عمليات مرصاد
عمليات مرصاد روز 5/5/1367 با رمز «يا صاحب الزمان (عجل‌الله تعالي وجه الشريف) ادركني» براي مقابله با حركت منافقين و بازپس‌گيري اشغال شده انجام گرفت.
در اين عمليات كه با فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب‌اسلامي و با پشتيباني هوا نيروز ارتش اجرا شد، رزمندگان از سه محور چهارزبر، جاده قلاجه و جاده اسلام آباد- پل دختر وارد عمل شدند و نيروهاي ضد انقلاب را تا پشت نوار مرزي عقب راند؛ اما قواي ارتش عراق، ارتفاعات مرزي را همچنان در اشغال خود نگه داشتند. در عمليات مرصاد، بيش از 120 دستگاه تانك، 400 دستگاه نفربر، 240 قبضه خمپاهره انداز 60 و 80 ميليمتري و 30 عراده توپ 106 ميليمتري دشمن منهدم شدند. همچنين بيش از 20 تيپ مشترك منافقين و ارتش عراق متلاشي شد و تعداد كشته و زخمي‌هاي دشمن از مرز 4800 تن گذشت. در اين عمليات، نزديك به 1000 قبضه آر. پي. جي 7، 700 قبضه تيربار كلاشينكوف، ده‌ها دستگاه خودرو، ده‌ها دستگاه تانك و نفربر، تعدادي تجهيزات پيشترفته الكترونيكي و مخابراتي و مقاديري اسناد درون گروهي منافقين به دست رزمندگان ايران افتاد.
شش روز پس از قبول قطعنامه توسط ايران و در شرايطي كه نيروهاي عراقي با زير پا گذاشتن توافقات ۵۹۸ مجددا به خرمشهر حمله كرده و تا آستانه تصرف آن پيش رفته بودند، سازمان مجاهدين عملياتي با نام فروغ جاويدان را آغاز كرد.
مسعود رجوي در شب آغاز عمليات گفت: «براساس تقسيمات انجام شده، ۴۸ ساعته به تهران خواهيم رسيد... كاري كه ما مي خواهيم انجام دهيم در حد توان و اشل يك ابرقدرت است؛ چون فقط يك ابرقدرت مي تواند كشوري را ظرف اين مدت تسخير كند... از پايگاه نوژه هم ترسي نداشته باشيد؛ هر سه ساعت به سه ساعت دستور مي دهم هواپيماهاي عراقي بيايند و آنجا را بمباران كنند. پايگاه هوايي تبريز را هم با هواپيما هر سه ساعت به سه ساعت مورد هدف قرار خواهيم داد... علاوه بر آن، ضد هوايي و موشك سام ۷ هم كه داريم... هوانيروز عراق تا سرپل ذهاب به همراه ستون ها خواهد بود. از نظر هوايي ناراحت نباشيد چون هواپيماهاي عراقي پشتيبان ما هستند و تمام ماشين ها به صورت ستون حركت مي كنند.»
****
شكست در عمليات فروغ، باعث شكسته شدن رجوي در ذهن تعداد زيادي از نيروها و ريزش سازمان گرديد بطوريكه تعداد كثيري از اعضا و هواداران سازمان جدا شدند.
در توجيه شكست عمليات ، رجوي گفت: تمامي اتكاء ما به ارتش و ايدئولوژيمان بود و روي عناصر سياسي كار جدي صورت نداده‌ايم و آن را با قيام كربلا قياس نمود كه امام‌ حسين(ع) نيز تمامي اتكاي را بر دو عنصر شمشير و ايدئولوژي خود نهاد و از معادله‌هاي سياسي چشم‌پوشي كرد!! و همين باعث شكست گرديد .

مقدمه

در تيرماه 1367 جمهوري اسلامي ايران رسما قطعنامه 598 را پذيرفت در حالي كه از بدو تصويب اين قطعنامه در 30 تير 1366، ايران آن را رد نكرده بود و براي تأمين اهداف خود، از طريق مذاكره با دبيركل سازمان ملل، براي پذيرش قطعنامه شروطي را طي نموده بود و در واقع عملا آن را به صورت مشروط پذيرفته بود.

اما به دليل كارشكني آمريكا، انگليس و فرانسه در طول مذاكرات و ورود مستقيم آمريكا به جنگ با ايران، پس از مشورت و تصميم مسئولان عالي‌رتبه، با موافقت امام خميني، در 27 تيرماه سال 67 ايران اعلام كرد قطعنامه 598 را بدون قيد و شرط پذيرفته است.

اما ارتش صدام در تاريخ 31 تيرماه به خاك ايران حمله كرد و از منطقه جنوب به سمت خرمشهر و اهواز پيشروي نمود. پس از ضد حملات موفق ايران، ارتش عراق در جبهه‌هاي مياني و غرب كشور نيز به عمليات نظامي مبادرت كرد كه آنها هم با بسيج مجدد نيروهاي مردمي و نظامي جمهوري اسلامي، ناموفق شدند. در نتيجه نيروهاي عراقي عقب نشيني كردند و رژيم عراق در اول و سوم مرداد ماه رسما عقب‌نشيني خود را از جبهه‌هاي جنوب و مياني و غرب كشور اعلام نمود. اما هم زمان عمليات مشترك عراق و سازمان منافقين آغاز گرديد. چگونه سازمان منافقين تصميم به عمليات گرفت؟پس از عمليات مهران، در جمع‌بندي رهبري سازمان، هدف عمليات بعدي، تهران منظور شد و براي رسيدن به حداكثر توان براي انجام اين عمليات يك مقطع 3 ماهه در نظر گرفته شد و بلافاصله اعزام اعضا و مرتبطان سازمان از ايران و خارج از كشور به عراق، به طور وسيعي آغاز شد. همچنين سازمان در اين مقطع به منظور جذب اسرا و استفاده از آنها در عمليات نهايي فعال‌تر شده بود. افراد تازه وارد و نيروهاي ارتش سازمان تحت آموزش و مانورهاي فشرده قرار گرفته بودند و در آموزش‌هاي جديد ، آموزش سلاح‌هاي ضد هوايي هم منظور شده بود.

