شهادت امام علي النقي (ع)
در اين مورد ترجمه سخن مرحوم قزويني را ميآورم در کتاب الامام الهادي من المهد الي اللحد صفحه 508 - 515 مينويسد:
امام هادي عليهالسلام 40 يا 41 سال زندگي نمود قسمتي از عمر شريفش را در مدينه منوره به سر برد و قسمتي را در سامرا. در گذشته از گرفتاريها و مصايبي که در ايام زندگاني بر آن حضرت وارد گرديد چه در مدينه و چه در سامرا اطلاع حاصل نمودي که ستمگران و طاغيها و کارگزارانشان بر حضرت چه ظلمهايي نمودند.
اندکي از زندگي معتصم و واثق و متوکل و منتصر و مستعين و معتز که حاکمان غاصب معاصر امام هادي عليهالسلام بودند نيز ذکر نموديم. ناگفته نماند که امام عليهالسلام در زمان حکومت منتصر نفس راحتي کشيدند ولي مدت آن کوتاه بود.
بنيعباس به آن ستمها و ظلمها که نسبت به آن حضرت روا داشتند اکتفا ننمودند بلکه آن حضرت را مسموم نمودند که در نتيجه آن حضرت با مظلوميت و مسموم از دنيا رفتند. البته سعي کردند که اين کار پنهاني انجام گيرد و کسي از آن آگاه نشود زيرا مقدار علاقه و محبت مردم به ائمه طاهرين عليهمالسلام را ميدانستند، حتي بعضي از درباريان بنيعباس عظمت و جلالت امام عليهالسلام را در دل پنهان مينمودند.
از اين جهت جرأت نداشتند که امام هادي عليهالسلام را آشکارا به شهادت برسانند، از شورش همگاني ترس داشتند براي رسيدن به اهداف خبيث خود اين راه را برگزيدند و مخفيانه حضرت را مسموم نمودند تا کسي از آن آگاه نگردد، غافل از اينکه حقايق هميشه مخفي نميماند بلکه روزي آشکار ميگردد.
و مهما تکن عند امرء من خليفة
و ان خالها تخفي علي الناس تعلم
مورخان نوشتهاند که امام هادي عليهالسلام مسموم از دنيا رفت. اکنون نمونهاي از سخن مورخاني را که به اين موضوع تصريح نمودهاند از نظر خوانندگان ميگذرانيم:
1 - مورخ معروف مسعودي در کتاب مروج الذهب [1] ميگويد: و گفته شده که امام علي النقي عليهالسلام مسموم از دنيا رفت.
2 - شبلنجي در کتاب نورالابصار [2] مينويسد: گفته ميشود که آن حضرت مسموم وفات نمود.
3 - ابن صباغ مالکي در کتاب فصول المهمة ميگويد: گفته ميشود آن حضرت مسموم رحلت نمود.
4 - طبري شيعي در کتاب دلائل الامامة [3] ميگويد: در آخر سلطنت معتز ولي الله با سم به شهادت رسيد.
5 - سراجالدين رفاعي در کتاب صحاح الاخبار [4] ميگويد: در خلافت معتز در سامرا با سم به شهادت رسيد.
6 - محمد بن عبدالغفار حنفي در کتاب ائمة الهدي [5] مينويسد: در اواخر زندگي حضرت مخفيانه او را مسموم نمودند.
