در جاهای مختلفی از نهج البلاغه این سفارش به چشم می‏خورد.

«فان تقوی الله مفتاح سداد و ذخیرة معاد؛ (2) آری، بی‏گمان تقوا رمز استواری اندوخته‏ای برای معاد است.»

یا «خیر الزاد التقوی؛ (3) بهترین توشه تقوی است.»

تقوا از ماده «وقی، یقی‏» به معنای خود را نگه‏داشتن، کف نفس از گناه می‏باشد. تقوا، یعنی دوری از گناه اعم از کبیره و صغیره. ما باید به فکر سختی روز قیامت‏باشیم روزی که رابطه‏های ظاهری، انسان را نجات نمی‏دهد.

پدر، پسر را نمی‏شناسد. مادر فرزند را فراموش می‏کند، هیچ کسی در آن لحظات هولناک یک دیگر را نمی‏شناسد و همه به فکر نجات از عذاب و نتیجه اعمال خود می‏باشند. امام حسین (ع) و فرزندش امام زین العابدین (ع) با آن همه عظمت و بزرگی، به فکر سختی روز قیامت و اندوختن زاد و توشه برای این سفر طولانی بودند، آن وقت ما از زمان برپا شدن قیامت می‏پرسیم برای ما چه فرقی می‏کند بالاخره قیامت‏برپا خواهد شد و هیچ شکی در آن نیست آن چیزی که مهم است این است که به فکر توشه این سفر باشیم.

به این داستان هم توجه کنید: از شخصی نقل شده است: «در نیمه شبی از کوچه‏ای عبور می‏کردم ناگاه مردی را دیدم که باری به دوش می‏کشید، گفتم: آقا! کجا می‏روید؟ گفت‏به مسافرت. گفتم: چه چیزی به همراه داری؟ گفت: این زاد و توشه من است قدری که با هم راه رفتیم، دیدم در خانه‏ای را زد و مقداری از آن کیسه را آن جا گذاشت و همین‏طور خانه به خانه در می‏زد و از آن کیسه به صاحبان خانه‏ها می‏داد گفتم: آقا! شما گفتید، من به مسافرت می‏روم و این‏ها توشه من است جواب داد: بلی. همین‏طور است، مسافرت طولانی در پیش دارم، سفری که بازگشت ندارد و آن سفر قیامت است. درست که نگاه کردم دیدم این آقا، امام زین‏العابدین (ع) است.

یکی از مسائلی که در مورد معاد و نتیجه اعمال مطرح شده است تجسم اعمال خوب و بد انسان می‏باشد. اعمال خوب و یا بدی که ما در این دنیا انجام می‏دهیم در عالم برزخ و قیامت‏به صورت فردی خوش صورت و زیبا و یا زشت مجسم شده و همیشه در کنار انسان خواهند بود. تنها چیزی که انسان همراه خود به عالم آخرت می‏برد اعمال او است. ثروت، جاه، اهل و عیال و قدرت در آن جا ما را نجات نخواهد داد. هر یک از اعمال خوب ما مانند نماز، روزه و حج، نوری هستند که ما را از ظلمت و تنهایی قیامت نجات می‏دهند. امام زین العابدین (ع) در مناجاتی عرض می‏کنند: بارخدایا گریه می‏کنم بر تنهایی و تنگی ظلمت قبرم آن‏جا ظلمت مطلق است، اگر ما از این جا نور نبریم، در آن جا در تاریکی خواهیم بود. اگر ما در احوال برزخ و قیامت‏بیندیشیم نورانیتی در قلب پیدا می‏کنیم که ما را منقلب خواهد کرد.

در این جا به داستانی عبرت انگیز توجه کنید.

نقل می‏کنند: شبی شیخ بهایی وارد قبرستانی شد و با نگهبان قبرستان احوال‏پرسی نمود. پس از احوال‏پرسی از وی سؤال کرد. سالیان درازی که در این قبرستان هستی چه دیده‏ای؟ گفت: از عجایبی که دیده‏ام این بود که مرده‏ای را آوردند و دفن کردند. بعد از دفن وی از میان قبرستان بوی خوشی بلند شد دیدم یک جوان زیبا و معطر وارد قبرستان شد و کنار همان قبر آمد. قبر شکافته شد و جوان داخل قبر شد. چیزی نگذشت که قبرستان متعفن شد. دوباره دیدم یک سگ بدبو و زشت آمد و داخل قبر شد. اندکی پس از آن، جوان از درون قبر سراسیمه بیرون آمد، در حالی که پیراهنش پاره شده بدنش خون آلود بود. جلو رفتم و پرسیدم تو کیستی؟ گفت: من عمل خوب این مرد بودم و آن سگ عمل بد او، ما در داخل قبر با هم مبارزه کردیم تا این که او به من غلبه کرد و تا روز قیامت‏با صاحبش خواهد بود.

آری، دعا، نماز، روزه، خمس، زکات و اعمال شایسته، مثل آن جوان زیبا است که با ما داخل قبرمان شده و تا روز حساب مونس ما خواهند بود. در مقابل، غیبت، دروغ، سخن چینی، تهمت و افترا، کم فروشی، ترک نماز و... مثل آن سگ بدبو و موحش است که قرین انسان می‏شوند. ما باید متوجه باشیم که میزان الهی حق است و همه چیز، حتی کوچک‏ترین اعمال نیز مخفی نمانده از آن سؤال خواهد شد. قرآن می‏فرماید: «هذا کتابنا ینطق علیکم بالحق‏» (4)

تمام اعمال و رفتار ما در دنیا تحت کنترل بوده و ضبط می‏شود. درست همانند دوربین‏های فیلم‏برداری که از کوچک‏ترین حرکات و اعمال ما فیلم‏برداری می‏کنند.

در حدیثی آمده است که روزهای دوشنبه و پنج‏شنبه هر هفته پرونده اعمال انسان‏ها به پیشگاه حضرت حجة‏ابن الحسن (عج) عرضه می‏شود. اگر در پرونده‏مان اعمال نیک و ثواب نوشته باشند، قلب نازنینش راضی و خشنود خواهد شد و اگر گناه نوشته باشند، آزرده خاطر شده و بر آن اشک می‏ریزند. هشیار باشیم قلب حضرت از ما آزرده خاطر نشود. ان شاءالله.

پی‏نوشت‏ها:

1 - سوره قیامه (75) آیه‏7.

2 - نهج البلاغه، خطبه 23.

3 - نهج البلاغه، قصار الحکم، 130.

4 - سوره جاثیه (45) آیه‏29.

منبع: ماهنامه - پاسدار اسلام