احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

‌اکنون شش قرن از قدمت این مسجد می‌گذرد و افراد بسیاری در این مکان با قرآن و آموزه‌های آن آشنا شده‌اند. در آستانه برگزاری کنگره جهانی گوهرشاد آستان‌نیوز سعی دارد با معرفی بزرگان، اساتید، قاریان، جلسات و فعالیت‌های قرآنی مسجد گوهرشاد، گوشه‌ای از نیک‌اندیشی‌های این بانوی بزرگ واقف را به نمایش بگذارد.

صفه؛ سنت دیرینه قرآن‌خوانی
همنشینی با قرآن و عترت از دیرباز دوستداران اهل‌بیت(ع) را وادار می‌کرد وقف‌هایی به ثبت برسانند تا طبق فرمایش رسول مکرم اسلام(ص) با قرآن در جوار عترت مأنوس باشند. «امام وردیخان بیات‌مختاری» یکی از مردم دیار مشهدالرضا(ع) بود که بیش از یک قرن پیش وقف ‌کرد خادمان حفاظ در محلی به نام رواق توحیدخانه دور هم جمع شوند و هر صبح و شام قرآن تلاوت کنند. در کنار آن 12 بند توسل خواجه نصیرالدین طوسی را با صدای خوش قرائت کرده و ثواب آن را هدیه به ارواح پاک ائمه اطهار(ع) نمایند.‌ بعدها انجام مراسم قرآن‌خوانی صفه در نزدیکترین مکان به روضه منوره یعنی رواق دارالحفاظ که در گذشته سوابق برپایی این‌گونه مراسم را داشت، انتقال می‌یابد. چند سال قبل به دلیل شلوغی این مکان، این مراسم به رواق دارالسلام منتقل شد.

عرب؛ استادالاساتید مشهد
سفرهای زیادی به هند، تبت و کشورهای عربی داشت و یک سفر نیز به ایران و مشهدالرضا(ع) آمد و با استقبال بی‌نظیر کسبه کوچه پس کوچه‌های حرم مطهر ثامن‌الحجج(ع) رو به رو شد. میرزامحمد امینی‌مقدم یکی از تجار مشهد از او خواست در این شهر بماند و در جوار امام رضا(ع) آموزش قرآن مردم ستمدیده را به دست گیرد. سیدمحمد عرب زعفرانیه متولد زعفرانیه روستایی نزدیکی‌ شهر بغداد در سال 1320 به مشهد آمد و در دیار غریب‌الغربا در محله‌ای نزدیک حرم مطهر سکنی گزید. شبستان نهاوندی میزبان جلسات استاد مرحوم سیدمحمد عرب بود. از این شبستان افرادی بیرون آمدند که در زمان خود از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند.
ملاعباس قاری، شیخ ابراهیم ملاصفا، سیدحسن حافظیان، علیرضا توسلی خیاط، مهدی شجریان، جعفر غفوریان، سیدجعفر طباطبائی و سیدمحمدرضا تجویدی از جمله شاگردان استاد عرب بودند. همچنین محمدحسن بیوکی معروف به رضوان، کاشی‌کار آستان قدس رضوی یکی دیگر از شاگردان مرحوم عرب بود که در زمان خویش بیش از 70 جلسه را در سطح شهر مشهد دایر کرد. اولین جلسه را خودش اداره می‌کرد و از بعد وفاتش در دهم آذر سال 63، شاگردش، غلامعلی زحمتکش این جلسه را مدیریت می‌کند.

دارالحفاظ؛ محفل رویش تالیان وحی
سال 1340 استاد عرب دار فانی را وداع گفت و پیکر او در صحن آزادی آرام گرفت. پرچمداری جلسه‌اش به دست شاگردش سیدحسن حافظیان افتاد و این سید بزرگوار علاوه بر انتقال جلسه مرحوم عرب به رواق دارالحفاظ، در مراسم صفه به عنوان صدرالحفاظ آستان قدس رضوی منصوب شد. پس از وفات وی اکنون صدرالحفاظ این مراسم سیدمرتضی سادات فاطمی، قاری برجسته کشورمان است.