پيش از اين منافقين در تحليل درون گروهي خود، امكان موافقت ايران با قطعنامه را غيرممكن دانسته و به صراحت اعلام مي‌كردند: تنها در صورتي جمهوري اسلامي قطعنامه را خواهد پذيرفت كه به لحاظ سياسي ـ نظامي و اقتصادي به بن‌بست كامل برسد. به عقيده آنان ، اين اقدام به منزله فروپاشي نظام خواهد بود ...

تحليل رجوي در مورد نتيجه جنگ ايران بود كه ايران به دليل بسته بودن تمامي راه‌هاي بازگشت به صلح با عراق، ناچار به ادامه جنگ خواهد بود. هر قدر هم جنگ به طول بينجامد، از يك طرف توان نظامي و اقتصادي ايران بيشتر تحليل مي‌رود و از طرف ديگر بازگشت به سمت آتش‌بس و صلح غير ممكن‌تر مي‌شود و اين جنگ تا شكست ايران ادامه خواهد يافت.

با اعلام خبر پذيرش قطعنامه از سوي ايران، نقشه‌ها و طرح‌هاي قبلي سازمان با بن‌بست مواجه شد. در آن شرايط، سازمان در كنار اميدواري به داشتن پشتوانه خرده عمليات‌هاي مرزي، حمايت نمايندگان كنگره و سناي آمريكا را نيز يدك مي‌كشيد.

در 30 خرداد 1367 نماينده كنگره و 14 سناتور آمريكايي طي نامه‌اي به جرج شولتز وزير خارجه وقت آمريكا، از وي خواسته بودند كه به جنبش‌هاي مقاومت داخلي در ايران توجه كند، و در همين راستا حمايت از سازمان منافقين ـ مستقر در عراق ـ را اكيدا توصيه كرده بودند.

مروين دايملي نماينده كنگره آمريكا در روز دوشنبه 6 تير ماه 67 در تظاهرات سازمان در واشنگتن شركت كرده و طي سخناني كه از يكي از شبكه‌هاي تلويزيوني آمريكا هم پخش شد اظهار داشت: نبايد دست از تلاش كشيد، مطمئن باشيد كه با كمي صبر و تلاش بيشتر به زودي از مهران به تهران رژه خواهيد رفت . سازمان نوار ويدئويي سخنراني مزبور را براي كليه كادرهاي سازمان پخش كرد.

سازمان براي فرار از وضعيت به وجود آمده ناشي از پذيرش قطعنامه توسط ايران، مجبور شد دست به حمله بزند تا به قول رجوي از سوخت رفتن نيروها جلوگيري نمايد.

پيامدهاي عمليات فروغ جاويدان (مرصاد) در سازمان منافقين

يكي از پيامدهاي اين عمليات، زير سوال رفتن خط استراتژي سازمان، به تبع آن زير سوال رفتن رهبري بود. سازمان استراتژي‌ و برنامه‌هاي مختلفي را از ابتداي تاسيس و خصوصا پس از پيروزي انقلاب مورد آزمايش قرار داده بود كه با ورود به فاز جديد و تشكيل ارتش آزاديبخش، همه آنها را به نوعي مردود و بي‌جواب قلمداد كرده بود و تنها راه مبارزه و براندازي نظام را مبارزه مسلحانه و جنگ نوين ارتش آزاديبخش دانسته بود.

با مطرح كردن اين قضيه كه صلح طناب دار رژيم است و هيچ گاه رژيم صلح نمي‌كند اقدام به عملياتهاي جدار مرز و نهايتا چلچراغ و فروغ نمود و چون در عمليات فروغ جاويدان با شكست مواجه شد و صلح و آتش‌بس نيز ميان ايران و عراق نيز برقرار شد.

لذا براي جبران اين مساله، رجوي علت شكست و ناكامي را در پرسنل سازمان و بي‌ايماني و ضعف آنها عنوان كرد و گفت:

اگر ايراد و مشكلي هست در خود شماست؛ خط مشي ما مشكلي نداشته است.

سازمان همواره با فرافكني و برخوردهاي ايدئولوژيك مترصد توجيه عملكرد خود مي‌باشد. پس از شكست در عمليات فروغ، رجوي در يك نشست طولاني در عراق، علت شكست را به نيروها و ضعف ايدئولوژيك آنان معطوف داشت تا سرپوشي بر محاسبات غلط (اطلاعاتي و تحليلي) خود بگذارد.

رجوي آخرين نقطه پيشروي (تنگه چارزبر=تنگه مرصاد) نيروهايش را بهانه كرد و اعلام داشت: شما در تنگه‌ي چارزير گير نكرديد بلكه در تنگه توحيد، زمين‌گير شديد. و اضافه كرد: ضعف ايدئولوژيك شما باعث گرديد تا در تنگه آرزوها و خصلت‌ها و خواسته‌هايتان درجا بزنيد.

