علت تلبیه(لبیک گفتن):

    یکی از شعار های بسیار زیبای مراسم حج وعمره وفریاد های برخاسته از عمق وجود حاضرین در این همایش بزرگ الهی تلبیه است، یعنی لبیک گفتن و پاسخ مثبت دادن  در جواب کسی که آنها را فراخوانی کرده  است وهر لبیک معادل دو مرتبه بلی گفتن است وشاید علت تکرار پاسخ ، این باشد که انسان سال های زیادی را  چشم به راه این دعوت بوده،و مدتها ئی را به انتظار چنین روزی سپری کرده است ،او بی صبرانه مشتاق ملاقات باپرودگار است ،همینکه صدای دعوت معبودش گوش دلش را نوازش می دهد ،همه شؤنات مادی را فراموش کرده،از خود بی خود شده، سر از پا نشناخته وبدون هیچ گونه تأملی ،می گوید : بلی،بلی، آمدم ،همانند مادر وپدری که فرزندی ، غایب، دارند ،ده سال ،بیست سال ،سی سال، ازوی بی خبرند ،آنی وکمتر ازآنی از یاد ونام اوغافل نیستند ، تجسم چهره او مونس ایام غربت پدروهمراه تنهائی  شبها ی مادر است ،  ذکر او زمزمه دعای نیمه شب آنان،هربادی که می وزد ودرب منزل به می خورد ،یا هرزنگی که به صدا درمی آید یاهر نامه ای که توسط پست چی می رسد ،دل آنهارا می لرزاند باخودمی گویند شاید فرزندمان باشد،  یعقوب وار اشک می ریزندودرفراق یوسف شان  صبر جمیل را پیشه خود قرار داده  و از رحمت خداوند مأیوس نیستند ،حالا ، در این  لحظات حساس که ، پدر ومادری دل شکسته وامید وار ، چشم به راه ، درمنزل باهم نشسته وتمامی فکر،وذکر آنها یاد ونام عزیزشان ، می باشد،یک مرتبه زنگ درب به صدا در آید ،مادر می پرسد ، کیه ،صدائی آشنا به گوشش می رسد ،منم ،مادر منم فرزندتان فلانی ،این پدر ومادر منتظرو مشتاق دیدار، چه حالی پیدا می کنند، به یقین ، چندین مرتبه پاسخ می دهند بلی ،بلی، بلی،بلی، آمدیم ، سراز پا نشناخته،هرچه در دست دارند بر زمین انداخته ،باسروپای برهنه، باسرعتی هرچه تمام خودرا جلو درب می رسانند،تامحبوب خود را ملاقات کرده وی را در آغوش محبت کشند وقدری آرامش یابند، بنابراین عاشقان ودلباختگان ملاقات با پرودگار سراسیمه به دیار حق شتافته همه مظاهر مادی را پشت سر گذاشته  وبه ندای ابراهیم اوباشعار خاص لبیک اللهم لبیک پاسخ مثبت می دهند. در این رابطه روایات متعدی وجود دارد،که به برخی از آن ها اشاره می شود ،راوی می گوید ،ازامام صادق( ع)در مورد علت تلبیه  سؤال کردم ، فرمودند(ع) : هنگامی که خدا وند به ابراهیم (ع) وحی کرد ، که در بین مردم اعلام کن برای ، حضور در مراسم حج ، پس ابراهیم ندا کرد واز تمامی اماکن صدای لبیک به ندای او بلند شد .  
  ودرروایت دیگری نیز راوی می گوید، ازامام اباالحسن( ع) در مورد  تلبیه وعلت آن  سؤال کردم فرمودند:مردم هنگامی که محرم می شوند ، خداوند آنهارا مورد خطاب قرار داده ومی فرماید :ای بندگان من هر آینه من  آتش جهنم بر شما  حرام  کردم همان طور که شما برای من محرم شده اید (وچیز هائی را بر خود حرام کرده اید) ، ومردم پاسخ می دهند : لبیک اللهم لبیک ، واین جواب مردم به ندای خداوند است .
دراین راستا، روایت دیگری  نیز که مشابه راوایات فوق است می گوید: از امام صادق( ع) سؤال کردم ، علت وجوب تلبیه  چیست ؟ فرمودند: به علت اینکه خداوند به ابراهیم( ع) دستور داد ،  انجام فریضه حج را به  مردم اعلان کن (وآنهارا به حج دعوت نما) پس از آن ابراهیم( ع) روی بلندی قرار گرفت ومردم را با صدای بلند دعوت کرد وفریاد خودش را به گوش همگان رساند ، واز همه جا به ندای او پاسخ دادند ( وپاسخ مردم لبیک اللهم لبیک بود.) 


تلبیه برخی از انبیاء
  هرچند تمامی پیامبران الهی و ا ئمه (ع) وحتی سایر اشخاص وافراد عادی در گفتن لبیک باهم اشتراک دارند لکن هریک از آنها بر مبنای موقعیت وبرداشت ودریافت خودش از مسائل ممکن است از تعابیر مختلف وگونا گونی استفاده نماید ،بنا بر این ،  از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمودند : موسی (ع) در حالی که بر شتر قرمز رنگی سوار بود  که  مهار آن از لیف خرما بود ودو عبای کوفی روی آن قرار داشت   از صفایح روحاء گذشت  ومی گفت : لبیک یاکریم لبیک . ویونس بن متی از صفایح عبور کرد ومی گفت : لبیک کشاف الکرب العظام لبیک . وعیسی بن مریم از صفایح روحاء عبور کرد ومی گفت : لبیک عبدک وابن امتک لبیک. وحضرت محمد (ص) از صفایح روحاء عبور کرد و می گفت : لبیک ذاالمعارج لبیک.    
 صفایح روحا ، مکانی میان مکه ومدینه که ، سی وشش، ویا چهل میل به مدینه است وگفته شده ،چون تبع پادشاه یمن ، از قتال اهل مدینه باز گشت آنجا استراحت کرد وآن مکان را روحاء نامید  واز پیامبر اسلام (ص) نقل شده است که فرمودند : این جا وادیی از وادی های بهشت است ، وموضع روحاء را صفاح  می نامند. 

منبع : کتاب حرمین شریفین نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی