بسم الله الرحمن الرحیم

مروری بر عملیات کربلای 5

       دوران دفاع مقدس برگ زرین و درخشانی در کارنامه ملت قهرمان ایران بویژه ملت مسلمان و شهید پرور استان کرمان و شهرستان سیرجان می باشد . هر چند که ملت ما در طول هشت سال دفاع مقدس ، رشادتها ، ایثارگری ها ، فداکاری ها و جانفشانی های فراوانی از خود نشان دادند؛ اما در عملیات بزرگ و سرنوشت ساز کربلای 5  ، جمع کثیری از رزمندگان سیرجانی حضور یافتند و بیش از 60 شهید سرافراز از جمله سردارانی همچون شهید حاج مهدی زندی و شهید علیار شول و شهید امان الله گوینی و... را تقدیم انقلاب و جمهوری اسلامی نمودند و با مایوس نمودن دشمن از اهداف خود، پایان جنگ را با تصویب قطعنامه 598 به نفع ج.ا.ا ایران رقم زدند. اینک که در سالروز این عملیات غرور آفرین می باشیم، بر ما لازم و ضروری است که یاد و خاطره رشادت ها و ایثارگری های این عزیزان را گرامی بداریم . لذا به همین منظور به طور خلاصه به بررسی این عملیات سرنوشت سازمی بردازیم .

       با نگاهی گذرا به دوران دفاع مقدس مشاهده می گردد که اوضاع جبهه ها بعد از عملیات بزرگ و سرنوشت ساز والفجر 8 و تصرف فاو به نفع جمهوری اسلامی تغییر یافته بود؛ اما عملیات ناموفق کربلای 4 تا حدودی موجبات نگرانی مسئولین جنگ را فراهم ساخته و باعث شده بود که عراقی ها با فرصت طلبی تمام ، تبلیغات گسترده ای را تحت عنوان شکست عملیات سرنوشت ساز ایران آغاز کرده و با تشدید حملات هوایی و ادامه جنگ شهرها و تلاش برای بازپس گیری فاو سعی در تغییر موازنه قوا به نفع خود داشته باشند. در چنین شرایطی انجام یک عملیات بزرگ  ، موفق و سرنوشت ساز بسیار ضروری به نظر می رسید . فرماندهان جنگ با توجه به اهمیت منطقه شرق بصره ، کلید فتح و پیروزی جبهه ها را در این منقطه ارزیابی می کردند. لذا با این رویکرد ، کمتر از گذشت دو هفته از عملیات کربلای 4 و با توجه به شناختی که از خطوط دفاعی دشمن در این عملیات بدست آورده بودند و تاکید حضرت امام خمینی (ره) بر انجام هر چه سریع تر عملیات و عدم تصور دشمن از امکان حمله نیروهای ما برای بار دوم در منطقه شلمچه ، با استفاده از غافلگیری دشمن ، همین منطقه را برای عملیات برگزیدند . در ضمن شایان ذکر است که این منطقه برای عراقی ها هم از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و همین مساله موجب شده بود تا برای تقویت بیشتر مواضع و استحکامات پدافندی در شرق بصره سرمایه گذاری زیادی کنند و با ایجاد مناطق باتلاقی ، مین ، سیم خاردار ، تله های انفجاری و ایجاد دیوارهای دفاعی دوعیجی و جاسم و منطقه پنج ضلعی، کانال ها ، دریاچه ماهی و ... در حفظ این منطقه بکوشند . همچنین در این زمان دشمن از توان نیروی انسانی بسیار بالایی برخوردار بود و در حالی که بیش از یک میلیون نفر در قالب 9 سپاه ، 50 لشکر و بیش از 180 تیپ ، 8000 تانک ، 3000 قبضه توپ ، 700 فروند جنگنده در اختیار داشت، بیش از 70 در صد این توان را در این منطقه بکار گرفته بود. علاوه بر برتری تجهیزاتی ، از توانایی اطلاعاتی ویژه ای نیز برخوردار شده بود و در شکست عملیات کربلای 4 از همکاری اطلاعاتی آمریکا بطور رسمی تشکر و قدردانی نمود و این مساله نشان می داد که ماهواره ها و هواپیماهایی شناسایی امریکا در اختیار عراق قرار دارد. اما در مقابل، جمهوری اسلامی با استعداد 220 گردان از نیروهای سپاه و بسیج حدود 215 هزار نفر در قالب سه قرارگاه کربلا ، قدس و نجف را آماده اجرای عملیات کربلای 5 داشت که لشکر پیروز 41 ثارالله هم تحت امر قرارگاه کربلا بود . با توجه با شرایط فوق الذکر در ساعت 2 بامداد 19/10/1365 در منطقه شرق بصره عملیات کربلای 5 آغاز گردید . در دو روز اول عملیات ، به دلیل عدم آمادگی نیروهای دشمن ، عملیات به خوبی پیش رفت و رزمندگان موفق شدند تعدادی تانک دشمن را به غنیمت گرفته و حدود 650 نظامی عراقی را اسیر کنند . ولی از روز دوم به بعد به تدریج ، جنگ سختی از سوی ارتش بعث عراق ، علیه رزمندگان اسلام شکل گرفت . در جریان پاتک ها ، از 180 تیپ موجود در کل ارتش عراق ، 110 تیپ یعنی حدود دوسوم استعداد ارتش بعثی وارد منطقه عملیاتی شد؛ به طوری که در خلال این عملیات ، نظامیانی از 110 یگان و تیپ مختلف ارتش بعثی عراق اسیر شدند .

