تاريخ : جمعه 27 آذر 1388 | 11:17 PM | نويسنده : Mohammad ali Hajian
پیدایش اینترنت و گسترش آن نه تنها تغییرات زیادی را در زمینههای گوناگون علم و صنعت، ایجاد كرده است بلكه به نحوی گسترده، راهكارهای عملی خود را در زمینههای زندگی اجتماعی مانند: پست الكترونیك، خرید الكترونیك، دولت الكترونیك، بانكداری الكترونیك و هم چنین سلامت و بهداشت الكترونیكی یافته است. تحولی كه میتواند به عنوان وسیلهای كارآمد در ارایه مراقبتهای بهداشتی با كیفیت به افراد به خصوص در مواقع بحرانی كه استفاده از زمان حرف اول را میزند به كار رود.
تعاریف و اصطلاحات:
امروزه یكی از موضوعات یكی از موضوعات مطرح و بحث برانگیز بسیاری از سمینارها و مباحث علمی «telemedicine» یا درمان از راه دور میباشد. این كلمه از «tele» به معنای «فاصله» و «medicine» به معنای «درمان و طب» گرفته شده است.
تعاریف و اصطلاحات:
امروزه یكی از موضوعات یكی از موضوعات مطرح و بحث برانگیز بسیاری از سمینارها و مباحث علمی «telemedicine» یا درمان از راه دور میباشد. این كلمه از «tele» به معنای «فاصله» و «medicine» به معنای «درمان و طب» گرفته شده است.
«Telemedicine» بیشتر به فعالیتهای مربوط به مراقبت از بیماران توجه دارد و «telehealth» بیشتر، انواع فعالیتهای مرتبط با سلامتی و تندرستی را شامل میشود.
و همین طور«Ehealth» یا «سلامت الكترونیك». تعریفی برای این واژهها ارایه شده است كه میتوان به موارد زیر اشاره كرد:
«telemedicine»: استفاده از فناوری پیشرفته به منظور انتقال اطلاعات و آگاهی دادن به منظور تشخیص پزشكی، درمان، و مراقبت بیمار و آموزشهای از راه دور كه در ارتباط با سلامت باشد.
«telehealth»:
به كاربردن ارتباط الكترونیكی و فناوری ارتباطات از راه دور، برای انجام و پشتیبانی خدماتی از قبیل: مراقبتهای بالینی از راه دور، آموزش و تعلیم دادن در مورد تندرستی به متخصصان و بیماران، بهداشت عمومی، اجرا و مدیریت تندرستی.
«Ehealth»:
فعالیتهای مراقبتی بهداشتی مرتبط با اینترنت را گویند.
« healthcare provider»:
این عنوان به افراد و اشخاصی اطلاق میشود كه به نحوی ارایه دهنده خدمات مختلف در زمینههای مربوط به تندرستی و سلامتی باشند، كه شامل پزشكان، بیمارستانها، سازمانها و موسسات ارایه دهنده خدمات پزشكی میباشد. در واقع تمام این فعالیتها كاربرد فناوری اطلاعات و پزشكی است با این هدف كه بتوان خدمات پزشكی را از راه دور و بدون نیاز به ارتباط معمولی و رو در روی بیمار و پزشك ارایه كرد. كه این امر مستلزم انتقال متن، تصویر، صوت، ویدیو و یا سیگنالهای تبدیل شده الكتریكی است.
اجزای«telehealth»:
«telehealth» را میتوان به سه قسمت عمده تقسیم نمود كه این سه قسمت دارای مقداری هم پوشانی نیز میباشد:
«telemedicine» (درمان از اره دور):
كه شامل كلیه موارد مربوط به پیگیری وضعیت بهبود بیمار از راه دور از طریق پزشك معالج، تجویز دارو تعیین نوع فعالیت بیمار و پاسخ گویی به سوالات بیمار است. كه در زیر به انواع آن اشاره میشود.
«education»: به آموزشهایی مربوط به سلامتی اشاره دارد كه از راه دور انجام میشود و به دو قسمت تقسیم میشود:
1. آموزشهایی كه به پزشكان داده میشود مثل دوره های ویژه با تخصصی مورد نیاز یك پزشك در موارد جزیی (مقطعی).
2. آموزشهایی كه به بیماران داده میشود به ویژه آموزشهایی كه در مورد یك بیماری خاص باید به آنها داده شود (مقطعی).
