شيخ جعفر كاشف الغطاء
شيخ جعفر كاشف الغطاء در سال 1154 هجری قمری در نجف اشرف به دنيا آمد و از همان كودكي به تحصيل علوم ديني پرداخت، در آغاز، مقدمات را نزد پدر آموخت سپس در محضر آیت الله وحيد بهبهانى و آیت الله سيد مهدى بحرالعلوم به شاگردی پرداخته است،و در مقام تدریس، شاگردانی چون صاحب جواهر و فرزندانى برجسته و فقيه تربیت نمود كه هر يك دريايى از علم ودانش بودند،علاوه بر آن وی دارای تأ لیفات فراوانی است وكتاب معروف او در فقه به نام كشف الغطا است،او در برابر دشمنان حق ، بى پروامى ايستاد و مقاومت مـى كرد هنگامى كه وهابيها به نجف يورش آوردند و به غارتگرى و جنايت دست زدند، وی بـا دسـت و زبان با آنان جهاد كرد واز مذهب دفاع نمود, تا آنجا كه جبهه اى در مقابل آنان گـشـود و رزمـنـدگـانـى را بـراى دفـاع از دين آماده ساخت و خود همراه علما و بزرگان دين پيشاپيش آنان به راه افتادو پس از نبردى سهمگين آنان را تار و مار كرده ، از نجف راند و رئيس آنها كـه سـعـود نـام داشـت ،( جد آل سعود) ناچار پا به فـرارگذاشته و براى انتقام جويى به كربلا حمله كرد،و اهـل كـربلا با اينكه بيشتر از اهالی نجف بودند, تاب مقاومت نياورده ،تسليم سـتـمگران شدند پس از آن حادثه براى اينكه نجف اشرف ازهر گزندى مصون بماند, شيخ جعفراقدام به احداث ديوارى بزرگ دراطراف نجف اشرف نمود و محمد حسن خان صدر اصفهانى به دستور آن بزرگواركار ساختمانى اين سور مهم را به عهده گرفت .يـكى از كارهاى مهم شيخ جعفر را نيز مى توان مقابله با ميرزا محمد اخبارى نام برد اين شخص از بزرگترين دشمنان مراجع اصولى بود كه تهمتهاى ناروا و زشت به علما مى زد و در گوشه و كنار فعاليت زيادى بر عليه آنان مى كرد شيخ جعفر براى مقابله با او ناچار به رى سفر كرده و به تبليغ بر عـلـيه آن فرد اخبارى مشغول شد ، دراين زمينه ،نامه ها و رساله هاى مفصلى در رد ميرزا محمد اخـبارى و مذهب او نوشت و درنهایت حرکت اورا به شکست وادار کردو در ماجرای حمله دولت استعمارگر روس به کشورهای اسلامی ایران ، به شاه قاجار اجازه تصدی امر دفاع از سرزمین اسلامی را صادر کرد. ودر ادامه فرمود: من اگر از اهل اجتهاد باشم و قابلیّت نیابت از جانب سادات زمان را داشته باشم، به فتحعلی شاه اذن دادم که در جهت آماده کردن سپاه و قشون و مقابله با اهل کفر و طغیان و جحود اقدام کند و مخارج لازم را برای این امر مهم از مالیات و زکات و امثال آن تأمین نماید، موضوع فوق ناشی از دیدگاه ایشان درامر ولایت فقیه است ، سرانجام وی در سن هفتادوچهار سالگی ،روز چـهـارشـنبه، 22 يا 27 رجب سال 1228 هجری قمری ، به لقاى خدا شتافت و درکنار حرم امام علی (ع) طرف غرب خارج حرم به خاک سپرده شد که بعدها به مقبره کاشف الغطا (جامع کاشف الغطا) معروف گشت.
16- صاحب جواهر شیخ محمد حسن نجفی که به "صاحب جواهر" معروف است ، پدرش شیخ باقر ،و مادرش از سادات آل حجاب (قبيلهاي ساكن در اطراف شهر حله) بود.او در خانوادهاي عالم و متدين پرورش يافت واصلیت وی عرب بود، گفته می شود بین سال های 1200 تا 1202 هجری قمری متولد است، وی پس از گذراندن دوران تحصیلات ابتدائی ودروس عالی وبهرمندی از محضر اساتیدو علمای بزرگ به درجه اجتهاد نائل گشت ، و پس از آنکه مدت طولانی در قرن 11 و 12 حوزه های علمیه به سستی و خاموشی رفته بود وی تکمیل کننده حرکت علمی و فقهی جدیدی بود که اساس آن توسط علامه وحید بهبهانی در کربلا پایه گذاری شده بود، میتوان گفت: قرن سیزدهم هجری، یکی از قرون پرثمر و پربار علمی و فقهی در جهان اسلام شد. صاحب جواهر، علاوه برتألیف كتاب ،جواهر كلام، در نجف حوزه بزرگی داشت وشاگردان زیادی را تربیت کرده است ،وضع زندگي صاحب جواهر تا حدودي خوب بود و در رفاه زندگي مينمود، چنانكه از شيخ مرتضي انصاري (ره) (مرجع و فقيه بزرگ شيعه) در اين مورد سوال كردند كه چرا شما در زهد و فقرهستید، ولي صاحب جواهر آنگونه زندگي ميكردند؟! در پاسخ گفتند: شيخ محمد حسن عزت و شرف دين را اراده كرده بود ولي من زهد آنرا اراده كردهام. ساخت گلدستههاي مسجد كوفه و بارگاه و صحن حضرت مسلم بن عقيل (س) از يادگاريهاي اين فقيه بزرگ محسوب ميگردد، انگیزه ایشان