اوحدی؛ شناسنامه فن قرائت عرب در ایران
سبک آموزشی که مرحوم سیدمحمد عرب ابداع کرد، نغمات شیر و شکر، افشاری، مولودی، راج هند و مصری بود. با ورود خانواده شیخ علی خراسانی پدر مرحوم محمدعلی اوحدی به مشهد این سبک از رونق ‌افتاد و سبک جدیدی با لحن عرب از این مسجد تاریخی کلید خورد. مشهد را قطب فعالیت‌های قرآنی می‌شناسند ولی عجیب اینکه اشخاص قرآنی بسیاری در این شهر گمنام زیستند. مرحوم اوحدی 11 سالگی با شنیدن تلاوت دو قاری برجسته مصر «ابوالعینین شعیشع» و «عبدالفتاح شعشاعی» علاقه‌مند به فراگیری قرآن شد و از محضر اساتید بزرگ مصر کسب فیض کرد. با عزیمت به مشهد نوار کاستی از مرحوم عبدالباسط عبدالصمد را به ایران ‌آورد.
با پخش صدای عبدالباسط از رادیو مردم کم‌کم علاقه‌مند به صدای شیوا و زیبای او شدند. بنیانگذار فن قرائت قاریان مصری به فرمایش رهبر معظم انقلاب که آن زمان رئیس جمهور کشور بودند، ماموریت یافت قاریان مصری را به ایران دعوت کند. تسلط بر قرائت‌های هفت‌گانه استاد اوحدی ویژگی بود که او را از دیگر اساتید کشورمان متمایز می‌کرد. طوری که سال ۱۳۸۸ رئیس جمهور وقت به عنوان خادم برگزیده قرآن کشور از او تجلیل کرد. این استاد قرآن، قاری و موذن حرم مطهر هم بود و شاگردان بسیاری را تربیت کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به هاشم روغنی و جواد پناهی اشاره داشت که هر دو از قاریان به نام و بین‌المللی هستند و تلاوت و اذان قرآن حرم مطهر را بر عهده دارند.

عابدزاده؛ احیاگر قرآن در دوران پهلوی
مشهد تنها مهد رشد شخصیت‌ها و فعالیت‌های قرآنی نیست. بلکه خیران قرآنی نیز در این شهر مقدس گام‌های بلندی برداشتند که هنوز آثار آن را در گوشه‌گوشه حرم مطهر شمس‌الشموس و کوچه پس کوچه‌های مشهد می‌توان دید. برخی از شاگردان مدارس خیر قرآنی مرحوم علی‌اصغر عابدزاده اکنون از شخصیت‌های بزرگ کشوری هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد اشاره کرد. ایشان در مدرسه عسکریه مرحوم عابدزاده واقع در خیابان نواب صفوی تحصیل می‌کرد. 12 مدرسه با رویکرد قرآنی همچون صدفی، مضجع شریف ثامن‌الحجج(ع) را در بر گرفتند و با نور قرآن در نگین عترت به قلب مردم ستمدیده دولت پهلوی درخشیدند و دل آن‌ها را به عطر کلام وحی آراستند. مرحوم عابدزاده، با ساخت 12 بنا به نام ائمه‌معصومین(ع) رشد چشم‌گیری در برگزاری محافل انس با قرآن مسجد گوهرشاد داشت.
این خیر قرآنی هر سال ماه مبارک رمضان، دانش‌آموزان مدارس جوادیه، عسکریه، نقویه، کاظمیه، سجادیه و علویه را از چهار سوی حرم در قالب راهپیمایی روانه مضجع شریف ثامن‌الحجج(ع) می‌کرد و جلسه باشکوهی را در این مسجد با استادی محمدحسن تقی‌زاده را می‌انداخت و هر کدام از شاگردانش که صوت زیبایی داشت به تلاوت قرآن می‌پرداخت.

همراه با اداره علوم قرآنی
سال‌های طاغوت پشت سر گذاشته شد و انقلابی پا گرفت که نقش قرآن در آن پررنگ بود. مدیریت داخلی مسجد گوهرشاد با دستور رهبر معظم انقلاب در 14 دی‌ سال 68 به آستان قدس رضوی سپرده شد تا فعالیت‌های قرآنی حرم مطهر و مسجد گوهرشاد فراتر از رواق دارالحفاظ و شبستان نهاوندی برگزار گردد. پنجم بهمن‌ سال 76 پایگاهی قرآنی برای فعالیت‌های قرآنی در حرم مطهر شکل ‌گرفت. اداره علوم قرآنی آستان قدس رضوی در بخش‌های آموزشی، تبلیغی و ترویجی در راستای نشر فرهنگ قرآن و عترت فعال گام برمی‌دارد.
همه بخش‌های این اداره در جای‌جای حرم مطهر میزبان زائران و مجاوران است. مسجد گوهرشاد یکی از مکان‌های برگزاری محافل قرآنی است که در ایوان مقصوره‌اش محافل باشکوه انس با قرآن برگزار می‌شود و رواق دارالحفاظ آن با سابقه دیرینه‌ در برگزاری جلسات قرآن میزبان زائران و مجاوران قرآن‌دوست است. سال‌ها از بنای مسجد زیبا و شکوهمند گوهرشاد می‌گذرد و هنوز از پس قرن‌ها نوای ملکوتی قرآن، هر صبح و شام فضایش را پر می‌کند تا روح واقفه نیکوکار آن بانو گوهرشاد، قرین رحمت و آرامش ‌شود.
 

گزارشگر: آزیتا ذکاء

منبع : http://news.aqr.ir/