ابو حنیفه:

 

 

 

ابو حنیفه: نام وی، نعمان پدرش، ثابت بن زوطي وکنیه اش ابوحنیفه است. او در سال هشتاد هجري در شهر کوفه چشم به جهان گشود.بیشتر منابع، اصلیت ابوحنیفه را ازکابل می‌دانند. برخی منابع هم می‌گویند جد وی از موالی وایرانی بوده است وپدرش ، ثابت،را از بزرگان سرزمين فارس دانسته که در كوفه اقامت گزيد و به کار تجارت پرداخت . ابوحنيفه از دوران کودکي به همراه پدرش به حجره ي وي رفته و نزد او مي ماند . تا آنکه خود نيز پيشه ي پدر را ادامه داده و زندگي مرفه و آسوده اي اختيار نمود. شغل وي بزازي يا همان تجارت پارچه و لباس بود، ودرکنار تجارت به کار فقه روی آورد،وگفته شده است که مدتی نیز از محضر درس امام صادق (ع) استفاده کرده ، وی پایه‌گذار مذهب حنفی از مذاهب چهارگانهٔ اهل سنت است. اهل سنت او را ،امام اعظم، و سراج الائمه، لقب داده‌اند. پیروان ابوحنیفه را حنفی می‌نامند. مذهب وی بر هفت اصل استوار است که عبارت‌اند از: قرآن ، سنت ، قول صحابه ، قیاس ورأی ، استحسان ، اجماع ،عرف .او متوفی سال یک صد وپنجاه هجری قمری است ،قبر او نزدیک پلی است که کاظمین را به بغداد وصل می کند ومقبره او مشهوربه مقبره خیز ران است

10- عبد القادر گیلانی مؤسس یکی از فرقه های تصوف متولد گیلان متوفای 561 هجری قمری در محله ای به نام باب الشیخ درشهر بغداد قرار دارد .

11- شیخ عمربن محمد سهروردی یکی از صوفیان شافعی مذهب است ،اوشاگرد عموی خویش ابوالنجیب سهروردی بود. وی که بعدها شیخ‌الاسلام لقب یافت، در اوایل شعبان ۵۳۹ و بنا به روایتی در اواخر رجب همان سال در سهرورد زنجان چشم به جهان گشود. در بغداد نزد عمویش به ‌شاگردی پرداخت و در فراگیری علوم رسمی و شرعی و معارف اهل طریقت اهتمام تمام ورزید. مدتی نیز در بصره به شاگردی نزد یکی از مشایخ پرداخته و بعد به بغداد مراجعت نموده و به وعظ مردمان همت گماشت و در نزد عامه‌ی مردم، سلاطین و خلفای عصر احترام و محبوبیتی چشمگیر یافت. خلیفه‌ عباسی الناصر لدین‌الله به سال ۵۹۹ هجری رباطی بنا کرد در کوی مرزبانیه، کنار نهر عیسی که شعبه‌ای از رود فرات ‌بود، و آن را به شیخ‌الاسلام تقدیم داشت. چند تن از صوفیه به همراه شیخ در آن‌جا مقیم شدند و تمام ملزومات ایشان از خزانه‌ی خلیفه‌ی عباسی پرداخت می‌گردید. البته شیخ رباط دیگری در مأمونیه داشت که تعدادی از شاگردان و مریدانش در آن‌جا نزد وی تعلیم می‌دیدند. اعتماد خلیفه‌ی عباسی در حق شیخ چندان بود که او را به‌ عنوان رسول و سفیر به نزد سلاطین و امرا به بلاد دیگر روانه می‌کرد.علاوه بر این سفرها، شیخ شهاب‌الدین سفرهایی دیگر نیز به اطراف داشت. از آن جمله آخرین سفرش به‌قصد زیارت خانه‌ی خدا و انجام حج بود . شیخ در حفظ سنت دقتی تمام داشت و علی رغم اینکه در اواخر عمر از پای افتاده بود و قدرت بینایی‌اش محدود شده بود. لحظه‌ای از ذکر، اوراد و انجام عبادات غافل نبود. شیخ در نهایت فقر و زهد زندگانی می‌کرد وفاتش در محرم۶۳۲ هجری روی داد و حین مرگ حتی اندوخته‌ای که مخارج کفن و دفن او را بسنده کند نداشت. شیخ شهاب‌الدین و عمویش ابوالنجیب بنیان‌گذاران طریقه‌ای شدند که به طریقه‌ی سهروردیه مشهور گردید و در تصوف ایران و هند تأثیر بخشید. سرانجام پس از مرگ قبر او در شرق بغداد در محله ای به نام شیخ عمر واقع شده است