از تألیف کتاب ارزشمند جواهرالکلام،یکی، مسأله،گسترش اندیشه های اخباريگري بود،که جمعيت كوچكی از شيعيان را تشكيل ميدادند واز افكار جامد و راكدی برخوردار بودند. اينها مجتهدين و فقهاء را تخطئه و تقليد از آنها را جايز نميدانستند. و اجتهاد را عملي حرام قلمداد ميكردند ودیگری تهاجم خطرناك وهابيت كه گاهي با حمله نظامي از جمله در سال 1221 هجری قمری به نجف مصادف شدوگاهی با تبلیغ افکار انحرافی وایجاد شبهه درمعتقدات مردم به ترویج و گسترش انديشههای خود می پرداختند،لذا حوزه فقاهتي شيعه نجف درصدد برآمد تا به مقابله و دفاع برآيد، به همين خاطر شيخ شروع به تاليف كتابي جامع و استدلالي در فقه نمودتهاجم فكري وهابيت و اخباريون ايشان را به فكر ضرورت رهبري امت اسلام انداخت. لذا موضوع ولايت فقيه را در اثر ارزشمندش مطرح نمود. و آنرا از ضروريات فقه اسلامي قلمداد كردمنكران ولايت را افرادي غافل از فقه جعفري دانست و آن را تداوم بخش حركت انبياء الهي و ائمه معصومين (ع) شمرد. و مجتهد مطلق و جامع شرايط را در زمان غيبت از سوي ائمه (ع) براي اقامه حدود و مانند آن نائب امام (ع) خواند. تدريس فقه، تاليف كتاب جواهر، مرجعيت ديني شيعيان همه باعث رونق فقه اسلامي و حوزهها بويژه حوزه نجف گرديد. بطوري كه در حدود 4 هزار نفر از فضلاءو علماء در درس ايشان شركت ميكردند.سرانجام، پس از عمري پر بركت، اين فقيه جاودان در شعبان سال 1266هجری قمری در نجف اشرف دار فاني را وداع گفت و آرامگاهش خارج حرم مطهر علی بن ابی طالب (ع) طرف غرب در محله عماره قرار گرفته ،و زيارتگاه خاص و عام گرديد است.
17- علامه نراقی علامه ملا احمد نراقی مشهور به فاضل نراقی، در چهاردهم جمادیالثانی سال 1185 هجری قمری در نراق از توابع شهر کاشان به دنیا آمد. پدرش مرحوم علامه ملامهدی نراقی از بزرگان و عالمان مشهور میباشد ، مرحوم ملااحمد، مقدمات و بیشتر دروس متوسط و عالی را در محضر پدر تحصیل نمود. و زمانی که بیست سال داشت همراه پدرش به نجف اشرف هجرت کرد و در آن جا مدت کوتاهی از محضر عالم بزرگوار وحید بهبهانی بهره برد. و بعد از فوت ایشان همراه پدر خود به زادگاهش نراق بازگشت.ملا احمد بعد از رحلت پدر گرامیش در سال 1212 قمری به قصد زیارت عتبات عالیات بار دیگر عزم سفر نمود و این بار به تنهایی به نجف اشرف هجرت کرد. در این شهر علم و حکمت، از حوزه درسی فقهای بزرگوار استفاده برد. این فقیه حکیم مدتی هم در کربلا ساکن شد و از محضر اساتید آنجا بهره مندشد.وی پس از تکمیل تحصیل مجدد به زادگاه خود بازگشت و در شهر کاشان ساکن شد. وباتوجه به جایگاه علمی و موقعیت مردمی به مقام مرجعیت دینی رسید و همانند پدرش زعامت مذهبی و سیاسی مردم ومدیریت حوزه علمیه کاشان به عهده گرفت و شاگردان بسیاری از محضر این عالم بزرگ استفاده بردند.مرحوم علامه ملااحمد نراقی، در علوم متعدد دارای تالیفات بسیاری است ،از جمله آن آثار گرانبها، کتاب شریف معراج السعاده است که، از زمان نگارش آن تا به امروز یکی از بهترین کتابهای فارسی در اخلاق به شمار می آید. معراج السعاده در ادامه و تکمیل راه پدر و کتاب "جامع السعادات" او نگاشته شده است. وی مانند همه عالمان عامل علاوه بر تدریس معارف دینى و علوم حوزوى مىکوشید تا بر مسائل سیاسى، اجتماعى و امور حکومت نظارت مستقیم داشته باشد. و از توجه ظاهرى فتحعلى شاه قاجارکه بنا به مصالحی درآن زمان به نظرات و آراى علما ومراجع اسلام از جمله آراء راه گشا وکارآمد ایشان توجه داشت استفاده کرده و از این طریق مىکوشید مشکلات معیشتى مردم را حل و فصل کند، و هنگام تجاوز روسها و تصرف بخشى از اراضى ایران و ظلم و ستم بر مردم مسلمان با پوشیدن کفن به میدان نبرد رفت و فتواى ضرورت شرکت مردم در جهاد علیه روس تزار را صادر کرد سرانجام ، این عالم عارف و مرجع بزرگوار، در بیست و سوم ربیعالثانی سال 1245 هجری قمری، بر اثر بیماری، وبا ،در کاشان از دنیا رفت و پیکر مطهرش به نجف اشرف انتقال یافته و در کنار بدن پاک پدر والامقامش، در حرم حضرت امیرالمومنین علی(ع) به خاک سپرده شد.
تاریخ اماکن عتبات عالیات (63) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی