مروری کوتاه برعملیات کربلای پنج

هشت سال دفاع هشت عملیات ماندگار (6 عملیات کربلای پنج)

شناسنامه عملیات
رمز عملیات: یا زهرا(س)،                                                                                             هدف عملیات: تصرف شلمچه و پیشروی به سمت بصره؛
منطقه عملیات: شلمچه و شرق بصره، مدت عملیات: 9/10 تا 12/02/1365 به مدت 45 روز،                   سازمان عمل‌کننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛
نتایج: نزدیک شدن به بصره و تهدید آن، تثبیت توازن به سود ایران و تصرف مناطق استراتژیک دشمن،                   وسعت مناطق آزادشده: 75 کیلومتر مربع؛           
تلفات عراق: 90 هزار کشته و زخمی و 2365 اسیر
انهدام تجهیزات دشمن: 40 هواپیما، 5 هلی‌کوپتر، 800 دستگاه تانک و نفربر، 180 قبضه توپ، 400 قبضه ادوات، 90 دستگاه مهندسی و هزار دستگاه خودرو؛
غنائم: 200 دستگاه خودرو، 190 دستگاه تانک و نفربر، 20 قبضه انواع توپ، 250 قبضه ادوات و مقادیر زیادی مهمات؛

چرا؟

پس از به بن‌بست رسیدن عملیات کربلای 4، در بعدازظهر 5/10/1365 فرماندهان سپاه به منظور پیدا کردن راه‌کاری برای ادامه جنگ، جلسه‌ای را در قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) برگزار کردند که نتیجه آن انتخاب منطقه شلمچه بود. پس از این تصمیم، چند نفر از مسئولان به سمت امیدیه که آیت الله هاشمی رفسنجانی در آنجا مستقر بود، حرکت کردند تا ایشان را از تصمیمات جدید مطلع نمایند.
محسن رضایی در گفت و گوی دو نفره با آقای هاشمی رفسنجانی، منطقه شلمچه را یک نقطه بسیار مهم برای عملیات‌آینده پیشنهاد کرد که مورد استقبال ایشان قرار گرفت. سپس جلسه‌ای در این رابطه تشکیل شد و در پایان دستور انجام عملیات در شلمچه به سپاه ابلاغ شد.

چرا شلمچه؟

محسن رضایی علت انتخاب این منطقه برای عملیات کربلای 5 را چنین ذکر می‌کند:
ـ تا کنون در این زمین با دشمن جنگ نکرده‌ایم و دشمن حساسیت زیادی ندارد.
ـ مواضع و استحکامات دشمن در شرق کانال ماهی ضعیف و جدید الاحداث است.
ـ تلاش پنج‌ضلعی موفق بود و می‌شود قبل از ترمیم سنگر و جاگیر شدن دشمن عملیات کرد. منتهی با تعجیل.

استعداد و توان نیروهای خودی

سازمان سپاه برای عملیات کربلای 5 به شرح زیر تعیین گردید که البته در هنگام اجرای عملیات مقداری تغییر کرد. قرارگاه کربلا: لشکرهای 33 المهدی(ع)، 10 سیدالشهداء(ع)، 19 فجر، 25 کربلا، 31 عاشورا و 41 ثارالله(ع)، و نیز تیپ‌های 18 الغدیر و 48 فتح.
قرارگاه قدس: لشکرهای 14 امام حسین(ع)، 8 نجف اشرف، 32 انصارالحسین(ع)، 7 ولی‌عصر(ع)، 27 محمد رسول‌الله(ص) و 44 قمر بنی‌هاشم.
قرارگاه نجف: لشکرهای 5 نصر، 17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، 105 قدس، 155 سیدالشهداء، 21 امام رضا(ع) و تیپ‌های حضرت ابوالفضل(ع)، 29 نبی‌اکرم(ص) و 12 قائم (ع)؛ در مجموع در عملیات کربلای 5، 24 یگان سپاه شامل حدود 30 هزار پاسدار و 65 هزار سرباز و 120 هزار بسیجی در قالب 220 گردان رزمی شرکت داشتند.

توان دشمن

مجموع یگان‌های دشمن که به منطقه عملیاتی کربلای 5 وارد شدند، به این شرح بودند:
سپاه هفتم شامل 20 تیپ پیاده، 2 تیپ زرهی، 2 تیپ مکانیزه و 1 تیپ نیرو مخصوص جمعاً 25 تیپ، سپاه سوم شامل 23 تیپ پیاده، 3 تیپ زرهی، 3 تیپ مکانیزه و 1 تیپ نیرو مخصوص، جمعاً 30 تیپ سپاه ششم شامل 8 تیپ پیاده، 2 تیپ زرهی، 1 تیپ مکانیزه و 1 تیپ نیرو مخصوص، جمعاً 12 تیپ؛ سپاه چهارم شامل 1 تیپ پیاده، 4 تیپ زرهی، 2 تیپ مکانیزه و 2 تیپ نیرو مخصوص، جمعاً 19 تیپ؛ در مجموع عراق 62 تیپ پیاده، 11 تیپ زرهی، 8 تیپ مکانیزه و 5 تیپ نیرو مخصوص وارد منطقه کرد.

