قبرستان ابوطالب:
یکی از قبرستان های قدیمی مکه،قبرستان ابوطالب است ،که بعد از مسجد جن سمت چپ خیابان قرار دارد وبه آن مقبره المعلاه گفته می شود،وچون بین دوکوه قرار گرفته به آن شعب هم اطلاق گردیده است لکن این مکان باشعب ابوطالب که محل محاصره پیامبر گرامی اسلام (ص) ویاران ایشان به مدت سه سال بوده متفاوت است" شعب (قبرستان ابوطالب) در شمال شرقی مکه واقع شده است ، وآن فضای وسیعی است که اطرافش محصور است ودیوار دارد وبین کوه ها ی شمال وغرب مکه می باشد وتاریخ آن به عهد جاهلیت برمی گردد ، وقبر سیده خدیجه زوجه پیامبر گرامی اسلام( ص ) وقبر عبد الله بن زبیر ومادرش اسماء دختر ابوبکر وقبور بنی هاشم از اجداد پیامبر( ص ) وتعداد فراوانی از صحابه وتابعین در آنجامی باشد. [1] پیامبر گرامی اسلام دارای چهار دختر بودند که در مدینه منوره دفن هستند ودارای دو فرزند پسر به نام های ، قاسم وابراهیم که از باب احترام به آنها طیب وطاهر هم گفته می شود،حضرت ابراهیم (ع) از مادری به نام ماریه قبطیه متولد شده است و در سن هجده ماهگی در مدینه منوره فوت کرده ودر قبرستان بقیع مدفون است ،لکن حضرت قاسم (ع) که از حضرت خدیجه (س) متولد شده است درمکه مکرمه در سن دوسالگی یاشش سالگی از دار دنیا رفته ودر قبرستان ابوطالب دفن شده است وجهت یاد آوری نام مبارک پدر گرامی پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) به ایشان عبدالله هم گفته شده است.برابر نقل مشهور قبر حضرت آمنه( س) مادرگرامی پیامبر اسلام (ص) در بین راه مکه ومدینه در مکانی به نام ابواء قرار دارد لکن بنا به نقلی ایشان نیز در قبرستان ابوطالب مدفونند.
شعب ابوطالب (ع):
یکی از اماکن تاریخی مکه شعب ابی طالب است این شعب یاد آور سه سال محاصره سیاسی اقتصادی واجتماعی پیامبر گرامی اسلام (ص) وهمراهان ایشان از طرف مشرکین است ،این شعب بیان گر فداکاری های حضرت ابوطالب( ع) وفرزندان آن بزرگوار درجهت حفاظت از حضرت پیامبر ص) است، جناب ، ابوطالب (ع) ، علی (ع) رابیشتر شبها بجای پیغمبر (ص) می خوابانید،واز ترس اینکه نیمه شب پیغمبر (ص) را نکشند ،هرگاه آن جناب خواب می رفت ،رختخواب خودرا در یک طرف پیغمبر( ص) می انداخت ومحل خواب یکی از فرزندانش را در طرف دیگر قرار می داد وپیغمبر (ص) را در وسط می گرفتند وحمزه پیوسته با شمشیر در گرد پیغمبر( ص) گردش می کرد.[2] ،این شعب شاهد حراست علی بن ابی طالب از جان رسول (ص) خدا است (هنگامی که پیامبر اسلام به نماز می ایستاد حضرت علی( ع) به امر پدر همچون سرباز فداکاری از جان پیامبر (ص) حراست می کرد.این شعب یاد آور ایثار وفداکاری،بذل مال واز جان گذشتگی حضرت خدیجه( س) در حمایت از پیامبر (ص) است . محل شعب شامل فضاي وسيعي است كه پس از مسعی قرار گرفته و اكنون سنگ فرش است زماني كه زائران از مسجد الحرام خارج شده از باب العباس يا باب السلام بيرون آمده به فضاي بازي مي رسند(فضای پشت صفاومروه بطرف مولد النبی ) كه پائين كوه ابوقبيس است و بعد از اندكي آغاز شعب ابي طالب است اين شعب محل تولد پيامبر(ص) و محل معراج او نيز هست،که در خانه ام هانی دختر ابوطالب اتفاق افتاده و در طرح توسعه خراب شده است .[3]
[1] -تقع في الشمال الشرقي من مكه وهي فضاء فسيع محصوره بين الجبال من شماله و غربه و يرجع تاريخها الي عهد الجاهليه و بها قبر السيده خديجه زوج النبي(ص) و قبرا عبدالله بن زبير و امه اسماء بنت ابي بكر و قبور بني هاشم من اجداد الرسول(ص) و كثيرمن الصحابه و التابعين./دليل الحاج المصور-صالح محمد جمال
[2]- پند تاریخ جلد 5صص -134 135
[3] - آثار اسلامی مکه ومدینه ص 95
