ركن حجر الاسود
هر چند تمامي اركان كعبه داراي معنويات خاص خود هستند لكن يكي از مهمترين اركان ركن حجرالاسود است ،جائي كه طواف از آنجا آغاز مي شودوبه آنجا ختم مي گردد واز اما م صادق (ع) نقل شده است كه پيامبر (ص) فرمودند: طواف كنيد خانه را واستلام كنيد ركن رابعلت اينكه او دست راست خدا در روي زمين است ، كه بوسيله آن بامردم مصافحه مي كند .
ودر روايت ديگر ي از امام صادق (ع) آمده است، كه فرمودند : (حجر الاسود) ملكي از ملائك بزرگ خداوند بود ، هنگامي كه پروردگار از ملائكه پيمان گرفت، اول كسي كه اقرار كرد وايمان آورد اين ملك بود ، پس از آن خداوند اورا امين خود، بر جميع خلايق قرارداده وميثاق بندگان رابه او سپرد ، واز بندگان خواست كه (به عنوان بندگي ) سا لي يكبار نزد او (حجرالاسود) ، اقرار خود را به ميثاق وعهد ي كه از آنها گرفته شده است ، تجديد نمايند ، بعد خداوند وي را همراه آدم در بهشت قرار داد تا سالي يك مرتبه ميثاق بين خداو آدم را ياد آوري نموده وآدم پيش او تجديد عهد وميثاق نمايد.
حجر الاسود، سنگي است بيضي شكل و سياه رنگ مايل به سرخي با نقطه هاي قرمز قطران30سانتيمتر ودر قابي نقره اي در ركن شرقي كعبه به ارتفاع 1.50متر از سطح مسجد نصب گرديده است گويند:تركيبات شيميائي اين سنگ نزديك به ياقوت است و روايت شده است كه،حجر الاسود در ابتدا بزرگ ترازاين بوده است كه اكنون مشاهده مي گردد، و در سالهاي اخير شكسته و چند قطعه شده است (هفده قطعه) ، ودر سال 1290هجري قمري هر 17قطعه سنگ شكسته را به يكديگر پيوست داده و قسمت بيروني آنرا باروپوشي از نقره خالص پوشانده اند و از آن صفحه دايره شكلي (باندازه اي كه بتوان با سر و صورت آنرا لمس كرد وبوسيد ) آماده ساخته و كار گذاشته اند.
وحجرالاسود امانتي از كوه ابوقبيس است،زيرا آن كوه به حضرت ابراهيم (ع) ندا داد ، پيش من امانتي داري، وآن وديعه حجر الاسود بود ، ابراهيم آن را گرفت ودر جاي خودش نصب كرد.
دوديدگاه درمورد حجر الاسود
از امام صادق (ع) روايت شده است كه فرمودند : عمربن خطاب از كنار حجر الاسود گذشت وگفت : به خدا سوگند ، اي سنگ ما مي دانيم كه : تو سنگي هستي كه نه ضرري مي رساني ونه نفعي ، مگر اينكه چون ديده ايم ، پيامبر (ص)تورا دوست دارد ما نيز تورا دوست داريم ، بعد امير المؤ منين( ع)به او فرمودند : چگونه ؟ اي پسر خطاب ، به خدا سوگند ، در روز قيامت خداوند اورا بر مي انگيزد در حالي كه براي او زبان ودولب وجود دارد ، پس شهادت مي دهد براي كسي كه به سوي او آمده واو دست راست خدا در روي زمين است كه به وسيله او باخلق خودش بيعت مي كند . سپس عمرگفت: خداوند مارا در شهري كه علي بن ابي طالب درآن وجود ندارد باقي نگذارد .
استلام حجر
استلام به معناي دست كشيدن است، دست زدن ودست كشيدن به حجر الاسود امر مستحبي است (براي مردان ) كه خداوند به آن دستور داده است وعلت استحباب آن را امام صادق (ع) چنين بيان فرموده اند
راوي مي گويد از امام صادق (ع)سؤال كردم؟چرا دستور به استلام حجر داده شده است ، امام فرمودند :خداوند هنگامي كه از بني آدم پيمان گرفت . حجر الاسود را از بهشت فرا خواند وبه او امر كرد كه اين پيمان را فروبرد (آنرا بگيرد ودر درون حفظ نمايد ) وحجر اطاعت كرد ، (استلام حجر الاسود پيمان باخداوند است) واو شهادت مي دهد براي هر كسي كه به اين پيمان به حق وفا كند .
استلام حجر نبايد موجب اذيت مردم گردد
ِ فردي خدمت امام صادق( ع)رسيد در حاليكه امام (ع )مشغول طواف بودند ،در مورد استلام حجر الاسود سؤال كرد ، امام (ع) فرمودند: پيامبر (ص)آنرا استلام مي كردند .سؤال شد ؟ نديدم شما استلام كنيد ؟ امام فرمودند: نمي پسندم كه فرد ضعيفي اذيت شود يا اينكه من اورا اذيت كنم . مجدد راوي سؤال كرد ؟ آيا گمان مي كنيد كه با اين وصف پيامبر(ص) استلام مي كرد فرمودند بله ، لكن پيامبر(ص) هرزمان مي خواستند حجر را استلام كنند .مردم ايشان را مي شناختند (راه را براي ايشان باز مي كردند وپيامبر (ص) حجر را استلام مي كردند وموجب اذيت وآزار كسي نمي شد ) ولكن مردم حق مرا نمي شناسند .
وامام صادق( ع) درجاي ديگري : به سيف تمار فرمودند:اگر خالي يافتي حجر الاسود را استلام كن والا از دور سلام بده .
استلام حجر الاسود براي زنان
برمبناي مصالحي كه از طرف خداوندمقرر شده است برخي از اعمال عبادي براي مردان مستحب است ولي براي زنان مستحب ، نيست ،در اين رابطه روايات متعددي از ائمه معصومين (ع ) داريم كه در كتب احاديث ازجمله خصال شيخ صدوق ره موجود است ،در راستاي اين موضوع ازامام باقر (ع)روايت شده است كه چند چيز براي زنان نيست : بلند تلبيه گفتن(لبيك) ،هروله بين صفا ومروه ،واستلام حجر الاسود. بنابر اين دست كشيدن وبوسيدن حجر الاسود براي خانم ها اگردر شرايط عادي باشد وموجب اذيت وآزار ديگران نشود واختلاط زن ومرد هم پيش نيايد، فاقد ثواب واجر معنوي است ،ومي توانند بجاي آن مبادرت به نماز يا طواف مستحبي نمايند.
منبع : كتاب حرمين شريفين نوشته حجت الاسلام علي اسماعيلي كريزي/تابستان