«infomatic»:
علم تحقیق و مطالعه روشهای پردازش و ارسال اطلاعات است كه كلیه روشهای ذخیره و بازیابی و انتقال اطلاعات را برای انجام هدف مورد نظر مطالعه قرار میدهد. مانند database مربوط به فهرست كتابها و ...
انواع درمان از راه دور«telemedicine»:
الف: درمان از راه دور همزمان:
(telemedicine real time technology synchronus)
برقراری ارتباط پزشك و بیمار، استفاده از ویدیو كنفرانس برای مشاوره و چهره به چره، معاینه از راه دور توسط وسایل متعدد و قابل اتصال به كامپیوتر، ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص هم چون جراحی از راه دور به صورت فرامین مكانیكی توسط پزشك، چرخه این عملیات را تشكیل میدهند:
ب: درمان از راه دور غیر همزمان:
(telemedicine store & forward technology asynchronus)
برای مواردی كه زیاد فوریت ندارند میتوان از این روش استفاده كرد كه از طریق ذخیرهسازی و ارسال اطلاعات صورت میگیرد. مانند فرستادن تصاویر دیجیتال (عكسهای رادیولوژی، CTScan,MRI, و یا اسلایدهای آسیب شناسی و ...) برای متخصصین مربوطه در جهت كاهش هزینههای جابهجایی و نیز جلوگیری از اتلاف وقت پزشك و بیمار
مزایای استفاده از «telehealth»:
• افزایش دسترسی به مراقبتهای ویژه برای بیماران
• افزایش دسترسی به مراقبتهای بهداشتی به خصوص برای نقاط محروم و روستاها
• افزایش راحتی و رضایتمندی بیمار
• تشخیص سریع بیماری و كاهش اتلاف وقت
• دسترسی بیشتر به خدمات مشاورهای
• كاهش سفرهای بین شهری برای دریافت خدمات پزشكی
• كاهش هزینههای درمان
• افزایش ارتباط اطلاعاتی پزشكان با یكدیگر
• بهبود دسترسی به اطلاعات و آشنا شدن با یافتههای جدید پزشكی
• فراهم شدن امكان آموزشی از راه دور.
كاربردهای«telehealth»:
• ارایه خدمات پزشكی در منزل
• مدیریت بیماریهای مزمن
• پیگیری بیماریها
• پیشگیری از بیماریها
• مشاوره الكترونیكی
• مشاوره تخصصی و انتقال اطلاعات بیمار
• آموزش از راه دور برای پزشكان و بیماران
• ایجاد شرایط كنفرانس ویدیویی
موانع و چالشهای موجود در راه توسعه«telehealth»:
• بالا بودن هزینههای فنی كه شامل تجهیزات و هزینه آماده كردن زیر ساخت ارتباط مخابراتی مناسب است- محدودیت حقوقی و رسمیت قانونی كه طبق آن به برخی افراد اجازه فعالیت داده نمیشود و از آنان حمایت كافی نمیشود.
• ترس از بروز خطاهای پزشكی
• نبود پهنای باند مناسب در حدود (mb/s75) .- تضادها و تفاوتهای ملیتی و قانونی و موانع اخلاقی موجود در جهان به دلیل این كه در ارایه خدمات از طریق اینترنت مرزهایی جغرافیایی از بین میرود.
• لزوم زیر ساختهای امنیتی كه مانع از سوء استفاده و تجاوز به حریم شخصی افراد شود از قبیل: تجهیزات امنیتی شبكه، مركز تعیین هویت ،سیستم عامل امن، امضای الكترونیك و...
• عوامل فرهنگی وجهه اجتماعی كه شامل مقاومت برخی از پزشكان و بیماران كه فقط معتقد به معاینه حضوری هستند. بی اعتمادی به روش درمانی مورد نظر و ... میباشد. امروزه متخصصین و دستاندركاران علم «سلامت الكترونیك» در صدد یافتن راهكارها و موانع را هر چه سریعتر برطرف نمایند و در این میان باید دانست كه استفاده كنندگان از خدمات «telehealth» در افزایش سرعت و پیشرفت آن نقش قابل توجهی دارند. استفاده كنندگان با اعتماد بع این علم كمك شایانی به گسترش این علم خواهند كرد.