سپس با يك برنامه‌ريزي قبلي تعدادي از نفرات را صدا زد و از آنان سوال كرد: وقتي به تهران مي‌رسيدي چه كاري برايت اولويت داشت؟ و سوال شونده بي‌درنگ پاسخ مي‌داد: قصد داشتم پيش پدر و مادرم بروم و اين پيروزي را به آنها تبريك بگويم. رجوي خطاب به بقيه نيروهاي حاضر، از اين روحيه به مثابه مادي شدن خصلت‌هاي بورژوازي ياد نمود و آن را در تضاد با ايدئولوژي مجاهدين خواند و گفت: خب، معلوم است با اين تفكر، بايستي در چارزبر گير مي‌افتاديم، وقتي ديدار با فاميل بهانه‌اي براي رسيدن به هدف مي‌شود، بالتبع از جوهر و تقدس هدف غائي مي‌كاهد.

اين خط در وادار كردن نيروها به خسّت و كم‌كاري و بي‌ايماني و عدم باور به توانايي‌هاي خويش كه در جلسات عمومي انجام شد، نمود پيدا كرد.

به رغم اين كار، شكسته شدن رجوي در ذهن تعداد زيادي از نيروها باعث ريزش نيرو گرديده، تعداد كثيري از اعضا و هواداران سازمان جدا شدند.

در راستاي همين شكست، شعار محوري سازمان هم كه صلح وآزادي بود هم زير سوال رفت. به همين دليل است كه رجوي هميشه در سخنراني‌هايش پس از عمليات فروغ، تاكيد مي‌نمايد كه ما زاييده جنگ نبوديم كه با صلح از بين برويم و دايم بر اين موضوع توقف و تاكيد خاصي داشت زيرا در ذهن افراد اين سوال مطرح شد كه ما براي تحقق صلح مبارزه مي‌كرديم. اكنون كه صلح محقق شده چرا بايد مبارزه كرد؟

پس از اين نيز رجوي استراتژي جرقه و جنگ را دنبال مي‌كرد (جرقه از سازمان، جنگ از دو رژيم ايران و عراق) قبول قطعنامه 598 از طرف نظام و شكست عمليات فروغ، استراتژي جنگ مسلحانه سازمان را به بن‌بست كشانيد و يا حداقل اين نگراني را به دنبال داشت كه پس از آتش‌بس ميان بغداد و تهران، تكليف سازمان – ارتش آزاديبخش و مشي مسلحانه چه خواهد شد؟

رجوي در يك نشست اختصاصي با اعضا به اين مهم پرداخت و با رسم يك مثلث روي تابلو نوشت:

يك ضلع اين مثلث صلح است، يك وجه‌اش جنگ است و ضلع سوم نه جنگ و نه صلح. ضلع سوم شرايط فعلي است كه ما را قفل كرده و اگر اين حالت به سمت صلح برود بي‌شك مجاهدين در خاك عراق به پايان خواهند رسيد، لذا وظيفه‌ي ما اين است كه زمان را جلو بكشيم.

رجوي ادامه ميدهد : جامعه‌شناسي و روانشناسي طرف عراقي و رژيم، مبين آن است كه هيچكدام در پي صلح دائم نيستند و قطعا روزي جنگ دومي آغاز خواهد شد، وظيفه ما اين است كه ضلع فعلي اين مثلث (نه جنگ و نه صلح) را به سمت ضلع دوم يعني جنگ دوم سوق دهيم. اين استراتژي بعدها تحت نام جرقه و جنگ - جرقه از مجاهدين، جنگ از آنها – معروف شد و همه نيروها روي اين استراتژي كوك شدند تا با ايجاد فتنه روابط و مذاكرات دو طرف را مخدوش كنند.

رجوي معتقد بود كه استخبارات و مخابرات (سازمانهاي جاسوسي عراق) عراق زمينه مناسب‌تري نسبت به سيستم سياسي و اجتماعي عراق دارند تا او بتواند با تحريك آنان استراتژي خود را جلو ببرد. از همين رو بخش رابطه با دو سرويس عراقي بسيار فعال شد تا دائما براي پيشبرد سياست خود، فضاسازي نمايند.

اگرچه عمر رژيم صدام به آنجايي نرسيد كه خواسته سازمان (جنگ دوم) تحقق يابد؛ وليكن فضا به اندازه‌اي باز شد كه آنها توانستند در راستاي عيني كردن مشي مسلحانه خود و ارتقا روحيه نفرات پاسيو شده (اصطلاح سازمان در مورد نيروهاي نااميد) ، مسير جنگ شهري را مجددا باز كنند و با خمپاره و ترور، تاكتيك قديمي خود را دنبال كنند.

شكست در استراتژي و شعار محوري و همچنين تحولات منطقه‌اي همچون جنگ عراق عليه كويت و لشكركشي نيروهاي چندمليتي عليه عراق و به تبع آن نزديكي هرچه بيشتر عراق به ايران و سعي جدّي عراق بر حل ريشه‌اي مشكلات و معضلات موجود بر سر راه تعميق روابط دو كشور، همه اين مسائل موجب ريزش شديد نيرو گرديد. بنا به گزارشات موثق حدود 2000 نفر نيروي بريده از سازمان در اروپا حضور دارند كه از عمليات فروغ به بعد شروع به انفصال نموده‌اند.

ديگر پيامد عمليات، محكوميت سازمان و عمليات فروغ از جانب گروههاي اپوزيسيون بوده است. عمده‌ي گروههاي مخالف جمهوري اسلامي نظير حزب دموكرات كردستان، چپي‌ها و سلطنت‌طلبان، عمليات فروغ را نتيجه‌ي توهمات و خيال‌پردازي‌‌هاي رجوي دانسته و حتي برخي سازمان را عامل ايجاد وحدت در جمهوري اسلامي عنوان كردند.

