان گرفت. در بسیاری از مساجد جامع شهرها در روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه پرفیض رجب، مراسم اعتکاف برپا میشود.
احکام اعتکاف
هیچ گاه نمیتوان زمانها و مکانها را یکسان دانست، برخی زمانها و مکانها ارزشمند و دارای قداست هستند. ماه رجب از آن جمله ماههای پر خیر و برکت است که خدای تبارک و تعالی بشارت پذیرش توبه و استغفار را به بندگان خویش عنایت کرده است. اعتکاف مانند سایر عبادات با نیت و قصد قربت همراه بوده و باید به دور از هرگونه ریا و خودنمایى و قصد غیر الهى باشد، معتکف باید روزها را روزه بدارد و از هر کارى که روزه را باطل مىکند، پرهیز کند، زیرا هر چه روزه را باطل کند اعتکاف را نیز باطل خواهد کرد.
مسجد گوهرشاد؛ میزبان معتکفان آقا
هر ساله خیل عظیم زائران و مجاوران در استقبال از مراسم اعتکاف، مسئولان و مدیران آستان قدس رضوی را به یک برنامهریزی منظم و منسجم میطلبد. غلامرضا بافنده، دبیر طرح و برنامه حوزه اماکن متبرکه آستان قدس رضوی از حضور بینظیر زائران و مجاوران رضوی سخن میگوید: «هر ساله مراسم اعتکاف در این مسجد با تعداد 4 هزار و 200 الی 5 هزار معتکف برگزار میشد. ولی اکنون دو سال است که به خاطر تعمیرات مسجد گوهرشاد، نتوانستیم پذیرای بانوان در مراسم معنوی اعتکاف باشیم. سال گذشته این مراسم در دو شبستان با حضور بیش از 200 نفر برپا شد و امسال با اضافه شدن ایوانهای مقصوره، شمالی و رواق دارالسیاده میزبان معتکفانی با تعداد هزار و 172 نفر خواهیم بود.»
در سالهای نخست دهه 60 مراسم اعتکاف با حضور افراد انگشتشماری در مسجد گوهرشاد برگزار میشد. با مدیریت شایسته مدیران این بارگاه منور، ثبت نام در این مراسم معنوی از سال 85 با استقبال پرشور جوانان به دو صورت اینترنتی و پیامکی برگزار میشود. بافنده در این باره میگوید: «برای مراسم اعتکاف امسال 12 هزار و 277 متقاضی ثبتنام کردند که از این تعداد، هزار و 172 نفر معتکف خواهند شد.»
میهمانان این سفر معنوی از بست شیخ طوسی وارد حرم مطهر شده و با استقرار در رواق غدیر کارت مراسم اعتکاف به آنها داده میشود، وردی های امانات در این مکان تعبیه شده و وسایل ممنوع آنها به امانت گرفته میشود. دبیر طرح و برنامه حوزه اماکن متبرکه آستان قدس رضوی در تشریح حضور و پذیرش معتکفان میافزاید: «معتکفان چهارشنبه، یکم اردیبهشت ماه، مصادف با 12 رجب، ساعت 23 در حرم مطهر حضور مییابند و پس از دریافت کارت به صحن قدس هدایت شده و به آنها بسته فرهنگی و دعوتنامههای سحر و افطار داده خواهد شد.»
استقبال زائران غیرایرانی از مراسم باشکوه اعتکاف مسجد گوهرشاد بینظیر است. بافنده در این باره میگوید: «90 درصد متقاضیان اعتکاف امسال از استان خراسان رضوی هستند که از شهرستانهای استان میتوان به نیشابور، اسفراین، شیروان و... اشاره کرد و همچنین 10 درصد متقاضیان را پس از ایران، افغانستان، پاکستان، عراق و سایر کشورها به خود اختصاص دادهاند.»