مراجع:
1. سایت جامع مهندسی پزشكی دانشگاه دزفول( مقالات مهندسی پزشكی)
2. نشریه فناوری اطلاعات دانشگاه علوم پزشكی شیراز- سال دوم- شماره 3
3. مجله الكترونیكی پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمی ایران(نما)- شماره 2- دورهی ششم- سلامت الكترونیك چیست؟ ترجمه زهرا بتولی
4. سایت علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز (مدیریت فناوری اطلاعات)
5. مقالات سلامت دیجیتال، آشنایی با تله مدیتیشن یا پزشكی از راه دور، پزشكی از راه دور، درج شده در سایت:
6. ehealthnurse
7. jmir
8. hmseurope
9. DEtmed
10. its.sums.ac
11. advomms.co
12. telemedtodey
13. itm,sums.ac
14. aftab
منبع: ماهنامه عصر فناوری اطلاعات- شماره 45- صفحات 63 و 64
و همین طور«Ehealth» یا «سلامت الكترونیك». تعریفی برای این واژهها ارایه شده است كه میتوان به موارد زیر اشاره كرد:
«telemedicine»: استفاده از فناوری پیشرفته به منظور انتقال اطلاعات و آگاهی دادن به منظور تشخیص پزشكی، درمان، و مراقبت بیمار و آموزشهای از راه دور كه در ارتباط با سلامت باشد.
«telehealth»:
به كاربردن ارتباط الكترونیكی و فناوری ارتباطات از راه دور، برای انجام و پشتیبانی خدماتی از قبیل: مراقبتهای بالینی از راه دور، آموزش و تعلیم دادن در مورد تندرستی به متخصصان و بیماران، بهداشت عمومی، اجرا و مدیریت تندرستی.
«Ehealth»:
فعالیتهای مراقبتی بهداشتی مرتبط با اینترنت را گویند.
« healthcare provider»:
این عنوان به افراد و اشخاصی اطلاق میشود كه به نحوی ارایه دهنده خدمات مختلف در زمینههای مربوط به تندرستی و سلامتی باشند، كه شامل پزشكان، بیمارستانها، سازمانها و موسسات ارایه دهنده خدمات پزشكی میباشد. در واقع تمام این فعالیتها كاربرد فناوری اطلاعات و پزشكی است با این هدف كه بتوان خدمات پزشكی را از راه دور و بدون نیاز به ارتباط معمولی و رو در روی بیمار و پزشك ارایه كرد. كه این امر مستلزم انتقال متن، تصویر، صوت، ویدیو و یا سیگنالهای تبدیل شده الكتریكی است.
اجزای«telehealth»:
«telehealth» را میتوان به سه قسمت عمده تقسیم نمود كه این سه قسمت دارای مقداری هم پوشانی نیز میباشد:
«telemedicine» (درمان از اره دور):
كه شامل كلیه موارد مربوط به پیگیری وضعیت بهبود بیمار از راه دور از طریق پزشك معالج، تجویز دارو تعیین نوع فعالیت بیمار و پاسخ گویی به سوالات بیمار است. كه در زیر به انواع آن اشاره میشود.
«education»: به آموزشهایی مربوط به سلامتی اشاره دارد كه از راه دور انجام میشود و به دو قسمت تقسیم میشود:
1. آموزشهایی كه به پزشكان داده میشود مثل دوره های ویژه با تخصصی مورد نیاز یك پزشك در موارد جزیی (مقطعی).
2. آموزشهایی كه به بیماران داده میشود به ویژه آموزشهایی كه در مورد یك بیماری خاص باید به آنها داده شود (مقطعی).
«infomatic»:
علم تحقیق و مطالعه روشهای پردازش و ارسال اطلاعات است كه كلیه روشهای ذخیره و بازیابی و انتقال اطلاعات را برای انجام هدف مورد نظر مطالعه قرار میدهد. مانند database مربوط به فهرست كتابها و ...
