احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

در تمامی خدمات‎های مورد نیاز زائران، خادمان بارگاه نورانی حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در نهایت ادب و به صورتی کاملا منظم در محل خدمتی خود حاضر و وظایف محوله را با درایتی خاص به سرانجام می‎رسانند. خدمت کفشداری در حرم مطهر از خدمت‎های سنتی و پنجگانه این حرم مقدس به شمار می‎رود که از دیرباز وجود داشته و در سالیان دراز دستخوش تغییرات زیادی شده است، باید بدانیم امروزه کفشداران حرم مطهر رضوی علاوه بر تحویل و نگهداری از کفش‎های زائران و مجاوران وظایف دیگری نیز به عهده دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

خادمان اداره کفشداری
خدمت کفشداری در حرم مطهر رضوی بیشترین خادم را در اختیار دارد، باید گفت بیش از5 هزار نفر در این خدمت به صورت 24 ساعته و در کشیک‎های 8، 12 و 24 ساعته خدمت می‎کنند، از این تعداد 700 نفر کفشدار ، 1700 نفر انواریار و خدمتیار کتب انوار، 50 نفر خادمیار آیینه رضوان، 250 نفر بخش صحافی کتب و 2500 نفر در کفشداری برادران مشغول خدمت‌رسانی به زائران و مجاوران هستند.

بخش‌‏های مختلف اداره کفشداری
خدمت کفشداری حرم مطهر رضوی بخش‏های متفاوتی دارد که یکی از زیر مجموعه های آن بخش کتب انوار است، کتب انوارهمان کتاب‎های ادعیه است که در جای جای حرم اماکن متبرکه رضوی و حتی در مناسبت‎های ویژه در خارج از حریم حرم نیز یافت می‎شود، آیا هیچ وقت این سوال برای شما پیش نیامده که چگونه این کتاب‎ها همیشه سالم و نو به نظر می رسند؟ یا چطور هیچوقت با وجود خیل عظیم زائران این کتاب‎ها تمام نمی‎شود؟

انواریاران و خدمتیاران کتب انوار
یکی از زیر مجموعه‎های اداره کفشداری، بخش کتب انوار است که به انواریاران نیز معروف هستند، این بخش نیز دو مسئولیت را به عهده گرفت، یکی رسیدگی به وضعیت کتب ادعیه در صحن‎‏ها و رواق‎های حرم مطهر رضوی و دیگری صحافی این کتب که به دلیل استفاده زیاد نیاز به مرمت و بازسازی دارند و به همین دلیل خدمتی دیگر به نام صحافی کتب انوار در 14 فروردین سال 1390 تاسیس شد.
باید در نظر داشت خدمت انواریاری در گذشته وجود داشت و به دلیل گستردگی اماکن متبرکه و نیاز روزافزون زائران به این بخش حوزه خدمتیاری در بخش کتب انوار، علاوه بر انواریاران پیشکسوت و قدیمی به زیرمجموعه اداره کفشداری اضافه شد که وظایف نیز با اولویت انواریاران قدیمی و پیشکسوت به گونه‏ای تقسیم شد که انواریاران در رواق‌‎های مرکزی و خدمتیاران کتب انوار درسایر رواق‏‌های حرم مطهر رضوی، تامین، تنظیف قفسه‌‏ها و تنظیم کتب انوار را به عهده دارند.
بخش کتب انوار علاوه بر تامین و تنظیم کتب انوار و همچنین تنظیف قفسه‏‌های این کتاب‏ها، وظایف دیگری نیز به عهده دارد، توزیع پلاستیک در ورودی رواق‎ها و صحن‏‌های مفروش شده که در هنگام برگزاری نمازهای یومیه و مراسم ویژه مثل شب های قدر و ایام ولادت و شهادت حضرت رضا(ع) بین 40 تا 250 پست در سراسر حرم مطهر ایجاد می‎شود از جمله این وظایف است، همچنین می‌‏توان به تحویل و مدیریت صندلی‎های تاشو در رواق‎ها و صحن‏های حرم مطهر رضوی اشاره کرد.

خادم‎یاران آیینه رضوان
شاید تا به حال اسم این خدمت را نشنیده باشید یا حتی خدمتشان را هم ندیده‎اید.
حتما تا به حال انگشتر نقره‏ داشته‎اید که هر چندوقت رنگ آن تغییر می‏‌کند و باید پرداخت شود، از آنجا که در حرم مطهر رضوی سازه‏های نقره‎ای و طلایی زیادی وجود دارد گروهی از خادمان که معمولا از بهترین‏‌های صنعت طلا و جواهر در شهر مشهد به‏ شمار می‌‏روند، غبارروبی و پرداخت این قطعات را به عهده دارند، پرداخت و جلادادن ضریح و مضجع مطهر حضرت رضا(ع)، درب‎های ورودی به رواق‎های مرکزی، پنجره‌‏های فولاد و نقره و ..... از جمله کارهایی است که این مجموعه خدمتی انجام می‏دهند.

مطالعه کتاب زائر
از ابتدای دوره جدید مدیریت آستان قدس رضوی، رواق‏هایی در حرم مطهر رضوی برای استراحت شبانه زائران درنظر گرفته شد که با توجه به حضور چندساعته زائران در این مکان مقدس علاوه بر کتب ادعیه، کتاب‏های مذهبی و معرفتی دیگری نیز در این اماکن تعبیه شد. در این رواق‌ها، کتاب‌هایی معرفتی چون کتابچه‌های رهنما و مجموعه پرسمان، برای مطالعه زائران در قفسه کتب انوار چیدمان شده‌ است. این طرح با همکاری معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی اجرا شده است و کتاب‏ها از معاونت به بخش خدمات کتب انوار تحویل داده‌ شده و پس ازمدتی، تعویض وجایگزین خواهند شد.  

خدمتی مکانیزه
با توجه به محدودیت فضاهای کفشداری و نیز تردد زائر در اماکن متبرکه، خدمت پلاستیک برای کفش زائر ایجاد شده و به علت بالابردن سرعت خدمت رسانی، علاوه بر استفاده از نیروی انسانی به‌تازگی دستگاه‌های پلاستیک رولی به خدمات این بخش افزوده شده ‌است. 14 دستگاه پلاستیک رولی پس از آنکه پلاستیک ها دسته‌گذاری شد، آماده خدمت‌رسانی به زائران است که با توجه به استقبال از استفاده آن به تعداد 50 عدد خواهد رسید تا نیاز زائر هرچه بهتر وسریعتر برآورده شود.
 

گزارشگر: سجاد حق‌پناه