سردار شهید حسن باقری که از طراحان عملیات بیت المقدس در سال ۶۱ بود نکاتی را در خصوص این عملیات بیان کرده است.
عقیق:سردار شهید حسن باقری (غلامحسین افشردی) از جمله سرداران شهید دوران دفاع مقدس است که در مدت حضور کم خود در جبهه های نبرد معادلات جنگ را به نفع ایران، عوض کرد.او در 28 ماه عمر پرحاصل خود در جنگ تحمیلی، از اول مهر 1359 و ورود به خوزستان تا نهم بهمن 1361 روز شهادتش در فکه، علاوه بر طراحی و اجرای عملیات مهم، با شناخت دقیق از دشمن و تسلطی که بر منطقه جغرافیایی جنگ و تغییرات حاصل از آن داشت، به تشکیل اطلاعات عملیات اهتمام ورزید و سپس با تسلط بر جبهه خودی و دشمن و تغییرات لحظه به لحظه آن، در تشکیل سازمان رزم، کادرسازی و تربیت فرماندهان تأثیرگذار و کارآمد نقش اساسی داشت.
وی در عملیات طریق‌القدس، در مقام معاون فرماندهی عملیات نقش بسزایی در پیشبرد عملیات داشت. در عملیات فتح‌المبین و بیت‌المقدس هم فرمانده قرارگاه نصر سپاه پاسداران بود. بعد از عملیات محرم، جانشین فرمانده یکان زمینی سپاه شد و تا زمان شهادت در سال 61 در همین سمت باقی ماند. شهید حسن باقری در نهم بهمن سال 61 در جریان شناسایی منطقه عملیاتی والفجر مقدماتی در فکه شمالی به همراه تعدادی از همرزمان خود به فیض شهادت نائل شد.
در نخستین ساعات روز دهم اردیبهشت 1361 عملیات بیت‌المقدس با رمز یا علی‌بن ابیطالب(ع) از سه محور( منطقه هویزه، منطقه اهواز، منطقه طاهری و عبور از رود کارون) آغاز شد.
در این عملیات 112 گردان از سپاه و 45 گردان از ارتش در چهار قرارگاه عملیاتی سازماندهی شدند تا به مصاف 200 گردان دشمن بروند. در مرحله اول عملیات، دو قرارگاه نصر و فتح با عبور از رودخانه کارون خود را به جاده اهوازـ خرمشهر رساندند و عراق، شدیدترین ضدحمله‌ها را اجرا کرد. در مرحله دوم که در شامگاه 16 اردیبهشت آغاز شد، نیروهای ایرانی از زید تا شمال شلمچه را آزاد کردند و در پی آن در 18 اردیبهشت تا طلائیه و کوشک پیشروی نمودند، اما هنوز خرمشهر آزاد نشده بود. مرحله سوم، در آخرین ساعات روز 20 اردیبهشت به اجرا درآمد ولی رزمندگان در اجرای مأموریت خود توفیق نیافتند.
بعد از پایان این مرحله نظر اکثر فرماندهان متوقف نمودن عملیات بود و هر کس گلایه‌ای می‌کرد، اما حسن باقری، معتقد بود که ما باید با همین بسیجی‌ها جنگ را پیش ببریم و تا خرمشهر را آزاد نکنیم از اینجا نخواهیم رفت. با صحبت‌های او نظر فرماندهان جنگ، تغییر کرد و عملیات، مجدداً از سر گرفته شد.
سرانجام، روز اول خرداد، ایرانی‌ها به خط دفاعی عراق در نهر خین حمله کردند و در پایان روز دوم خرداد، خرمشهر را محاصره نمودند. ارتش عراق غافلگیر شد و صبح سوم خرداد 1361 خرمشهر آزاد شد.
حسن باقری در گزارشی که مورخ 31 خرداد 1361 نوشته، اشتباهات عراق را اینگونه برشمرده است:
* عراق می‌توانست فرصت پیشروی نیروهای اسلام به داخل عراق را داده و سپس آنها را محاصره نموده و دور بزند اما دستپاچگی آشکار فرماندهی باعث شد از اتخاذ آسانترین تصمیمات باز بماند.
* فرماندهان عراقی جرأت کافی برای اتخاذ تصمیمات متهورانه را ندارند و اکثر تصمیمات و دستورات، مرکزی و بدون محاسبه است.
* یکی از نکات مهم، پایین بودن روحیه و عدم تمایل اکثر افسران، درجه‌داران و سربازان عراقی به جنگ بود که به نیروهای اسلام کمک شایانی کرد.
شهید باقری در پایان این گزارش به نقاط مثبت ایران در این عملیات بدین شرح اشاره کرده است:
* بالا بودن روحیه نیروهای اسلام.