پيامد ديگر عمليات فروغ جاويدان تلفات آن عمليات است. سازمان 1304 نفر كشته خود را رسما تاييد و با عكس و زندگي‌نامه منتشر كرده است. تعداد مجروحين نيز بالغ بر 150 نفر برآورد شده است كه 700 نفر آنها معالجه سرپايي و سطحي داشته‌اند و 800 نفر بستري و بعضا جان سپرده‌اند. بر اساس اعترافات دستگيرشدگان و عكس‌هايي كه از بعضي اجساد شنناسايي شده تهيه گرديده است از مجموع 51 نفر هيئت اجرايي سازمان (مركزيت) حداقل 33 نفر از آنها در صحنه عمليات حضور داشته‌اند كه 16 نفر آنان كشته شده‌اند. لذا حجم ضربه به بدنه‌ي سازمان 50 تا 60 درصد بوده است و به كادر مركزي سازمان حدود 30 درصد ضربه وارد شده است كه اين تعداد علاوه بر مجروحين و از كار افتادگاني است كه به عقب انتقال داده شده‌اند.

رضا پورآگل، مهدي افتخاري و مهدي كتيرايي از جمله كشته‌شدگان مركزيت در اين عمليات مي‌باشند. تجهيزات منهدم شده سازمان در مجموع نبردهاي عمليات فروغ جاويدان 612 خودرو از انواع مختلف، 72 تانك و زره‌پوش، 21 توپ 122 ميليمتري و 51 تفنگ 106 ميليمتري كه عمدتا بدون خودرو حمل‌كننده بودند برآورد گرديده است. آمار غنايم نيز حدود 500 دستگاه انواع خودرو و مقادير زيادي تجهيزات انفرادي و جمعي بوده است.

تنها پيامد مثبت اين عمليات براي سازمان از بُعد تبليغاتي بوده است. يكي از محورهاي اساسي در مانور تبليغاتي و ژست تشكيلاتي آنان پيشروي نيروهاي سازمان تا حوالي كرمانشاه است و هميشه روي اين مطلب مانور تبليغاتي مي‌داده‌اند.

از زمان عمليات فروغ تاكتيك‌هاي سازمان تغييرات فاحش داشته است اما استراتژي سازمان كاملا حفظ شده است. سازمان معتقد است كه در عمليات فروغ چون سازمان فقط به ارتش متكي بوده است عمليات به شكست منجر شده است.

پس از مدتي كه از عمليات فروغ گذشت، رجوي در نشست عاشورا زمينه لازم را براي انتقال بخشي از سازمان به اروپا و شروع به كار سياسي فراهم نمود. رجوي در نشست موسوم به عاشورا، با يك مقدمه طولاني از قيام كربلا، شكست نظامي امام حسين (ع) نه به خاطر بحث نيرويي او بود (72 نفر در مقابل 3000 نفر) بلكه اين شكست بدان معطوف مي‌گردد كه امام حسين تمامي انرژي خود را روي شمشير و ايدئولوژي خود گذاشت و از نقش عناصر خارجي غافل گرديد. ما كه او را رهبر عقيدتي خودمان مي‌دانيم و معتقديم كه بايد از قيام كربلا درس بگيريم، ضمن اعتقاد كامل به شمشير و ايدئولوژي مجاهدين بايد از تجربه مولايمان بهره برده و در پي كسب مشروعيت آلترناتيوي خود در عرصه بين‌المللي باشيم. من بعد مجاهدين و ارتش آزاديبخش در عراق تحت مسوليت مسعود رجوي به راهبردي كردن استراتژي جرقه و جنگ مشغول شدند و با مطرح كردن مريم رجوي به عنوان رئيس جمهور برگزيده و انتقال او و بسياري از نيروهاي قديمي به فرانسه و فعال كردن شوراي ملي مقاومت، عملا مبحث حمايت‌هاي سياسي، جذب نيرو و مالي سازمان در اروپا و آمريكا سازماندهي نمودند.

از آن پس و با همين توجيه و در پي بن‌بست نظامي تحميل شده، خط كار سياسي در اولويت قرار گرفت ولي هيچ‌گاه دنباله‌روي از مشي مسلحانه به عنوان تنها راه مقابله با جمهوري اسلامي ايران، به كناري گذاشته نشد.

بررسي علل تجاوز منافقان پس از پذيرش قطعنامه 598 توسط ايران

تنها بعد از گذشت چند روز از پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد از سوي ايران در 27 تيرماه 1367، رهبر منافقين فرماني را مبني بر آماده باش كليه نيروها و قطع تمام مسافرتها و ترورها صادر كرد و اين پيام از جانب وي براي تمامي نيروها قرائت شد:

«طلسم جنگ در حال شكستن است...رژيم شل شده ... بايد ضربه كاري را بزنيم».

در بررسي عواملي كه زمينه لازم براي حمله منافقان به ايران از نقطه نظر تئوريسين‌هاي نظامي سازمان منافقين مي‌توان به عواملي اشاره داشت كه مهمترين آنها عبارتند از:

الف) مبهم بودن آينده سازمان:
سازمان منافقين به لحاظ اين كه در جريان جنگ تحميلي از عوامل اطلاعاتي خويش در كمك‌رساني به ارتش عراق استفاده مي‌كرد، در استراتژي نظامي صدام حسين از جايگاه ويژه‌اي برخوردار بود، اما در صورت انعقاد قرارداد صلح دائم، اين سازمان ديگر چنين كاركردي نداشت و لذا از نظر موجوديت با خطر جدي مواجه مي‌شد. در چنين وضعيتي سازمان براي بقاي خود در دسترس‌ترين گزينه را استفاده از فرصت بدست آمده در جهت سرنگوني نظام ايران مي‌دانست.