12- زبیده خاتون

دختر جعفر بن منصور عباسى ملقّب به زبيده، يكى از زنان معروف و ممتاز عصر عباسى است وی در سال 145هجری قمری در موصل محل حكومت جعفر در قصر الحرب، به دنيا آمده است و در سال 148 هجری قمری در سن سه سالگى پدر خود را از دست داد و بعد از آن تحت حمايت منصور دوانقى (پدر بزرگش) قرار گرفت.علّت شهرت زبيده، به اين لقب به دوران كودكى وى برمی گردد، زمانى كه منصور خليفه‏ى عباسى پدر بزرگش وى را در آغوش خود مى گرفت او را زبيده صدا مى‏زد، زبيده، به معناى هر آنچه كه از شير حاصل شود گفته می شود(کره، سرشير، كف و...) و اسم تصغير از ماده‏ى زَبَدَ است. بنابراين علّت آن سفيد پوستى، طراوت و درخشانى صورتش بود.در برخى متون از وى با كنيه‏ى ام جعفر و ام واحد وام امین، نيز ياد شده است. زبيده، در سن هفده سالگى در بغداد با پسر عموى خويش، هارون الرشيد عباسى ازدواج كرد. تاريخ اين ازدواج را سال 165 هجری قمری نگاشته اند، هارون ،خیلی به اوعلاقه مند بود واورا دوست داشت او عروس مهدى عباسى ، مادر امين خليفه‏ى مقتول عباسى به سال 198هجری قمری و نيز مادر ناتنى مأمون و معتصم عباسى است. واثق و متوكّل نيز نوادگان پسران ناتنى وى هستند، از زبيده، در منابع تاريخى به عنوان زنى ديندار، اصيل‏زاده، زيباروى، محبوب، نيكوكار، خَيِّر و با نفوذ ياد شده است. وبرخی از بزرگان وی را شیعه مذهب می دانند واز وی تجلیل کرده اند، وگفته شده است که برخی از مسائل وپرسش های دینی خودش مخفیانه از امام موسی بن جعفر( ع) فرا می گرفت ، انتساب وى به خاندان سياسى حكومتى توجّه نويسندگان را برانگيخته است، به طورى كه در اين زمينه وى را در ميان عباسيان يگانه و بى‏همتا مى‏دانند.

نويسندگان، زبيده را زنى عاقل، هنرمند، آگاه به فنون ادب و شعر، همنشين با علما و شعرا و شاعره معرفى كرده‏اند. رحم، شفقت، كرامت، بخشندگى و كياست جزء صفات بارز وى بوده است. در باب اين صفات و ويژگى‏ها حكايت‏هاى فراوان وجود دارد.محفل زبيده، محل اجتماع هنرمندان، علماء، اطبّا، شعرا و ادبا بود، و همگى از عطاياى بانو بهره مى‏بردند. گفتنى است كمك‏هاى زبيده، شامل حال زاهدان، نيكوكاران، فقرا و بيچارگان هم مى‏شد،پس از فوت بنا به قول مشهور در سمت غرب دجله (کرخ) قبری وجود دارد منسوب به زبیده خاتون همسر هارون الرشید ،لکن برخی از محققین گفته اند که این قبر متعلق به زمرد خاتون همسر خلیفه ومادر الناصر لدین الله عباسی بوده است.

 

 

تاریخ اماکن عتبات عالیات (75) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی

 

 

http://barrud.rasekhoonblog.com/