كوچك شمردن و آزار رساندن به دیگران كه از دشمنى و حسد ریشه مى گیرد، قطعاً حرام و موجب تباهى و هلاكت دنیا و آخرت است; حتى در مقام مزاح و شوخى هم نباید مؤمن حقیر و خوار شود. خداوند تبارك و تعالى مى فرماید:
(وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً)[1]; كسانى كه مردان و زنان با ایمان را بیازارند، براى عملى كه انجام نداده اند (قصاص نباشد)، پس به راستى گناه بزرگ و دروغى آشكار بر خود خریده اند.

رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نیز مى فرماید:

المسلم من سلم المسلمون من یده و لسانه[2]; مسلمان واقعى كسى است كه مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند (آزارش به كسى نرسد).
ایضاً قال الله تبارك و تعالى من اهان لى ولیّاً فقد ارصد لمحاربتى[3]; خدا فرموده است، هر كس به یكى از اولیا و دوستان من اهانتى برساند، كمر به جنگ با من بسته است.
یعنى ارتباط خالق با خلق آن چنان است كه اذیّت و اهانت مخلوق مؤمن، ایذاء و اهانت به خالق است.
و ضدّ اهانت و تحقیر كردن، احترام و تكریم مؤمنین، بلكه تمام بندگان خداست، و در حدیث قدسى وارد شده است:
لیأمن غضبى من اكرم عبدى المؤمن[4]; هر كس بنده ى مؤمن مرا گرامى بدارد از غضب من در امان خواهد بود.

رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى فرماید:

خصلتان من الخیر لیس فوقهما شىء من البّر الایمان بالله و النفع لعباد الله و خصلتان لیس فوقهما من الشر شىء الشرك بالله و الضّر لعباد الله[5]; دو خصلت نیك است كه نیكوتر از آنها چیزى نیست: ایمان به خدا و سود رساندن به بندگان خدا; و دو خصلت بد است كه بدتر از آنها چیزى نیست: شرك به خدا و زیان رساندن به خلق خدا.
هر كس ز كار خلق یكى عقده وا كند ایزد هزار عقده ز كارش رها كند
صدها فرشته بوسه بر آن دست مى زنند كز كار خلق یك گره بسته وا كند
پس چه بهتر كه انسان مؤمن به كسى آزار نرساند، بلكه تا مى تواند به هم نوعان خود كمك و فایده برساند; و به تجربه ثابت شده است كه هر كس مردم را به هر نظرى ببیند مردم نیز او را به همان نظر نگاه مى كنند.

پی نوشتها :

[1]. سوره ى احزاب، آیه ى 58.
[2]. جامع السعادات، ج 2، ص 165.
[3]. همان.
[4]. جامع السعادات، ج 2، ص 167.
[5]. همان، ص 168، و تحف العقول، ص 34.