» جريان تجهيز بدن مبارک حضرت
» تاريخ شهادت امام هادي
جريان تجهيز بدن مبارک حضرت
صحيح آن است که معتز عباسي حضرت را مسموم نمود، مسعودي مينويسد: جماعتي براي من نقل کردند که هر يک از آنان نقل ميکنند که روز شهادت امام هادي عليهالسلام به خانه حضرت رفتند در حالي که بزرگان بنيهاشم از اولاد ابيطالب و اولاد عباس و گروهي از شيعيان جمع بودند و جريان امامت امام حسن عسکري عليهالسلام براي آنان آشکار نشده بود مگر براي عدهاي از افراد مورد اطمينان که امام هادي عليهالسلام نزد آنان به امامت فرزندش امام حسن عسکري عليهالسلام تصريح فرموده بود. جمعيتي که در منزل حضرت بودند متحيرانه و مصيبتزده بودند که ناگهان خادمي از اندروني بيرون آمد و خادمي ديگر به نام رياش را صدا زد و به او گفت: اين نوشته را بگير و به خانه سلطان ببر و به فلان شخص بده و بگو: اين نامهي حسن بن علي (امام حسن عسکري عليهالسلام) است. مردم اين جريان را ميديدند. سپس دري باز گرديد و غلامي سياه بيرون آمد پس از او امام حسن عسکري عليهالسلام مصيبتزده، سر برهنه با گريبان چاک در حالي که لباس سفيد پوشيده بود بيرون آمد سر تا پا به پدر بزرگوارش شباهت داشت.
در خانه، اولاد متوکل که بعضي از آنان وليعهد بود نشسته بودند همه بلند شدند و سر پا ايستادند امام عسکري عليهالسلام به جانب وليعهد موفق آمد و با وي معانقه نمود سپس به او خوش آمد گفت و نشست و مردم همه جلو روي حضرت بودند.
مردم در خانه با هم سخن ميگفتند سر و صدا زياد بود ولي وقتي خبر شدند امام حسن عسکري عليهالسلام تشريف آورده از سخن گفتن با يکديگر سکوت کردند صدايي جز عطسه و سرفه شنيده نميشد.
در اين اثنا کنيزي که در مصيبت امام هادي عليهالسلام ناله و نوحه سرايي ميکرد بيرون آمد، ميگفت: اي واي که از گذشته و امروز، از روز دوشنبه چه گرفتاريها ديديم (به روز رحلت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و جريان سقيفه اشاره ميکرد و اين کار خلاف تقيه بود روي همين جهت) امام حسن عسکري عليهالسلام فرمود: کسي نيست که اين کنيز نادان را ساکت نمايد؟ شيعيان وي را ساکت نمودند و به اندرون برگشت.
پس از آن خادمي آمد، کنار امام عسکري عليهالسلام ايستاد و جنازه را از منزل بيرون آوردند حضرت ميآمد تا تابوت مبارک را به خياباني مقابل خانه موسي بن بغا آوردند.
حضرت پيش از آن در خانه بر جنازه نماز خوانده بود ولي به ظاهر معتمد بر حضرت امام علي النقي عليهالسلام نماز گزارد سپس حضرت را در خانهاش دفن نمودند. حضرت عسکري عليهالسلام در وقت برگشت به منزل در اثر شدت گرما و ازدحام زياد مردم خسته شد. در بين راه به مغازه بقالي رسيد که مقابل آن آب پاشي شده بود حضرت از صاحب مغازه اجازه گرفت و آنجا نشست. مردم اطراف آن حضرت بودند، در اين اثنا جواني زيباروي که لباسي پاکيزه دربر داشت و بر استري شهبا سوار بود خدمت حضرت شرفياب گرديد و از مرکب پياده شد و از حضرت تقاضا نمود سوار شود حضرت بر آن مرکب سوار گرديد و به منزل برگشت.
تاريخ شهادت امام هادي
مورخان در تاريخ شهادت حضرت و مقدار سنش به اختلاف سخن گفتهاند ولي مشهور ميان شيعه که به آن عمل مينمايند روز شهادت حضرت را سوم ماه رجب سال 254 ميدانند و مدت زندگاني حضرت را بعضي چهل و برخي ديگر چهل و يک و بعضي ديگر چهل و دو سال ذکر نمودهاند.
پی نوشته ها :
[1] ج 4، ص 86.
[2] ص 166.
[3] ص 216.
[4] ص 136.
[5] ص 55.