در جریان عملیات کربلای 5 ، هوانیروز ارتش ، سه تیم پروازی شامل 9 فروند بالگرد را به کار گرفت به گونه ای که از این سه تیم یک تیم در حال عملیات ، یک تیم در حال سوخت گیری و تیم دیگر در حال رفتن به منطقه عملیات بود و در مجموع از 4 پایگاه هوانیروز تعداد 130 فروند وسیله پروازی از بالگردهای ترابری و کبری در منطقه جنوب مستقر کرده بودند.

ارتش عراق با وارد عمل کردن حداکثر توان خود و تحمل تلفات اساسی از جمله : بیش از 30000 نفر کشته ، به اسارت در آمدن 2655 نظامی عراقی، شامل چهل افسر ارشد و چهل افسر جزء و  حدود 600 درجه دار ، انهدام حدود 55 تیپ و ... و پس از 45 روز نبرد سنگین ، به منظور جلوگیری از انهدام بیشتر ، دست از جنگ کشید و سرانجام با از دست دادن منطقه مهم و استراتژیک شلمچه به پدافند در این منطقه رضایت داد .

در این عملیات بیش از 150 کیلومتر مربع از خاک عراق به تصرف قوای ایران در آمد و پاسگاههای بوبیان ، شلمچه ، کوت سواری و خین در اختیار رزمندگان اسلام قرار گرفت و جزایر بوارین ، فیاض و ام الطویل و شهرک دوعیجی ، رودخانه دوعیجی و نهر جاسم و همچنین 10 کیلومتر از جاده شلمچه – بصره و نیز 11 پاسگاه فرماندهی ارتش بعثی عراق نیز به کنترل قوای اسلام در آمد .

در طی این عملیات ، رزمندگان اسلام تنها موفق شدند تا خط نهر جاسم که آخرین رده دفاعی ارتش بعثی در منطقه عملیات بود، مرحله به مرحله پیشروی نمایند و در نهایت، به دلیل کمبود یگان های پیاده و زرهی ، امکان این که رزمندگان اسلام گام های بلند تری در پیروزی بردارند میسر نشد .

نتایج غرور آفرین و پیروزی ما در عملیات کربلای 5، دنیا را به وحشت انداخت وحامیان صدام بویژه امریکا این موضوع را درک کردند که عراق با حمایت همه جانبه جبهه استکبار و با در اختیار داشتن حداکثر امکانات در برابر جمهوری اسلامی ایران، با حداقل امکانات توان مقابله نداشته و نخواهد داشت. لذا برای پایان جنگ علاوه بر راهکارهای نظامی ، متوسل به دو راهکار جدید سیاسی و اقتصادی شدند. از یکسو، گری سیک مشاور رئیس جمهور وقت امریکا اعلام کرد : "عامل عمده ادامه جنگ از جانب ایران ، صدور نفت توسط این کشور است و تا موقعی که نفت از ایران صادر می شود جنگ ادامه خواهد یافت بنابراین باید جریان صدور نفت ایران را قطع کرد" . لذا بدنبال چراغ سبز امریکا ، عراق با همکاری آنها ، حمله به نفتکش ها ، پایانه های نفتی و مراکز صنعتی و اقتصادی ایران را هدف گرفت و سیل شناورهای نظامی امریکا سرازیر خلیج فارس شد و از سوی دیگر امریکایی ها به موازات تحریمها و فشارهای اقتصادی به ایران ، تلاش سیاسی گسترده ای در سازمان ملل انجام دادند و حتی روس ها اعلام کردند : "این جنگ باید از طریق مذاکره سیاسی پایان یابد و این امر هر چه زودتر صورت گیرد، بهتر خواهد بود . راه دیگری وجود ندارد " . لذا در پی سیاستهای اعلام شده توسط قدرتهای بزرگ، سرانجام قطعنامه 598 را بر علیه جمهوری اسلامی ایران در شورای امنیت به تصویب رساندند.عراقی ها هم با اشاره امریکایی ها و هم پیمانان خود به این نتیجه رسیدند که سرنوشت جنگ روی زمین تعیین خواهد شد ؛ لذا هماهنگ با افزایش توان نظامی برای مقابله با تهاجمات پی در پی ایران ، راهبرد نظامی تهاجمی تری را در پیش گرفت و تا پایان جنگ این وضعیت را حفظ کرد .