ب) ضعف بنيه نظامي در آن مقطع:
 از آنجايي كه منافقين در عمليات‌هاي موسوم به «آفتاب» و «چلچراغ» در مناطقي چون فكه، مهران و حاج عمران حملاتي انجام داده و به موفقيت‌هاي نسبي دست يافته بودند، با تعميم غيرعقلايي اين وضعيت تا اندازه‌اي اعتماد به نفس يافته و در خود اين پتانسيل را مي‌ديدند كه با ارتش ايران در افتند.

ج) فرسوده و ناتوان شدن نيروهاي سپاه( به زعم منافقان):
آنها در اين انديشه بودند كه نيروهاي سپاه در جبهه جنوب زمينگير شده و در طول جنگ به لحاظ اين كه رزمندگان سپاه اسلام متحمل سختي‌هاي فراواني شده‌اند، ديگر توان يك عمليات مضاعف گسترده را نخواهند داشت. در اين مورد تئوريسين‌هاي منافقين از رابطه قلبي اي كه ميان امام (ره) و برادران سپاه وجود داشت غفلت نموده و آن را تنزل يافته تلقي كردند، اما در پاسخ به اين انديشه غلط، برادران سپاه با حضور گسترده خويش، پاسخ دندان شكني بر توهمات آنان دادند.

د) خستگي مردم از جنگ:
منافقين به غلط فكر مي كردند كه مردم در نتيجه طولاني شدن جنگ، از جنگ خسته شده و با توجه به ضررهايي كه مردم در اثر طولاني شدن جنگ، اعم از مادي و معنوي، از دست دادن عزيزان و ... داشته‌اند، از آنان استقبال نموده و دست از حمايت نظام جمهوري اسلامي خواهند كشيد.
اين مورد را مي‌توان بزرگترين اشتباه سازمان و استراتژي‌هاي آن محسوب نمود. غفلت از ميزان مشروعيت بالاي نظام به لحاظ مردمي و اسلامي بودن بيشترين ضربه را به نيروهاي رجوي زد، چرا كه آنان فكر مي‌كردند مردم به آنها خواهند پيوست، درصورتي كه با مقاومت‌هاي مردمي روبرو شدند.

ه) پذيرش قطعنامه 598 از جانب ايران
پذيرش قطعنامه نيز بر تمامي موارد مذكور دامن زد تا سازمان به اصطلاح مجاهدين خلق ايران در كمينگاه مرصاد در دام مرگباري گرفتار آيد كه طراح آن كسي نبود جز سپهبد شهيد صياد شيرازي.
 
اهداف منافقين براي حمله به ايران

الف) اعلام دولت موقت جمهوري دموكراتيك - مثلا اسلامي در كرمانشاه پس از فتح اين شهر.
ب) شكستن طلسم اختناق در ايران( به زعم خودشان):
نيروهاي سازمان با انواع و اقسام اهرم‌هاي تبليغاتي بر آن بودند تا وانمود كنند در ايران مردم از طرف نظام در محدوديت و اختناق به سر مي‌برند و آنها بر آن هستند تا در ايران حكومت دموكراسي را پايه‌ريزي كنند، اما پاسخي كه مردم به اين ادعاها دادند تمامي نقشه‌هاي تبليغاتي آنان در اين خصوص را نقش بر آب نمود.

ج) امضاء پيمان صلح ميان عراق و ايران:
پس از سرنگون نمودن نظام جمهوري اسلامي ايران، منافقين به لحاظ اين كه در طول دوران پس از پيروزي انقلاب اسلامي به عراق گريخته و از طرف صدام بعثي مورد التفات و توجه قرار گرفته بودند، خود را تا اندازه‌اي مرهون الطاف بي‌دريغ رژيم عراق و شخص صدام حسين مي دانستند و بر آن بودند تا پس از سرنگون نمودن نظام ايران، با انعقاد قرارداد صلح زود هنگام با رژيم بعث، مراتب خوش خدمتي و قدرشناسي خويش را نسبت به آنان نشان دهند.
 
د) تصرف تهران و ساقط نمودن نظام جمهوري اسلامي ايران:

رويايي بلند پروازانه كه پرندگان مخوف آن هنوز پر و بال نگرفته مورد اصابت تيري قرار گرفتند كه آرش اساطيرگونه ارتش ايران، صياد دلها پرتاب كرده بود و سالها بعد ناجوانمردان و خوارج مرصاد چون پي بردند كه چه كسي آنان را با چنين مهارت بي‌نظيري شكار كرده بود، نقشه ترور ناجوانمردانه او را طرح‌ريزي و اجرا كردند.

آنچه كه مهم است عمليات فروغ جاويدان صرف نظر از اهداف و علتها چنان سرنوشتي يافت كه امروزه از آن به عنوان «دروغ جاويدان» ياد مي‌شود.