انواع درمان از راه دور«telemedicine»:
الف: درمان از راه دور همزمان:
(telemedicine real time technology synchronus)
برقراری ارتباط پزشك و بیمار، استفاده از ویدیو كنفرانس برای مشاوره و چهره به چره، معاینه از راه دور توسط وسایل متعدد و قابل اتصال به كامپیوتر، ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص هم چون جراحی از راه دور به صورت فرامین مكانیكی توسط پزشك، چرخه این عملیات را تشكیل میدهند:
ب: درمان از راه دور غیر همزمان:
(telemedicine store & forward technology asynchronus)
برای مواردی كه زیاد فوریت ندارند میتوان از این روش استفاده كرد كه از طریق ذخیرهسازی و ارسال اطلاعات صورت میگیرد. مانند فرستادن تصاویر دیجیتال (عكسهای رادیولوژی، CTScan,MRI, و یا اسلایدهای آسیب شناسی و ...) برای متخصصین مربوطه در جهت كاهش هزینههای جابهجایی و نیز جلوگیری از اتلاف وقت پزشك و بیمار
مزایای استفاده از «telehealth»:
• افزایش دسترسی به مراقبتهای ویژه برای بیماران
• افزایش دسترسی به مراقبتهای بهداشتی به خصوص برای نقاط محروم و روستاها
• افزایش راحتی و رضایتمندی بیمار
• تشخیص سریع بیماری و كاهش اتلاف وقت
• دسترسی بیشتر به خدمات مشاورهای
• كاهش سفرهای بین شهری برای دریافت خدمات پزشكی
• كاهش هزینههای درمان
• افزایش ارتباط اطلاعاتی پزشكان با یكدیگر
• بهبود دسترسی به اطلاعات و آشنا شدن با یافتههای جدید پزشكی
• فراهم شدن امكان آموزشی از راه دور.
كاربردهای«telehealth»:
• ارایه خدمات پزشكی در منزل
• مدیریت بیماریهای مزمن
• پیگیری بیماریها
• پیشگیری از بیماریها
• مشاوره الكترونیكی
• مشاوره تخصصی و انتقال اطلاعات بیمار
• آموزش از راه دور برای پزشكان و بیماران
• ایجاد شرایط كنفرانس ویدیویی
موانع و چالشهای موجود در راه توسعه«telehealth»:
• بالا بودن هزینههای فنی كه شامل تجهیزات و هزینه آماده كردن زیر ساخت ارتباط مخابراتی مناسب است- محدودیت حقوقی و رسمیت قانونی كه طبق آن به برخی افراد اجازه فعالیت داده نمیشود و از آنان حمایت كافی نمیشود.
• ترس از بروز خطاهای پزشكی
• نبود پهنای باند مناسب در حدود (mb/s75) .- تضادها و تفاوتهای ملیتی و قانونی و موانع اخلاقی موجود در جهان به دلیل این كه در ارایه خدمات از طریق اینترنت مرزهایی جغرافیایی از بین میرود.
• لزوم زیر ساختهای امنیتی كه مانع از سوء استفاده و تجاوز به حریم شخصی افراد شود از قبیل: تجهیزات امنیتی شبكه، مركز تعیین هویت ،سیستم عامل امن، امضای الكترونیك و...
• عوامل فرهنگی وجهه اجتماعی كه شامل مقاومت برخی از پزشكان و بیماران كه فقط معتقد به معاینه حضوری هستند. بی اعتمادی به روش درمانی مورد نظر و ... میباشد. امروزه متخصصین و دستاندركاران علم «سلامت الكترونیك» در صدد یافتن راهكارها و موانع را هر چه سریعتر برطرف نمایند و در این میان باید دانست كه استفاده كنندگان از خدمات «telehealth» در افزایش سرعت و پیشرفت آن نقش قابل توجهی دارند. استفاده كنندگان با اعتماد بع این علم كمك شایانی به گسترش این علم خواهند كرد.
مراجع:
1. سایت جامع مهندسی پزشكی دانشگاه دزفول( مقالات مهندسی پزشكی)
2. نشریه فناوری اطلاعات دانشگاه علوم پزشكی شیراز- سال دوم- شماره 3
3. مجله الكترونیكی پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمی ایران(نما)- شماره 2- دورهی ششم- سلامت الكترونیك چیست؟ ترجمه زهرا بتولی
4. سایت علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز (مدیریت فناوری اطلاعات)
5. مقالات سلامت دیجیتال، آشنایی با تله مدیتیشن یا پزشكی از راه دور، پزشكی از راه دور، درج شده در سایت:
6. ehealthnurse
7. jmir
8. hmseurope
9. DEtmed
10. its.sums.ac
11. advomms.co
12. telemedtodey
13. itm,sums.ac
14. aftab
منبع: ماهنامه عصر فناوری اطلاعات- شماره 45- صفحات 63 و 64
.: RASEKHOON.NET:.