شرح عملیات

سرانجام عملیات بزرگ کربلای 5 در ساعت 35/1 بامداد 19/10/1365 آغاز شد. با آغاز عملیات روشن شد که بر خلاف تصور فرماندهان خودی، دشمن نسبت به هیچ‌یک از محورها، به طور کامل هوشیار نبوده است ضمن آنکه دشمن در محور کانال پرورش ماهی 100 درصد غافلگیر شده بود. دو ساعت پس از آغاز عملیات گزارش‌ها چنین بود.
لشکر 41 ثارالله(ع) از کانال پرورش ماهی عبور کرده و لشکر 21 امام رضا(ع) به نوک جزیره بوارین خط را شکسته است. لشکر 31 عاشورا با لشکر 19 فجر در داخل پنج‌ضلعی و با لشکر 41 ثارالله در شرق کانال پرورش ماهی الحاق کرده‌اند و لشکر 41 ثارالله به غرب کانال ماهی نفوذ کرده است. در واقع اوضاع برای آغاز پیشروی مناسب بود و بایستی با استفاده از هم‌گسیختگی دشمن به سرعت، زمین‌های بیشتری تصرف می‌شد.
ادامه عملیات در روزهای بعدی
در این دو روز اتفاقات مهمی رخداد که به شرح زیر است:
به پای کار نرسیدن لشکرهای 10، 27، 32 در روز دوم، محاصره 48 ساعته لشکر 25 کربلا و مقاومت مردانه این لشکر، حفظ مواضع تصرف شده تا پایان روز دوم، برگشتن فلش اصلی عملیات از کانال ماهی به سمت پنج‌ضلعی، حملات پرحجم هوایی دشمن بر روی جاده فجر، داخل پنج‌ضلعی، جاده شلمچه فعال نشدن سیستم موشکی (هاگ) ارتش و استفاده دشمن از این خلاء، به دست نیاوردن موفقیت چشم‌گیر لشکرهای 7 و 10 و 25 و 27 و 31 و 32 و 41 در تأمین اهداف مورد نظر در روز سوم، بمباران صحنه درگیری، حمله شیمیایی دشمن، برگشت نیروهای دشمن به مواضع قبلی در جبهه کانال ماهی و عدم دستیابی به کانال ماهی و پل آن در پایان روز سوم.
رویدادهای مهمی هم در روزهای چهارم و پنجم و ششم عملیات رخ داد که به این ترتیب بوده است:
تصمیم بر تثبیت موقعیت‌های روز سوم، ناامیدی دشمن از عقب راندن رزمندگان از سر پل غرب کانال ماهی در پی جمعه به مواضع آنان، پیشروی رزمندگان از سر پل غرب کانال ماهی در پی حمله به مواضع آنان، پیروی لشکر 5 در جزیره بوارین به رغم مقاومت شدید دشمن در روز چهارم.
پاتک بی‌سابقه لشکر گارد ارتش از ساعت 3 بامداد روز پنجم در غرب کانال ماهی و از دست رفتن بعضی از مواضع از دست یگان‌هی خودی.
دفع پاتک دشمن در کانال ماهی بر اثر مقاومت جانانه رزمندگان لشکر 10.
نفوذ لشکرهای 8 و 14 به قلب دشمن در منطقه نهر دو عیجی و از هم پاشیدن سازمان دشمن در این منطقه
مصدوم شدن فرمانده لشکر 55 بر اثر حمله شیمیایی دشمن و نیز عقب‌نشینی عده‌ای از نیروها از پنج‌ضلعی بر اثر این حمله، عقب‌نشینی تیپ 29 در پی آتش دشمن از مواضع تصرف شده؛
در شب هفتم عملیات، تقریباً جبهه راکد بود و تنها لشکر 21 توانست با یک خیر حساب شده خود را به انتهای مواضع هلالی شکل برساند. در شب هشتم لشکر 21 پس از الحاق با لشکر 31 در جلوتر از دهکده دوعیجی، این دهکده را تصرف کرد. سپس با لشکر 155 توانستند قرار قصر را تصرف کنند و چند وانت حامل اسیران را به عقب منتقل نمایند. پس از این موفقیت‌ها، بمباران دشمن از صبح با حجمی گسترده آغاز شد.
پس از تصرف قصر توسط رزمندگان، دشمن دستور عقب‌نشینی به نهر جاسم را صادر کرد. پس از این حادثه، بلافاصله، فرمانده سپاه پیام امام را برای تمامی یگان‌ها خواند: «از خداوند متعال پیروزی نهایی رزمندگان عزیز را خواستارم. عزیزان من بکوشید خداوند با شماست و این‌جا من دست و بازوی شما را می‌بوسم». در پایان روز هشتم رزمندگان موفق به استقرار در شرق جاسم شدند