 دستاوردهاي عمليات مرصاد
پرونده هشت سال دفاع مقدس در بعد سخت افزاري آن با شكست منافقان در عمليات مرصاد بسته شد.
اين نبرد كه به نحوي مي‌توان آن را نهروان ايران ناميد، در روزهاي آغازين مردادماه سال 67 در گرفت و با شكست سنگين نيروهاي مسعود رجوي پايان يافت.
بحث اصلي اينجاست كه شكست منافقين در عمليات مرصاد كه فروغ جاويدان ناميده مي‌شد چه دستاوردها و بازتاب‌هايي در داخل و خارج از كشور از خود برجاي گذاشت.نكته حائز اهميت مقطع حمله اين گروهك بود.
در فاصله پذيرش قطعنامه 598 توسط ،توسط حضرت خميني (ره) كه ايشان از آن به عنوان نوشيدن جام زهر نام بردند، تا حالت قطعيت يافتن آن، زماني بود كه منافقين به آن به عنوان فرصتي مغتنم جهت ساقط كردن نظام جمهوري اسلامي ايران( به زعم خود) نگاه مي‌كردند.

از طرفي، نظر بر اين كه در آن برهه توجه عمده نيروهاي ايران به جنوب كشور بود، منافقين در اين فكر بودند كه از طريق جبهه غرب در طي چند روز حكومت اسلامي ايران را براندازند.
اما بايد يادآور شد از آنجايي كه حضرت امام خميني (ره) درحوزه سياست خارجي ديپلماسي فعالي داشتند، مي‌توان چنين عنوان كرد كه مسعود رجوي انتظار پذيرش قعطنامه را در آن شرايط از طرف امام راحل نداشت و پذيرش قطعنامه توسط امام راحل به نحوي موجب غافلگيري وي شد.

او فرصت نيافت تا سازماندهي چندان منسجم و يكنواختي را بين نيروهايش ايجاد كند و مجبور شد در طي مدت زمان اندكي طرح حمله به ايران و فتح تهران و سقوط جمهوري اسلامي ايران را طراحي كند. اين طرح و برنامه مدون پيش از آن كه شكل يك اتخاذ استراتژي نظامي داشته باشد، به طنز شبيه بود، اين طنز مصرح را مي‌توان چنين تشريح كرد كه شخصي مي‌پندارد حكومتي كه يك ارتش تا بن دندان مسلح با انواع و اقسام حمايت‌هاي همه جانبه و سازماندهي نظامي عالي نتوانست آن را در طول هشت سال از پاي درآورد، مي‌تواند با يك ارتش بدون سازمان و غير نهادينه شده در طول چند روز سرنگون كند.

نقطه اتكا تئوريك مسعود رجوي، حمايت‌هاي مردمي بود، اما غافل از اين كه مردم، تصور مطلوبي از وي و نيروهايش نداشته و كمترين اعتماد ممكن نسبت به آنها در لايه‌هاي فكري و تجربي ملت ايران وجود نداشت.

غفلت رجوي و تئوريسين‌هاي نظامي وي از وضعيت فكري سياسي داخلي ايران را مي توان علت اصلي شكست سازمان منافقين در عمليات مرصاد محسوب كرد.

به هر حال اين عمليات به هر شكلي به انجام رسيد، اما با توجه به گستردگي حوزه مباحث در خصوص عمليات مزبور، دستاوردهايي از خويش به جاي گذاشت. حوزه تاثيرات عمليات مرصاد را شبيه هر عمليات بزرگ ديگري مي‌توان به دو حوزه تاثيرات و دستاوردهاي داخلي و تاثيرات و دستاوردهاي خارجي تقسيم كرد.
 
تاثيرات و دستاوردهاي داخلي عمليات مرصاد
الف) تحكيم ثبات داخلي نظام و مشروعيت آن در بعد كارآمدي نظامي
با طولاني شدن جنگ، معمولا نيروهاي طرف هاي درگير تحليل رفته و به نوعي با بحران ثبات مواجه مي شوند. در جنگ تحميلي عراق عليه ايران، باعنايت به اين كه مردم، نظام جمهوري اسلامي را حاصل تلاش هاي خويش و خون جوانان ملت مي‌دانستند، نظام به هيچ عنوان با بحران ثبات و خلاء مشروعيت در ميان مردم انقلابي خويش مواجه نشد. معدود ناراضيان نظام را افرادي تشكيل مي دادند كه به نحوي از انحاء از پيروزي انقلاب اسلامي متضرر شده بودند.
اما با اعلام پذيرش قطعنامه توسط حضرت امام خميني(ره) كه ايشان همانگونه كه اشاره شد از آن به عنوان نوشيدن جام زهر ياد كردند، برخي از همين اقشار سرخورده از انقلاب اسلامي زمينه و بستر لازم را براي شايعه سازي عليه نظام و فاصله انداختن در بين ملت و نظام مناسب ديدند و شروع به جوسازي و تنش آفريني كردند.
صحبتهاي اين عده بيشتر پيرامون اين موضوع بود كه ايران از روي ضعف نظامي و به ناچار قطعنامه را پذيرفته است و رژيم جموري اسلامي ايران ديگر ياراي مقاومت در مقابل حملات خارجي را ندارد. اما با پيروزي شكوهمند و قاطعانه رزمندگان سپاه اسلام در عمليات مرصاد، اين دستاويز تبليغاتي از بدخواهان نظام سلب شد.

ب) شناخته شدن دوست از دشمن و تصفيه عناصر مردمي از ضد مردمي
در دوران هشت سال دفاع مقدس به لحاظ اين كه شروع اين دوران قبل از قوام يافتن جمهوري اسلامي بود و در طول آن نيز فرصتي براي پردازش به ميزان وفاداري و عرق ملي شهروندان به صورت هدفمند و علمي نبود- به لحاظ اولويت داشتن مساله جنگ- برخي از عناصر مزدور توانسته بودند كه خود را در بدنه نظام بويژه در استانهاي مرزي و به ويژه كرمانشاه جاي دهند.

