مکه مکرمه

 

 

 

نامی آشنا، واژه ای محبوب  اهل دل،محل نزول ملائک ، مهبط جبرئیل امین ، مکان بعثت پیامبر گرامی اسلام ص)  قدمگاه همه انبیاء ،امامان معصوم ع) واولیاء وبزرگان دین،  شهری به قدمت همه تاریخ بشر، شهری در محاصره کوه های خشن، وشن های روان ، شهری فاقد استعداد کشت و زرع مادی، اما جایگاه کاشت وبرداشت معنویا ت وفضائل انسانی ، محل آرامش دلها ،موطن صالحین ، وپناه گاه تائبین ،  شهری   واقع در شبه جزیره  عربستان ،به نام  مکه مکرمه، دارای هوائی گرم ومرطوب،با بیش از 57 اسم ، از جمله: ام القری ، البلد الامین ، البلد الحرام،  بکه ومکه. بیان خودرا زینت می بخشیم به کلامی از منبع نور،واسطه فیض الهی،حضرت امام جعفربن محمد الصادق ع) که فرموده اند:      

   مکه دارای  پنج  اسم است : ام القری، مکه ، بکه، البساسه  ،  وام رحم [1]. پس از استفاده فرمایش امام ع)  در مورد برخی  از اسامی   توضیح مختصری بیان می گردد.     

ام القری

 ام در لغت عرب به معنی مادر است وقری جمع قریه و به معنی روستا است ،گاهی به یک شهر یا کشور هم ، قریه ، اطلاق می شود ،ام القری یعنی ما در، شهرها وکشورهای اسلامی، همان طور که مادر موجب  ایجاد،قوام وبقای فرزنداست ،شهر مکه نیز موجب قوام وبقای مادی و معنوی سایر بلاد اسلامی ا ست ، لذا  فردی از اهل شام می گوید : از امیر المؤ منین ع) سؤال کردم چرامکه را ام القری می نامند ، فرمودند : بعلت اینکه زمین از زیر کعبه گسترش پیدا کرد[2] .اشاره به روز دحوالارض است ، که زمین از زیر کعبه گسترش پیدا کرده است ، وشاید بتوان گفت که علاوه بر گسترش مادی گسترش معنوی زمین نیز از مکه مکرمه آغاز می شود زیرا خانه خدا آنجا است و آخرین پیامبر الهی در آن سرزمین مبعوث به رسالت شده است ، ونور ایمان وحیات طیبیه از آنجا به سایر بلاد گسترش می یابد ، وهمه جهانیان به وسیله افکار واندیشه های اسلام وقرآن زنده می شوند وآخرین ذخیره پرودگار حضرت ولی عصر عج ) تبلیغ رسالت جدش پیامبر گرامی اسلام را از مکه آغاز می کند ودنیارا پر از عدل وداد می نماید لذا آنجا ام القری است . 

مکه

یکی دیگر از اسامی این شهر شریف وپربرکت مکه است وکلمه مکه ، از مک به معنای کمی آب ، یا به معنای مغز استخوان،  همان طور که مغز وسط  استخوان است مکه وسط زمین است ،یا  به معنای هلاک شدن ،یعنی کسی که قصد ونیت سوئی کند به آن هلاک می شود ، یا  بمعنای کاستن :یعنی کسی که (واردمکه شود وخانه خدارا )  زیارت کند  گنا هش کاسته می شود ،مکه ، بمعنای ازدحام نیز آمده است، (محلی که مردم از جاهای مختلفی در ایام سال وبه ویژه ایام حج تمتع در آنجا ازدحام می کنند ) 

  بکه

   نام دیگری نیز برای این شهر به نام بکه ذکر شده است واژه، بک ، به معنای پاره پاره کردن ، پست گردانیدن، یعنی جائی که ، غرور گردنکشان  ومتکبران را درهم می کوبد ویاگردن آنهارا می شکند، زیرا، همه باید لباس فخر ومباهات را در آورده  ،لباس بی آلایش کفن بپوشند، باسر وپای بی برهنه، همانند بنده، خوار و ذلیلی خاضعانه ولبیک گویان ، پا در حریم او گذارند ، لذا، بعضی می گویند ،محل بیت بکه است ومابین دوکوه مکه نامیده می شود وکلمه بکه ، از ماده بک ،بمعنای ازدحام نیز آمده است ، زیرا آنجا مکان از ازدحام وتراکم جمعیت است از همه کشور های اسلام دریک موقع خاص مردم در آن سرزمین اجتماع می کنند،وبایک دیگر مزاحمت می نمایند ،همان طور که : راوی می گوید از امام صادق ع) سؤال کردم : من ایستاده ام ونماز می خوانم ، وزنی جلو من نشسته است یا از جلومن عبور می کند، امام ع) فرمودند : عیبی ندارد، همانا اینجا بکه نامیده شده است ، بعلت اینکه  زن ومرد ،در آن با یکدیگر مزاحمت می نمایند ، یاازدحام می کنند علاوه بر آن معانی، [3] بکه : به معنای بکاء وگریه نیز آمده است راوی می گوید : از امام صادق ع) سؤال کردم چرا کعبه را بکه می نامند ، فرمودند : بعلت بکاء وگریه مردم در اطراف آن .[4]

  بسا سه

 یکی دیگر از اسامی مکه مکرمه بسا سه است به معنای ، کوبیده شدن ،ریز ریز کردن ، وکلمه( بست الجبال ) نیز که در قرآن کریم آمده است به معنای کوبیده شدن وخاک شدن کوه ها است ، واگر افرادی بخواهند در آن شهر گردنکشی وظلم کنند، ولو اینکه در اوج قدرت باشند وخود را همچون کوه استوار ببینند ،ریز ریز خواهند شد وبه هلاکت خواهند رسید، مانند ابرهه وسایر متجاوزین به حریم مکه، لذا گفته شده است : هرگاه مردم به آن شهر ظلم کنند ، خداوند آنها را اخراج کرده  وسپس  به هلاکت می رساند.

 ام رحم

 یکی دیگر از اسامی مکه مکرمه ام رحم است واژه ام قبلا گفته شد که به معنای مادر است و کلمه : رحم، به معنای مهربا نی ، شفقت ودلسوزی آمده است ،یعنی مرکز شفقت کانون مهربانی ، جایگاه ترحم ،محل آمرزش وبخشش بندگان گناه کار وخطا کار، خداوند رؤف ومهربان به این مکان شریف، فراخوان عمومی داده است تاهمه را مورد لطف وبخشش وکرامت وعفو خودش قرار دهد،لذاگفته شده است : هر زمان لازم باشد که خداوند به آنها رحم کند ، رحم می کند (مرکز رحم خداوند تبارک وتعالی به مردم )

ابطح

 یکی دیگر از اسامی معروف مکه مکرمه ، ابطح ا ست ، بطح  به فتح باء وطا وحا ، به معنای به خاک افتاد ن، طاق باز خوابیدن ، به پشت خوابیدن ، وبطحاء به جلگه بی درخت ، مسیل و جائی که شن وسنگریزه های نرم دارد اطلاق شده است ،به جائی که  دوطرف آن بسته باشد وراه خروج نداشته باشد نیز ابطح گفته  شده است ،لذا ، از امام صادق ع ) روایت شده است که فرمودند : ابطح راابطح نامیده اند به علت اینکه  به حضرت  آدم دستور داده شد، در وادی ابطح ، به خاک بیفتد  ، خضوع کند ،   وسجده نماید ،واو به زمین چسبید وسجده کرد وخضوع نمود تافجر طلوع کرد(صبح شد.) [5]