* طرح منسجم و بسیار خوب تک نیروهای اسلام.
* مقاومت و پایداری نیروهای اسلام باعث شکست کلیه اقدامات عراق شد.
* شگفت‌ترین اقدام ایران در عملیات بیت‌المقدس، طرح حمله و محاصره نیروهای عراقی در منطقه قبل از پل احداثی برروی شط‌العرب بود که منجر به محروم نمودن نیروهای عراقی در استفاده از پل گردید.
شهید باقری در درفتر روز نوشت خود در خصوص آغاز عملیات بیت المقدس در دهم اردیبهشت ماه که به آزادسازی شهر خرمشهر در سوم خرداد 61 منجر شد, اینچنین نوشته است:
* محور اهوازـ خونین‌شهر: در وضعیت نیروهای دشمن تغییری حاصل نشد. دشمن ضمن تحکیم مواضع اشغالی مواضع خودی را زیر آتش قرار داد که به‌آتش آنها پاسخ لازم داده شد.
*محور دوکوهه: 4 دستگاه بلدوزر در جنوب روستای سیدحسن به‌طور فعال مشغول کار بودند. همچنین نفرات پیاده زیادی در امتداد خاکریز در جنوب روستای سیدحسن مشاهده شدند.
*محور ساچت(غرب طراح):
- 8 دستگاه تانک در جنوب‌شرقی روستای ساچت دیده شد.
- دشمن مشغول مستحکم کردن خاکریزی است که در این منطقه احداث کرده. 3 قبضه تیربار سنگین روی خاکریز قابل رؤیت بود.
- با همکاری برادران پاسدار و ارتشی، نیروهای دشمن 2 ساعت زیر آتش شدید قرار گرفتند که از تلفات و خسارات وارده اطلاع دقیقی در دست نیست.
- در وضعیت کلی دشمن تغییر عمده‌ای حاصل نشده است.
* محور اللّه‌اکبر: نیروهای دشمن در مواضع خود در اللّه‌اکبر و شحیطیه مستقر بودند و تغییری نداشته‌اند.
* محور دارخوین: تغییری در وضعیت نیروهای دشمن حاصل نشده است.
*محور محمدیه: در تاریخ 9/2/60 با دیده‌بانی برادران پاسدار و آتش توپخانه ارتش به یک دستگاه تانک خساراتی وارد آمد، یک دستگاه خودرو منهدم شد و 10 نفر از مزدوران عراقی کشته و زخمی شدند.
در تاریخ 10/2/60 با آتش نیروهای خودی تلفات و خسارات زیر به‌دشمن کافر وارد آمد:
- چند خودرو منهدم شد.
- یک انبار مهمات به‌آتش کشیده شد، به‌طوری که حدود 2 ساعت صدای انفجار شنیده می‌شد. همچنین نقل‌وانتقالات زیادی در این محور صورت گرفته که اکثراً در شب بوده است.
*متفرقه: گزارش‌های رسیده از وضعیت داخلی عراق حاکی است، نظام پوشالی صدام که با کمبود بودجه روبه‌روست، اقدام به‌‌وضع مالیات‌هایی کرده که چند نمونه ذکر میشود:
- قرار شده مالیات 5 ساله اتومبیل‌ها که سالیانه 20 دینار است، نقدی و یک‌جا توسط دولت دریافت شود.
- امسال اغلب مصری‌های مقیم عراق به‌علت جنگ اجازه اقامت خود را تمدید نکرده‌اند و هر کدام 100 دینار جریمه شده‌اند(هر دینار 25 تا 30 تومان است و تعداد مصریان بالغ بر یک میلیون نفر است).
-از لحاظ سوخت همچنان با کمبود گاز و نفت روبه‌رو هستند. برق به‌صورت محدود و طبق برنامه یک روز روشن و چند روز خاموش است.
-مزدوران صدام مراقبت شدیدی بر خانواده‌های ارتشی که به‌وسیله قوای جمهوری اسلامی ایران دستگیر شده‌اند، اعمال می‌کنند.
در اخبار واصله از بصره آمده است که مجاهدین عراقی مقیم بصره دست به‌‌عملیات چریکی زده‌اند. در عملیات انفجار و ترور علیه مزدوران رژیم دیکتاتوری در بغداد و بصره تعداد زیادی از خودفروختگان صدام کشته شدند. در این خبر آمده است که عملیات در شهرهای دیگر عراق جریان دارد و شب‌هنگام صدای شلیک مداوم شنیده میشود.
منبع:تسنیم
احمداسماعیلی کریزی/خراسان رضوی /مشهدمقدس
http://barrud.rasekhoonblog.com
/
http://barrudkariz.shblog.ir/
http://baghdasht1.blogfa.com/