با حمله منافقين و موفقيت‌هاي نسبي و اوليه آنان مانند اشغال كرند غرب، اين عده چهره واقعي خويش را نشان داده و به اشكال مختلف سعي در امداد منافقين داشتند. به هر حال اين گروه نيز در جريان غائله منافقان شناسايي شده و از نيروهاي انقلابي و مردمي تفكيك شده و به سزاي اعمال و افكار خائنانه خود رسيدند و يا به عراق متواري شدند.

ج) تحكيم وحدت در بعد داخلي و تبلور مشاركت عمومي و همبستگي عمومي و همبستگي ملي.
از جمله كاركردهايي كه جنگها در پي‌دارند كاركردهاي مثبت است و از جمله آنها مي توان به شكل گيري اتحاد در بين شهروندان يك كشور اشاره كرد.
جنگ تحميلي به صورت ضمني و با درايت حضرت امام (ره) به عنوان يك عنصر وحدت بخش در جامعه ايران عمل مي كرد. با اعلام پذيرش قطعنامه به گواه تاريخ، رزمندگان اسلام در جبهه‌ها در هاله‌اي از غم و اندوه فرو رفتند، چرا كه اين انگيزه را داشتند كه دست كم تا چند سال ديگر و نيل به پيروزي و تحقق شعار (راه قدس از كربلا مي گذرد) دست از مبارزه و مقاومت نكشند.
در اين بين، خبر حمله منافقين به كشور از محور غرب در سراسر ايران و جهان منتشر شد.
با اعلام اين خبر، نيروهاي مختلف اعم از ارتش، سپاه، بسيج و ... از تمام ايران به سمت جبهه غرب رهسپار شدند كه تبلور همبستگي ملي و مشاركت عمومي را در اين جريان مي توان مشاهده كرد.
استقبال گرم و پذيرايي درخور توجه استان‌هاي همجوار از آوارگان كرمانشاهي را نيز مي‌توان ناشي از شكل گيري اين روحيه و تحكيم وحدت مضاعف در ملت ايران قلمداد نمود كه منجر به نوعي وفاق ملي شد.
 
دستاوردها و تاثيرات عمليات مرصاد در بعد خارجي و بين المللي
الف: خنثي شدن نقشه‌هاي صدام در چشمداشت به بهره برداري از اشغال ايران توسط منافقين
پس از آنكه صدام حسين دريافت كه پيروزي در مقابل ملت مسلمان و انقلابي ايران امري دور از دسترس و محال است، دست به دامان قدرتهاي بزرگ و سازمان‌هاي بين‌المللي متعدد و به ويژه سازمان ملل متحد شد تا ايران را مجاب به پذيرش صلح كنند.
در اين راستا وي سعي داشت تا تداوم جنگ را ناشي از سياست‌هاي ايران قلمداد كند و از اين امر به عنوان يك اهرم تبليغاتي استفاده مي‌كرد. اما در سطح تحليل خرد و فردي با در نظر گرفتن روحيه خشونت طلب و ذات توسعه طلب صدام حسين، وي قلبا از صلح با ايران رضايت چنداني نداشت و بر آن بود تا با استفاده از حمله منافقين به ايران فرصت جديدي براي گرفتن امتياز از ايرن پيدا كند.

بدين لحاظ وي از هيچگونه كمكي اعم از نظامي، لجستيكي و اطلاعاتي و تبليغاتي به ارتش اصطلاحا آزادي بخش رجوي دريغ نمي‌ورزيد كه در اين خصوص اسناد معتبر وجود دارد.

با شكست مفتضحانه نيروي منافقين، آخرين اميد صدام نيز تبديل به ياس گرديد. به عبارتي، شكست نيروهاي منافقين مهر تاييدي بر شكست نظام عراق از ايران بود و مي‌توان ناكامي رجوي را «شكست مضاعف» صدام حسين قلمداد نمود.

ب: تثبيت قطعي نظام جمهوري اسلامي ايران در نظام جهاني

در پي پيروزي انقلاب اسلامي ايران و شكل گيري نظام جمهوري اسلامي ايران، دول منطقه به ويژه كشورهاي عربي از يك طرف و استكبار جهاني از طرف ديگر، از ورود يك عنصر جديد با انديشه‌هاي انقلابي به صحنه نظام بين‌الملل احساس بيم و ناامني نموده و سعي در حذف و دست كم تحديد نظام ايران داشتند. بدين لحاظ رژيم عراق را بهترين گزينه براي حمله به ايران تعريف مي نمودند. زمينه هاي تاريخي اختلاف ميان اين دو كشور نيز بر قوت يابي اين تئوري دامن زد.

حمله عراق به ايران را مي توان به نحوي ناشي از شكل‌گيري اين ايده محسوب كرد.

پس از شكست‌هاي سنگين و پي در پي ارتش عراق در عمليات‌هايي از قبيل ثامن‌الائمه (ع)،طريق القدس، مطلع الفجر و به ويژه بيت‌المقدس و والفجر 8 كه منجر به آزادسازي خرمشهر و فتح فاو شد، حمله گروهك منافقين به ايران در واقع آخرين اميد رژيم بعث عراق، قدرت‌هاي استكباري و كشورهاي منطقه براي خلع يد انقلابيون مسلمان از نظام ايران بود.