حضور اساتید معتکف
بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) فضای معنوی و بوی بهشت را به ارمغان میآورد و انگیزه افراد را برای عبادت و استغفار فراهم میسازد. حجتالاسلام والمسلمین سیدجلال حسینی، معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی در این باره میگوید: «قبل از ورود به مسجد، بسته فرهنگی حاوی یک جلد کتاب آستان بندگی، یک جلد کتاب مدیریت زمان، صحیفه سجادیه، مهر، جانماز، تسبیح، سیدی سخنرانیهای منتخب حرم، نبات و نمک متبرک اهدا میشود.»
برگزاری جلسات سخنرانی، حلقههای معرفت و کارگاههای نگرش سیستمی به دین از جمله برنامههایی است که در طول سه روز در نظر گرفته شده است، حجتالاسلام والمسلمین حسینی در تشریح برنامههای فرهنگی حرم در مراسم اعتکاف، میگوید: «برگزاری 66 حلقه معرفت با حضور 10 استاد معتکف، برگزاری 6 جلسه کارگاه نگرش سیستمی به دین، برگزاری جلسات سخنرانی با حضور اساتید برجسته کشوری همچون حججاسلام والمسلمین سیدحسین حسینی قمی، محسن قرائتی، مهدی ماندگاری، محمدجواد حاج علی اکبری و حبیبالله فرحزاد پیشبینی شده است و امیر عارف و مهدی سماواتی در قرائت مناجات خوانی و ابراهیم احمدی در قرائت زیارت امین الله معتکفان را به فیض میرسانند.»
برگزاری مراسم اعتکاف در مساجد وابسته به آستان قدس رضوی حرکتی زیبا است که امسال برای نخستین بار پذیرای علاقهمندان بسیاری است و به گفته حجتالاسلام والمسلمین حسینی، مساجد ملاهاشم، خواجهربیع، مصلی، امام رضا(ع) و صدیقیها میزبان 640 معتکف است.
همچنین برای اولین بار در مساجد وابسته به آستان قدس رضوی، مساجد استان خراسان رضوی و مساجد استانها و شهرستانهای موقوفهدار نیز بسته فرهنگی حرم مطهر توزیع میشود به طوری که طبق گفتههای معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی حدود 30 هزار بسته در بین معتکفان مساجد دیگر شهرها و استانها اهدا خواهد شد.
دیگر اقدام خداپسندانه معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی، برگزاری مراسم اعتکاف ویژه خانوادههای معظم شهدای مدافع حرم حضرت زینب(س) در مسجد صدیقیهای مشهد است. حجتالاسلام والمسلمین حسینی، بیان سخنرانی، قرائت قرآن، برگزاری حلقههای معرفت، پاسخگویی به سوالات شرعی و مراسم امداوود را از جمله برنامههای فرهنگی برای معتکفان این مسجد برشمرد.
15 رجب پایان این سفر معنوی سه روزه است. حجتالاسلام والمسلمین حسینی در تشریح مراسم اعتکاف میگوید: «ابتدای این مراسم سورههای انعام، إسرا، کهف، لقمان، یس، صافات، فصلت، شوری، دخان، فتح، واقعه، ملک، انشقاق توسط قاریان و حافظان برجسته کشوری و بینالمللی همچون رضا عابدینزاده، مهدی حسنی، سیدعلی مومنیان، مهدی محمدزاده، سعید قرهداشی، رضا گلشاهی، جواد سلیمانی، حججالاسلام مهدی شجاع، محمود محمدینیا و محمدمهدی رجبی قرائت میشود و مراسم امداوود توسط ذاکر اهل بیت(ع)، مهدی سماواتی ادامه مییابد و با مراسم وداع معتکفان توسط مداحانی چون علی خوشچهره، امیر عارف و ابوطالب خالق پور پایان خواهد گرفت.
سخن آخر ....
اعتکاف جلوهای از بندگی است که با انجام هر کدام از اعمال عبادی نیازی از ما را برطرف میسازد. روزه؛ پالایشگاه خلوص و نماز؛ زدودن غفلت از روان است. روزه تجلی نور خدا در قلب را به همراه دارد که باعث آزادی بنده از زندان نفس و رجعت به معبود می شود.
گزارشگر: آزیتا ذکاء
منبع :http://news.aqr.ir/