و در این شرایط جمهوری اسلامی ایران به دلیل برتری نظامی در جبهه زمینی و تمایل نداشتن به گشایش جبهه جدید و مهم تر از همه نیاز به صادرات نفت ، اعلام نمود :"امنیت در خلیج فارس برای همه یا هیچ کس "؛ و در حد توان اقدام به مقابله به مثل نموده و ضمن درگیری مستقیم با نیروهای امریکایی وحامیان منطقه ای آنها با توکل بر خداوند و تکیه بر عوامل معنوی موجود در سپاه اسلام و حضور رزمندگان مخلص و ایثارگر در آن برهه از جنگ، از دست آورد های مهم این عملیات بزرگ حفاظت نمودند و این مقطع حساس را پشت سر نهادند .

مهمترین نتیجه پیروزی ایران در عملیات کربلای 5 و دستاورد استراتژیک آن، تثبیت توازن به سود ایران بود. به اعتقاد کارشناسان نظامی، مجموع تحولات جنگ از بهمن 1364 ( فتح فاو) تا بهمن 1365 (پیروزی در عملیات کربلای 5 )، کوشش ایران برای حفظ برتری و متقابلا تلاش عراق برای تغییر آن بود . سرانجام تحکیم مواضع دفاعی ایران در منطقه شرق بصره سبب گردید تا ناظران و کارشناسان بین المللی به این نکته اعتراف کنند که : "تعادل قوا به نحوی قاطع به نفع ایران به هم خورده است . "و عامل این برتری همان کارآمدی ایمان ، انگیزه ، روحیه شهادت طلبی ، خطر پذیری ، صبر و استقامت رزمندگان و تکلیف محوری فرماندهان و رهبری الهی و معنوی حضرت امام (ره) بود که آن حماسه جاوید را به نمایش گذاشته و اعجاب جهانیان را برانگیخت . تا آنجا که حضرت امام در پیام خود در تاریخ 16/11/65 از رزمندگان عملیات کربلای 5 این گونه تقدیر نمودند : "من ضمن تشکر و تقدیر فراوان از نیروهای مردمی و بسیجیان جان بر کف و سپاهیان محمد (ص) و ارتش قدرتمند و مقاوم و سپاهیان قهرمان و دلاور و روحانیون و جهادگران و امدادگران و خبرنگاران و نیروهای انتظامی ، کمیته ، شهربانی و ژاندارمری و همه کسانی که در پشت جبهه ها به تقویت و تدارک رزمندگان همت گماشته اند و نیز با تقدیر و تشکر وافر از رزمندگان عملیات کربلای 4 و خصوصاٌ کربلای 5 که واقعا حماسه آفریدند و حیرت و تعجب جهانیان را برانگیختند و بر مستحکم ترین دژها و موانع و مدرن ترین سلاح ها یورش بردند و دلاورانه در مصاف با دشمن زبون جنگیدند و امیران و افسران و درجه داران و سربازان بی شماری از دشمن را به اسارت گرفتند و هم اکنون نیز به نبرد خود ادامه می دهند و دل انبیاء و پیامبر اسلام (ص) و مولای خود حضرت صاحب الامر (عج) را شادمان ساخته اند ... و من هم در همه حالات به شما دعا می کنم و شما را دوست دارم و ای کاش در کنار شما و در سنگر شما بودم .

والسلام – دکتر علی افاضاتی

barrud.rasekhoonblog.com

وبلاگ "چشمه سلطان ولی کریز"

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

وبلاگ"بررودکریز"

barrud.mizbanblog.com

||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

احمداسماعیلی کریزی

www.masirjan.ir