اما با رشادهاي رزمندگان، پشتيباني‌هاي مردمي و رهبري بي‌نظير حضرت امام (ره) اين عمليات- بطور اخص- و جنگ تحميلي - بطور اعم- با پيروزي ايران خاتمه يافت و بدين ترتيب زمينه هاي لازم براي تثبيت قطعي نظام جمهوري اسلامي ايران در افكار عمومي جهان فراهم شد.

ج: افزايش مشروعيت اسلامي ايران در افكار عمومي جهان بواسطه حمايتهاي مردمي

رژيم عراق و قدرت‌هاي جهاني با دستگاههاي تبليغاتي گسترده اي كه در اختيار داشتند به افكار عمومي جهان چنين وانمود مي كردند كه مردم ايران از جنگ خسته شده و طولاني شدن جنگ در ايران موجب رويارويي رژيم با «بحران مشروعيت» شده است.

با شكل گيري و حمله منافقين به ايران - جهانيان در اين انديشه بودند كه مردم از حمايت نظام دست كشيده و به منافقين ملحق خواهند شد و در نتيجه نظام ايران سرنگون خواهد گرديد.

اما با پخش خبر حمله منافقين در كشور وضعيت به گونه‌اي متفاوت از اين تعابير خود را نشان داد. بدين ترتيب كه گروههاي مختلف مردمي از سراسر ايران به سمت جبهه غرب سرازير شده و نيروهاي رجوي در حالي كه هنوز به كرمانشاه نرسيده بودند، زمينگير شده و تار ومار گرديدند.

شركت گسترده نيروهاي مردمي در اين عمليات حاكي از حمايت همه جانبه مردم از نظام جمهوري اسلامي و مشروعيت فوق العاده سياسي آن در افكار عمومي جهان بود. در واقع مي‌توان پيروزمندان نهايي و ظفرمندان قطعي جنگ تحميلي عراق عليه ايران را ملت سلحشور ايران قلمداد كرد.

 

اجراي عمليات
به محض صدور فرمان لازم، نيروهاي سازمان منافقين، خط مرزي را در نورديده و با استفاده از خودروهاي وانت كه بر روي آنها مسلسل‌هاي سنگين نصب شده بود و همچنين با استفاده از نفربرهاي زرهي و زرهپوش‌هاي چرخ‌دار روسي و فرانسوي¬PMP و بنهارد و 60PTR، پيشروي  مكانيزه سريع خود را آغاز كردند. در موج اول حمله حدود 2200 نيروي مسلح زن و مرد حضور داشتند.

هواپيماهاي جنگيده «ميگ 23» و «ميراژاف يك» عراقي به منظور حفاظت از نيروهاي عمل كننده در برابر دخالت احتمالي نيروي هوايي ايران، اقدام به پروازهاي گشتي مسلحانه و برقراري پشتيباني هوايي نزديك كردند. پيشروي اوليه سبب شد تا اين نيروها به عنوان يك نيروي كاملاً غافلگير كننده و قوي پيشروي كنند و به شهر اسلام آباد واقع در 100 كيلومتري (خط حركتشان) دست يابند. آنها نيروهاي موجود در اين شهر را غافلگير كرده و پادگان و مناطق و موقعيت‌هاي حساس اين شهر را ظرف مدت زمان كوتاهي (چند ساعت) به اشغال خود در آوردند. نيروهاي بعدي با بهره‌گيري از موفقيت‌هاي به دست آمده، در چهارچوب برنامه تعيين شده براي دستيابي به شهر تهران، حمله خود را از سر گرفتند. بديهي بود كه در پشت سر خود، از هيچ‌گونه اقدام دفاعي يا نيروي تاميني در جاده‌ها برخوردار نبودند. رهبران ايران به اطلاعات جامعي در مورد محور و اهداف عمليات و ميزان نيروهاي عمل كننده (سازمان منافقين) دست پيدا كردند و با به حركت درآوردن تعدادي از يگان‌هاي سپاه پاسداران، كه داراي ويژگي‌هاي حركت سبك و سريع بودند و از وسايل نقليه سريع و كوچك استفاده مي‌كردند، واكنش سريعي در مقابل اين رويداد نشان دادند. تعدادي از ارتفاعات و تقاطع جاده‌هاي ارتباطي در فاصله بين اسلام آباد و كرمانشاه را به كنترل خود درآورده و با نيروهاي مقدم منافقين درگير شدند. آنها توانستند تا هنگام آمادگي و تجمع نيروهاي سپاه پاسداران از مناطق مختلف در محور عمليات، منافقين را زمين‌گير و خطوط ارتباطي آنها را در چند نقطه قطع كنند. عمليات نابودسازي منافقين آغاز شد و در همان ابتداي كار، حداقل 1000 منافق كشته، زخمي و اسير شدند. در حالي كه بنا به اطلاعات دريافتي ما، تعداد تلفات منافقين به بيش از 2000 نفر رسيد.

خلاصه گزارش عمليات :

نام‌ عمليات: مرصاد
زمان‌ اجرا: 3/5 /1367
تلفات‌ دشمن‌:4800 (كشته، زخمي‌ و اسير)
رمز عمليات: يا صاحب الزمان (عج)
مكان‌ اجرا: خطوط جبهه مياني جنگ
ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: نيروهاي ارتش جمهوري اسلامي و رزمندگان‌ سپاه‌ پاسداران‌ - در دو مرحله
اهداف‌ عمليات: در هم كوبيدن تجاوز نيروهاي منافق ضد انقلاب و باز پس گيري مناطق اشغال شده

نقشه عمليات


  منبع:فاتحان