عملیات تکمیلی کربلای5

دشمن که نیروی انسانی را به حفظ زمین ترجیح داده بود، در چهار راه شلمچه مقاومت می‌کرد. تلاش برای تصرف سر پل در غرب نهر جاسم از شب دهم آغاز شد و در شب یازدهم، رزمندگان توانستند سر پل را تصرف کنند. دشمن همچنان با تمرکز آتش در نهر جاسم، بر حفظ منطقه غرب این نهر تأکید داشت.
دشمن برای سد کردن رزمندگان به کلیه یگان‌های خود اعلام کرد که نیروهای خود را آزاد و به شلمچه اعزام کنند که صدها یگان از دشمن وارد منطقه شدند.
با توجه به مشکلاتی از قبیل معضل پدافند هوایی، آتش شدید دشمن، کمبود آتش خودی، مشکلات مهندسی و زرهی و دیگر معضلات، تداوم عملیات در غرب نهر جاسم و دستیابی به کانال زوجی به سهولت امکان‌پذیر نبود. به همین دلیل طرحی تهیه و به فرمانده عالی جنگ ارائه شد.
به همین منظور و پس از بررسی‌های فاروان و نیز واگذاری بخشی از امکانات ارتش به سپاه به دستور فمراندهی کل قوا، عملیات تکمیلی کربلای 5 در 3/12/65 به مدت 10 روز آغاز شد که نتایج زیر به دست آمد:
ـ تصرف مجدد سر پل غرب کانال ماهی، تکمیل خط پدافندی در نهر جاسم و توسعه و تثبیت نهایی سر پل، حضور مؤثر در منطقه شرق کانال زوجی و نیز انهدام بخش وسیعی از امکانات و نیروهای دشمن

آمار ضایعات نیروی انسانی عملیات کربلای 5

در مجموع در این عملیات 7651 تن شهید و 53299 تن مجروح و 3529 مفقود شدند. در این عملیات، 30 فرمانده گردان و 33 معاون گردان شهید شدند. در سطح فرمانده مسئولان پشتیبانی نیز 92 تن مسئول و معاون شهید و 263 تن مجروح شدند. در سطح فرمانده لشکر، فرماندهان بزرگی مثل حسین خرازی، فرمانده لشکر 14 امام حسین(ع) و اسماعیل دقایقی فمرانده لشکر 9 بدر به شهادت رسید.
ضمن اینکه حجت الاسلام عبدلاله میثمی، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در قرارگاه خاتم الانبیاء در این عملیات به شهادت رسیدند.

بازتاب رسانه‌ای عملیات کربلای 5

یکی از رهبران کشورهای غیر متعهد: ارتشی که استحکامات عراق در منطقه شرق بصره را تسخیر کرده باشد، قوی‌ترین نیروی خاورمیانه را در اختیار دارد.
روزنامه واشنگتن پست: اکثر یک میلیون نفر سکنه بصره، از ده روز قبل از این‌که ایران حمله خود را آغاز کند، به شمال گریختند جاده بصره به مناطق شمالی عراق از ستون‌های نیروهای عراقی که به سوی جبهه در حرکتند و آمبولانس‌ها که در جهت مخالف می‌روند لبریز است.
تلویزیون بی بی سی: موفقیت ایران در عبور از دریاچه ماهی، یک بار دیگر توانایی ایران در عبور از آبراه‌ها را نشان می‌دهد.
رادیو بی بی سی: چند روز آینده بسیار حساس است. اگر ایرانی‌ها بتوانند فشار را تحمل کنند و بصره را به تصرف خود درآورند، می‌توان گفت که پایان جنگ نزدیک است.
روزنامه لاکروا چاپ پاریس: عملیات غافلگیرانه کربلای 5 بر روحیه ارتش عراق که به دنبال از دست دادن بندر نظامی فاو شدیداً لطمه خورده است، ضربه شدید خواهد زد.
روزنامه نیویورک تایمز: تهاجم ایران تأکید مجدد بر این واقعیت است که ایران می‌تواند در جنگ پیروز شود و شکست نخواهد خورد ولی عراق می‌تواند شکست بخورد و جنگ را نخواهد برد.

barrud.rasekhoonblog.com

وبلاگ "چشمه سلطان ولی کریز"

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

وبلاگ"بررودکریز"

barrud.mizbanblog.com

||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

احمداسماعیلی کریزی